Eli Cohen: Siêu gián điệp người Israel suýt trở thành Tổng thống Syria (Kỳ 2)

Sau khi tạo được danh tiếng cho mình, gián điệp Israel Eli Cohen đã đến Syria để chính thức bắt tay vào nhiệm vụ tình báo quan trọng được giao phó

Đường đến Syria

Chuẩn bị cho sự hồi hương của mình, ông Cohen bí mật trở lại Israel qua Zurich để gặp gỡ gia đình.

“Anh ấy trở lại Israel trong 3 tuần vì cái chết của cha chúng tôi", ông Albert nói. "Sau thời gian tổ chức tang lễ, anh Eli rời Israel và đi đến Ý, nơi anh di chuyển bằng thuyền đến Alexandria rồi từ đó, anh ấy tiếp tục đi tàu đến Beirut, Lebanon".

Theo em trai của ông Cohen, ông đã đi cùng với một điệp viên địa phương ở Syria để đến Lebanon. Khi đến biên giới Syria, họ hối lộ một sĩ quan và dễ dàng bước chân vào lãnh thổ. "Hóa ra, việc băng qua biên giới không thực sự khó khăn vì khu vực đó không được bảo vệ quá mức", ông Albert nhớ lại câu chuyện của anh trai mình. "Và như vậy, sau khi vào được lãnh thổ Syria, họ khởi hành đến Damascus".

Ông Eli Cohen định cư tại thủ đô của Syria vào năm 1962, nơi mà các địa chỉ liên lạc thu được ở Argentina được tận dụng rất tốt. Đầu tiên và quan trọng nhất, liên quan đến việc giao tiếp với Tướng Amin Hafiz, người đã lên chức Tổng thống trong một cuộc đảo chính năm 1963. Ông Hafiz thấy ở ông Cohen - hay “Kamel Amin Thaabet” - là một người được giáo dục tốt, yêu nước, người chủ tử tế và một doanh nhân thành đạt sẵn sàng đầu tư vào Syria.

"Bất cứ ai muốn trở thành kẻ nói dối tốt đều phải có trí nhớ tuyệt vời", ông Albert nói. "Anh Eli có một trí nhớ phi thường, và chính điều này đã cho phép anh ấy đánh lừa nhà lãnh đạo hàng đầu của Syria".

Người em của siêu gián điệp nói với Sputnik rằng lời khai của anh trai mình tại tòa sau vụ bắt giữ cho thấy cách ông Cohen thâm nhập vào vòng tròn chính trị cao nhất của Syria như thế nào.

"Tôi cố gắng tiếp cận vào một số bộ và các cơ quan chính phủ khác. Trong số đó có Bộ Quốc phòng, Bộ Kinh tế, Bộ Thông tin, Bộ Công vụ, ngân hàng trung ương, và những đơn vị khác", Sputnik dẫn lời khai của ông Cohen tại một tòa án ở Syria.

Với sự giúp đỡ của các nguồn cung cấp thông tin, ông Cohen đã truyền đạt những chi tiết vô giá về tình hình chính trị, kinh tế và quân sự ở Syria vào đầu những năm 1960. Đặc biệt có giá trị là thông tin ông thu thập được về sự hợp tác quân sự của Syria với Iraq, thông tin bí mật về nguồn cung vũ khí của Liên Xô cho Damascus, cũng như sự phân bố lực lượng vũ trang Syria, bao gồm pháo binh và pháo đài của họ ở Cao nguyên Golan.

Ông Cohen cũng có thể vạch trần các kế hoạch của Syria trong động thái chuyển hướng dòng chảy sông Jordan để tước đoạt nguồn nước ngọt chính của Israel. Ngoài những dữ liệu đó, nhân viên tình báo Eli Cohen còn thường xuyên gửi hình ảnh, bản đồ quân sự và các tài liệu khác có tầm quan trọng chiến lược to lớn về Tel Aviv.

Ông Levi Eshkol, người từng là Thủ tướng Israel từ năm 1963 đến năm 1969 đã khen ngợi Cohen, nói rằng những nỗ lực của ông ấy đã cứu sống nhiều binh sĩ Israel, cung cấp những thông tin vô giá và giúp đất nước giành chiến thắng áp đảo trong Chiến tranh 6 ngày".

Trong lịch sử Israel và phương Tây, người ta thường nói rằng ông Cohen có cơ hội trở thành Bộ trưởng Quốc phòng của Syria, và rằng tên của ông thậm chí còn được coi là Tổng thống. Tuy nhiên, chuyên gia chính trị Syria và người theo dõi Israel Tahsin Halabi không đồng ý với nhận định đó. Nói chuyện với Sputnik, ông Halabi cho rằng những thành công của điệp viên Cohen đã bị phóng đại.

"Các báo cáo rằng Eli Cohen gần như trở thành Tổng thống hay Bộ trưởng Quốc phòng là một sự phóng đại huyền thoại mà tình báo của Israel đã lan truyền, tạo ra một một cấu trúc toàn năng có thể kiểm soát bất kỳ hệ thống chính trị hay quân sự nào trên hành tinh này", ông Halabi khẳng định.

Bị phát hiện và hành quyết

Ông Cohen đã bị giam giữ bởi cơ quan tình báo Syria trong căn hộ của ông vào tháng 1/1965. Một tháng sau, điệp viên người Israel này đã bị mang ra xét xử và kết án tử hình. Ông bị treo cổ vào ngày 18/5/1965 trên một quảng trường ở Damascus.

Ông Yakov Kedmi, một nhà bình luận chính trị của Israel và cựu giám đốc của cơ quan an ninh Nativ nói với Sputnik về các chi tiết trong việc giam giữ và hành quyết ông Cohen.

"Vấn đề bị phát hiện và sụp đổ của ông Cohen đã được cộng đồng tình báo Israel phân tích toàn diện và lặp đi lặp lại. Tuy nhiên, vai trò của Liên Xô trong hoạt động này khá thú vị và liên quan đến việc cung cấp các thiết bị đặc biệt để phát hiện sự thật", ông Kedmi nói. Theo đó, các cuộc điều tra của Israel cũng đã cho thấy rõ ràng rằng ông Cohen đã phạm một số lỗi nhất định, và những điều này, cùng với các thiết bị của Liên Xô đã khiến hoạt động tình báo của ông kết thúc.

Hơn 50 năm sau, Syria vẫn từ chối gửi xương cốt của ông Cohen về với gia đình tại Israel.

Yakov Kedmi tin rằng sự từ chối của chính phủ Syria liên quan đến việc họ không thực sự biết nơi ở của ông nữa. "Israel đã nhiều lần cố gắng tìm kiếm vị trí ngôi mộ của ông và đã tiến hành các cuộc đàm phán, nhưng sự thật có thể chỉ đơn giản là Damascus không biết ngôi mộ của Eli Cohen. Sự từ chối của Syria, ban đầu có thể mang động cơ chính trị, nhưng ngày nay, họ không thể tìm thấy ngôi mộ nữa".

Tại Israel, ông Eli Cohen được xem như một nhân vật mang tính biểu tượng, một anh hùng dân tộc và là điệp viên thành công nhất trong lịch sử đất nước. Ông Albert Cohen nói rằng anh trai ông không hề sợ hãi. "Eli Cohen là một chiến binh dũng cảm, một người lính vô danh phục vụ cho nhà nước Israel. Anh ấy là một người lính không mặc đồng phục, và mãi mãi sẽ là một anh hùng dân tộc trong ký ức chung của chúng ta".

PHƯƠNG PHƯƠNG (Theo Sputnik)