Dùng nhang muỗi: Lợi không thấy mà hại đến thân

Chỉ trong thời gian ngắn, Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Kiên Giang đã thu giữ và tiêu hủy gần hàng nghìn hộp nhang muỗi Ranger nhập lậu, xử phạt các hộ kinh doanh số hàng này.

Vào cuối tháng 4, Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Kiên Giang đồng loạt ra quân kiểm tra hàng lậu đột xuất, phát hiện và tạm giữ gần 3.600 hộp nhang muỗi Ranger nghi nhập lậu, không hóa đơn chứng từ, không có nhãn phụ tiếng Việt theo quy định trên địa bàn.

Mới đây nhất, ngày 9/5, ông Lê Khánh Hưng, Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Kiên Giang xác nhận sự kiện trên và cho biết toàn bộ số nhang muỗi chế phẩm diệt côn trùng này đều có hiệu Ranger, thuộc về hộ kinh doanh Trần Minh Khánh Châu (ngụ phường Pháo Đài, xã Hà Tiên). Đây được coi là đơn vị "phân phối sỉ" của số nhang nhập lậu này.

Lực lượng chức năng đã ra quyết định xử phạt hành chính 13 triệu đồng với các hộ kinh doanh nhang muỗi nhập lậu. Riêng hộ bán sỉ đã bị xử phạt vi phạm hành chính 10 triệu đồng và hình thức xử phạt bổ sung là tịch thu, buộc tiêu hủy.

Theo ông Lê Khánh Hưng, lực lượng kiểm tra đã lập biên bản và nhắc nhở các cửa hàng điểm bán lẻ không bán hàng không rõ nguồn gốc, tiếp tay cho việc kinh doanh hàng nhập lậu, không rõ nguồn gốc xuất xứ vì có thể ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng.

Mùa hè tới là lúc muỗi hoành hành nên nhiều gia đình sử dụng nhang muỗi để xua đuổi loài côn trùng này. Tuy nhiên, việc sử dụng nhang muỗi chưa chắc đã thực sự an toàn.

Trong một bài viết đã công bố trên tạp chí The Conversation, Tiến sĩ Cameron Webb - giảng viên Đại học Sydney, nhà nghiên cứu y học của Khoa Y học - Bệnh học côn trùng, Bệnh viện NSW Health Pathology & Westmead (Úc) - đã phân tích về vai trò thật sự và mặt trái của những khoanh nhang muỗi.

Theo tiến sĩ Webb, nhang muỗi dường như chỉ tác động tới một số loài muỗi nhất định. Tổng hợp kết quả từ 15 nghiên cứu ở các vùng dịch tễ sốt rét, những khoanh nhang muỗi dường như vô tác dụng. Trong khi đó, các nghiên cứu khác thì chứng minh nó khá hiệu quả trong việc hạn chế số ca mắc sốt xuất huyết.

Việc dùng nhang muỗi ở đâu mới thực sự là vấn đề. Nhiều người cho rằng nhang muỗi hiệu quả hơn trong phòng vì phòng kín giúp các hóa chất được lưu giữ lâu. Tuy nhiên, trước đó đã có những phát hiện cho thấy nhiều sản phẩm nhang muỗi bán ở những quốc gia như Trung Quốc và Malaysia sản sinh khói PM2.5 (những hạt bụi mịn đường kính 2.5 μm hoặc nhỏ hơn) nhiều như đốt 75 - 137 điếu thuốc lá, và mức thải formaldehyd tương ứng với 51 điếu thuốc đang cháy.

Theo TS. Nguyễn Ngọc Thanh, Khoa Công nghệ hoá học, Đại học Công nghiệp Hà Nội, thành phần hoá học có trong các loại nhang muỗi là rất lớn. Những loại hoá chất đó sẽ tạo nên mùi đặc trưng để có thể xua đuổi và tiêu diệt muỗi. Tuy nhiên, việc sử dụng nhang muỗi thường xuyên cũng có thể gây ra không ít nguy hại cho sức khỏe con người.

Thành phần của các loại nhang nói chung và nhang muỗi nói riêng thường bao gồm mùn cưa, mùn cưa này được ngâm tẩm trong dung dịch axit photphonic để kết dính chúng lại. Loại axit này khi được ngâm tẩm vào hương muỗi có tác dụng loại bỏ các hợp chất hữu cơ trên bề mặt, đồng thời có tác dụng kết dính các phân tử cenlulô ở dạng ete phôtphát. Khi ete phốt phát này được đốt cháy có tác dụng làm cho tàn nhang cháy nhanh hơn và có độ uốn cong của tàn nhang. 

Mặt khác, trong quá trình đốt cháy sinh ra sản phẩm P2O5. Chất P2O5 có khả năng hút ẩm rất mạnh, khi thoát ra ngoài không khí nó tiếp xúc với niêm mạc của mắt hoặc da (những vùng rất nhạy cảm với P2O5) có thể gây bỏng hoặc gây dị ứng, dần dần có thể giảm thị lực, thậm chí có thể dẫn đến mù lòa. 

Ngoài việc tác dụng lên niêm mạc mắt và da, nó còn có khả năng tác dụng lên hệ hô hấp. Khí này có thể tích tụ trong phổi, nếu tích trong một thời gian dài có thể gây ra ung thư phổi, gây ra sự biến đổi tế bào.

Tuy chỉ là nguy cơ rất nhỏ nhưng cũng đủ để chúng ta nên tránh tiếp xúc lâu với khói nhang muỗi trong phòng kín. Hoặc hãy dùng các biện pháp "truyền thống" như mặc quần áo dài tay, ngủ mùng… vẫn được các chuyên gia ủng hộ nhiều nhất vì nó an toàn và luôn luôn có hiệu quả cao nhất.

Minh Minh (T/h)