Bộ GTVT cho biết, hiện tại Quy định về lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải (TCKT) đối với xe cơ giới nhập khẩu, sản xuất, lắp ráp đang được quy định tại các Quyết định: Quyết định số 249/2005/QĐ-TTg ngày 10/10/2005 của Thủ tướng Chính phủ quy định lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải đối với phương tiện giao thông cơ giới đường bộ; Quyết định số 49/2011/QĐ-TTgngày 01/09/2011 của Thủ tướng Chính phủ về việc quy định lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải đối với xe ô tô, xe mô tô hai bánh sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới; Quyết định số 16/2019/QĐ-TTg ngày 28/03/2019 của Thủ tướng Chính phủ quy định lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải đối với xe ô tô tham gia giao thông và xe ô tô đã qua sử dụng nhập khẩu.
Tại dự thảo, Bộ GTVT đề xuất xây dựng lộ trình tiêu chuẩn khí thải Mức 4 cho xe mô tô 2 bánh sản xuất lắp ráp và nhập khẩu mới; xây dựng lộ trình tiêu chuẩn khí thải cho xe chở hàng bốn bánh có gắn động cơ sản xuất, lắp ráp tham gia giao thông áp dụng tiêu chuẩn khí thải Mức 3 trong thử nghiệm và Mức 2 trong kiểm tra.
Xây dựng lộ trình tiêu chuẩn khí thải cho xe chở người bốn bánh có gắn động cơ sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu tham gia giao thông áp dụng tiêu chuẩn khí thải theo Mức 4 trong kiểm tra; bổ sung lộ trình tiêu chuẩn khí thải của xe ô tô nhập khẩu cũ (Nội dung này đã có và được chuyển tiếp từ Điều 5 của Quyết định số 16/2019/QĐ-TTg).
Bộ GTVT đề xuất nâng mức tiêu chuẩn khí thải xe mô tô
Ngoài ra, Bộ GTVT cũng đề xuất làm rõ việc không áp dụng tiêu chuẩn khí thải đối với xe được thiết kế, chế tạo để chạy trên các loại địa hình và đường không thuộc hệ thống giao thông đường bộ.
Đề xuất xe nhập khẩu để nghiên cứu khoa học, nghiên cứu phục vụ sản xuất, trưng bày, giới thiệu tại hội chợ, triển lãm thương mại.
Bên cạnh đó, làm rõ việc không áp dụng tiêu chuẩn khí thải đối với xe sản xuất lắp ráp để xuất khẩu, xe nhập khẩu không để sử dụng ở Việt Nam.
Làm rõ việc không áp dụng đối với các xe ô tô được sản xuất ở Việt Nam từ các xe ô tô cơ sở (từ xe sát xi hoặc từ xe ô tô hoàn chỉnh) đã được cấp Phiếu kiểm tra chất lượng xuất xưởng (xe sản xuất lắp ráp trong nước) hoặc chứng nhận chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường xe cơ giới nhập khẩu (xe nhập khẩu).
Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết, trong khu vực ASEAN đa phần các nước đã áp dụng hoặc có lộ trình áp dụng Euro 4 (đơn cử như: Malaysia, Thailand, Singapore đang áp dụng Euro 4; Indonesia dự kiến áp dụng Euro 4 vào năm 2025, Philipine dự kiến áp dụng năm 2027) đối với xe mô tô.
Ở Việt Nam, thống kê đến năm 2024, xe mô tô đang chiếm số lượng đáng kể với khoảng 70 triệu xe lưu hành, thường tập trung nhiều ở nơi đông dân cư. Phương tiện này cũng đóng góp lượng phát thải đáng kể ra môi trường, cần thiết để nâng mức TCKT để giảm ô nhiễm môi trường. Đồng thời, góp phần thực hiện chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí các bon và khí mê tan của ngành giao thông vận tải và cam kết mạnh mẽ của Việt Nam tại Hội nghị Thượng đỉnh Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu lần thứ 26 (COP26) đưa mức phát thải ròng về "0" năm 2050.
Cục Đăng kiểm Việt Nam cũng cho biết, việc nâng cao mức TCKT đối với xe mô tô sản xuất lắp ráp và nhập khẩu mới lên Mức 4 không ảnh hưởng đến hoạt động nhập khẩu, sản xuất, lắp ráp bởi vì đa số công nghệ cho xe mô tô đáp ứng TCKT Mức 3 đã sẵn sàng có thể đáp ứng TCKT Mức 4, và không cần thay đổi quá nhiều về công nghệ.
Mặt khác, đa phần các công nghệ này đã có sẵn khi được các công ty mẹ sản xuất và áp dụng tại các thị trường có TCKT cao hơn Việt Nam. Do vậy tác động đối với các nhà sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu cũng không đáng kể.
Bên cạnh đó, việc nâng mức TCKT đồng nghĩa với việc các công nghệ sản xuất mới, thiết kế mới sẽ được đưa vào các sản phẩm nội địa. Đây có thể coi là tiền đề của chuyển giao công nghệ, một yếu tố quan trọng để nâng cao năng lực sản xuất trong nước, cũng như tiếp cận với các công nghệ mới.
Các nhà sản xuất lắp ráp và nhập khẩu cũng có cơ hội để phát triển các sản phẩm chung cho nhiều thị trường trong khu vực và trên thế giới khi không có sự chênh lệch về quy định.
Về lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải, Bộ GTVT đề xuất cụ thể như sau:
Các loại xe ô tô sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới tiếp tục áp dụng tiêu chuẩn khí thải Mức 5 trong thử nghiệm từ ngày Quyết định này có hiệu lực.
Các loại xe ô tô đã qua sử dụng nhập khẩu tiếp tục áp dụng tiêu chuẩn khí thải Mức 4 trong kiểm tra quy định tại TCVN 6438:2018 "Phương tiện giao thông đường bộ - Giới hạn lớn nhất cho phép của khí thải" kể từ ngày Quyết định này có hiệu lực.
Các loại xe gắn máy hai bánh sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới tiếp tục áp dụng tiêu chuẩn khí thải Mức 2 trong thử nghiệm từ ngày Quyết định này có hiệu lực.
Các loại xe chở hàng bốn bánh có gắn động cơ sản xuất, lắp ráp tham gia giao thông áp dụng tiêu chuẩn khí thải Mức 3 trong thử nghiệm và Mức 2 trong kiểm tra đối với ô tô quy định tại TCVN 6438:2018 "Phương tiện giao thông đường bộ - Giới hạn lớn nhất cho phép của khí thải" từ ngày 1/1/2028.
Các loại xe chở người bốn bánh có gắn động cơ sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu tham gia giao thông áp dụng tiêu chuẩn khí thải theo Mức 4 trong kiểm tra đối với ô tô quy định tại TCVN 6438:2018 "Phương tiện giao thông đường bộ - Giới hạn lớn nhất cho phép của khí thải" từ ngày 1/1/2028.
Các loại xe mô tô hai bánh sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới tiếp tục áp dụng tiêu chuẩn khí thải Mức 3 trong thử nghiệm từ ngày Quyết định này có hiệu lực tới hết ngày 31/12/2027.
Các loại xe mô tô hai bánh sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới phải áp dụng tiêu chuẩn khí thải Mức 4 trong thử nghiệm từ ngày 1/1/2028.