Năm 1982, trong lúc nạo vét kênh mương gần cánh đồng ở tỉnh Giang Tô, Trung Quốc, anh Vạn Y Tài cùng hai em trai đã vô tình khám phá ra một kho báu bất ngờ. Họ tìm thấy 40kg vàng, với những ký tự lạ khắc trên các thỏi vàng, cho thấy đây là những cổ vật có giá trị lịch sử. Sau khi cân nhắc kỹ lưỡng giữa việc bán đi hay giao nộp, ba anh em nhà họ Vạn đã quyết định trao lại số vàng này cho chính quyền địa phương.
Số vàng và kho báu được tìm thấy. Ảnh: Sohu.
Quả thật, đây là một phát hiện khảo cổ vô cùng quý giá. Các ký tự trên thỏi vàng được xác định là biểu tượng của thời Chiến Quốc (476-221 TCN). Điều đáng ngạc nhiên là dù đã trải qua hàng nghìn năm, những thỏi vàng này vẫn giữ được độ sáng bóng, tinh khiết và hình dạng nguyên sơ, gần như không hề bị hư hại. Giá trị lịch sử của chúng đã khiến nhiều chuyên gia và công chúng phải ngỡ ngàng, bởi ít ai ngờ rằng chúng lại có niên đại lâu đời đến vậy.
Khi ông Vạn Y Tài cùng hai em trai giao nộp số vàng tìm được, một nhà nghiên cứu đã hỏi về hoàn cảnh phát hiện và liệu có vật gì chứa những thỏi vàng này không. Ông Vạn kể lại rằng vàng được tìm thấy trong một chiếc bình đồng có nhiều hoa văn, bên ngoài đã bị gỉ sét. Nghe vậy, nhà nghiên cứu lập tức hỏi về vị trí của chiếc bình. Trớ trêu thay, anh em nhà họ Vạn lại nghĩ chiếc bình đó không có giá trị nên đã cất trong bếp, dự định sẽ nung chảy để làm ổ khóa.
Những thỏi vàng sáng óng, không bị hoen rỉ dù qua hàng nghìn năm. Ảnh: Sohu.
Nhà nghiên cứu khẳng định chiếc bình đồng này không chỉ là vật chứa thông thường mà giá trị của nó thậm chí có thể cao hơn cả số vàng tìm thấy bên trong. Ngay lập tức, nhóm nghiên cứu đã đến nhà ông Vạn, tỉ mỉ xem xét từng họa tiết trên chiếc bình. Sự phấn khích của họ bộc lộ rõ khi một số người thốt lên: "Đây chính là một báu vật quốc gia!".
Hóa ra, chiếc bình đồng hoen gỉ mà anh em nhà họ Vạn định nung chảy lại chính là một bình đựng rượu quý giá từ thời Chiến Quốc. Sự phấn khích của các nhà khảo cổ là hoàn toàn có cơ sở, bởi một chiếc bình tương tự đã từng được phát hiện và hiện đang được trưng bày tại Bảo tàng Đại học Pennsylvania ở Mỹ. Điều này cho thấy sự hiếm có và ý nghĩa nghiên cứu đặc biệt của cổ vật vừa tìm thấy tại Trung Quốc.
Dù bị oxi hóa nhẹ, chiếc bình vẫn giữ được hình thái gần như nguyên vẹn, với chiều cao 24cm. Bề mặt bình được khảm vàng bạc tinh xảo, khắc họa tiết rồng và hoa đào xen kẽ, thể hiện kỹ thuật chế tác điêu luyện của người xưa. Đặc biệt, phần đáy bình còn khắc những chữ cái liên quan đến một sự kiện lịch sử trong thời kỳ Chiến Quốc, khẳng định giá trị văn hóa và nghệ thuật phi thường của nó. Đến lúc này, anh em nhà họ Vạn mới thực sự nhận ra rằng, so với số vàng tìm được, chiếc bình đồng này mới chính là báu vật thực sự.
Để khen ngợi việc anh em họ Vạn tự nguyện trả lại bảo vật, họ đã được chính quyền trao tặng một khoản tiền lớn và được ca ngợi trên các phương tiện truyền thông. Nếu họ không thông báo cho chính quyền về phát hiện, cổ vật này có thể sẽ bị dân làng chia sẻ và bán đi mà không hề biết đến giá trị thực sự của nó.
Dù bị dân làng "lời ra tiếng vào" suốt nhiều năm nhưng Vạn Y Tài vẫn không bao giờ hối hận vì đã nộp các cổ vật này cho chính quyền. Ông tin rằng việc mình làm là có lợi cho nước và cho tất cả mọi người. Hiện chiếc bình cùng số vàng Vạn Y Tài và các em tìm được đang được trưng bày ở Bảo tàng Nam Kinh (Trung Quốc).
Theo Chất lượng cuộc sống, Khoa học & Đời sống