Giả mã loại cá quý hiếm bậc nhất thế giới, sống cả trên cạn và dưới nước, chỉ tìm thấy ở Việt Nam

Theo thông tin từ Người đưa tin, cá cóc Tam Đảo (Paramesotriton deloustali), còn được gọi là cá cóc bụng hoa, tắc kè nước, hay cá sấu cạn, là một loài ếch nhái có đuôi đặc hữu của Việt Nam. Đây là loài lưỡng cư có đuôi duy nhất được tìm thấy ở Việt Nam từ năm 1934.

Cá cóc Tam Đảo có cơ thể dài giống thằn lằn với đuôi dẹp, cho phép chúng di chuyển và sinh sống cả trên cạn lẫn dưới nước. Khi di chuyển trên cạn, chúng sử dụng hai chi trước, với phần thân trước và dáng đi có nét tương đồng với loài cóc sống trên cạn.

Cá cóc Tam Đảo có da sần sùi với nhiều mụn cóc tiết chất nhầy, thường mọc thành dãy dọc sống lưng kéo dài đến đuôi. Lưng của chúng thường có màu đen, trong khi bụng có màu đỏ với những đường xám đen nối liền, tạo thành hình mạng vân đỏ. Chúng được gọi là "cá" bởi phần thân trước có hai chi nhỏ giúp di chuyển dễ dàng, cùng với thân có vây và đuôi giống cá.

Chiều dài của cá cóc Tam Đảo dao động từ 14 đến 20 cm, với con cái thường lớn hơn con đực. Đặc biệt, vào mùa sinh sản, cá cóc đực xuất hiện một dải xanh sáng chạy dọc hai bên mặt đuôi, và mép đuôi thường có màu đỏ da cam, đặc biệt là phần gần hậu môn. Chúng có bốn chi ngắn nhưng khỏe, giúp bò khá nhanh trên mặt đất. Khi ở dưới nước, cá cóc bơi chủ yếu bằng những chuyển động uốn lượn của đuôi, trong khi chân áp sát thân mình.

Cá cóc Tam Đảo là loài ăn tạp, thức ăn của chúng bao gồm sâu bọ, nhện, giun, nòng nọc, ếch nhái con và rong rêu. Chúng thường giao phối vào tháng 3 - 4 bằng cách quấn đuôi và ép lỗ sinh dục vào nhau. Sau khi thụ tinh, cá cóc cái sẽ bò lên cạn để đẻ trứng ở những đám lá mục, ẩm ướt dưới các tảng đá gần suối.

Cá cóc cái có khả năng đẻ nhiều lần trong một vụ, cả ngày lẫn đêm, với số lượng trứng khác nhau đáng kể (từ 2 đến 36 quả mỗi lần). Tỷ lệ nở của trứng và sự phát triển của nòng nọc phụ thuộc nhiều vào nhiệt độ môi trường, nhiệt độ lý tưởng nhất là từ 17°C đến 27°C.

Nòng nọc cá cóc Tam Đảo ban đầu có màu đen, với mang ngoài màu đỏ hồng ở hai bên tai và bụng sáng. Khoảng 2 tháng sau, chúng sẽ chuyển sang màu vàng và xuất hiện những mạng lưới đen giống họa tiết ở bụng cá thể trưởng thành. Mang ngoài của nòng nọc sẽ tiêu biến dần và biến mất vào tháng 4 - 5. Ở giai đoạn này, cá cóc non thường bò lên cạn (dù giai đoạn này trong tự nhiên vẫn chưa được nghiên cứu kỹ).

Cá cóc Tam Đảo thường sinh sống tại các suối chảy chậm và hồ nước sâu, trong vắt ở vùng núi thuộc Vườn quốc gia Tam Đảo. Chúng hoạt động và kiếm ăn chủ yếu vào ban ngày.

Đáng báo động, cá cóc Tam Đảo đã được liệt vào Sách đỏ Việt Nam ở mức độ có nguy cơ tuyệt chủng. Cho đến nay, các nhà khoa học chỉ tìm thấy chúng ở các con suối thuộc dãy núi Tam Đảo, với phạm vi phân bố rất hẹp tại các tỉnh Vĩnh Phúc, Tuyên Quang và Thái Nguyên.

Mặc dù là loài lưỡng cư quý hiếm có giá trị khoa học cao, được cho là có thể dùng để chữa bệnh hen suyễn và còi xương, nhưng chính hình dáng độc đáo và hoa văn bắt mắt lại khiến chúng bị săn lùng ráo riết. Người dân thường bắt cá cóc Tam Đảo để bán cho khách du lịch làm vật nuôi cảnh hoặc ngâm rượu làm thuốc. Việc khai thác quá mức này là nguyên nhân chính đẩy cá cóc Tam Đảo đến bờ vực tuyệt chủng.

Để bảo vệ và lưu giữ loài cá cóc đặc hữu này, các nhà khoa học đã triển khai dự án nuôi thử nghiệm cá cóc con trong môi trường bán tự nhiên tại các suối và hồ ở vùng núi Tam Đảo. Mục tiêu là giúp chúng dần thích nghi với điều kiện sống tự nhiên, từ đó góp phần bảo tồn loài động vật quý hiếm này, theo VietNam Plus.