Theo thông tin trên báo Sức khoẻ & Đời sống, cây địa liền còn gọi là tam nại, sơn nại, sa khương. Tên khoa học là Kaempferia galanga L, thuộc họ Gừng.
Địa liền là cây thân thảo, sống lâu năm, không có thân, lá hình trứng gân tròn 2-3 cái, có bẹ, mọc xòe trên mặt đất, phiến lá rộng 6-7cm, dài 8-10cm, cụm hoa mọc ở nách lá không có cuống, màu trắng pha tím.
Thân rẽ có nhiều rễ củ nhỏ mọc nối tiếp nhau, có dạng trứng với nhiều vân ngang.
Người ta sử dụng thân rễ địa liền dùng làm thuốc, thân rễ thu hái vào mùa đông xuân. Sau khi thu hái về, rửa sạch, thái mỏng, phơi khô.
Theo Đông y, địa liền vị cay, tính ấm có tác dụng làm ấm tỳ vị, giảm đau, hành khí trừ đờm, tán hàn, tiêu thực, trừ thấp.
Củ địa liền có tác dụng gì cho sức khỏe?
Bài thuốc chữa bệnh từ cây địa liền theo kinh nghiệm dân gian:
Thông tin từ bệnh viện Nguyễn Tri Phương, theo Y học cổ truyền, cây địa liền được sử dụng làm thuốc với mục đích làm giảm đau nhức do bệnh phong thấp gây ra. Ngoài ra, cây còn có tác dụng điều trị các triệu chứng liên quan đến đường tiêu hóa và dạ dày. Sau đây là một số bài thuốc chữa bệnh từ loại cây này:
+ Chữa cảm sốt nhức đầu
Sử dụng 5 gram củ cây địa liền, 10 gram cát căn và 5 gram bạch chỉ, đem nghiền mịn và làm viên uống.
+ Điều trị tiêu hóa kém, ngực bụng lạnh đau
Cách 1: Sử dụng 4 – 8 gram địa liền sắc thuốc uống. Ngoài ra cũng có thể tán bột và uống. Cách 2: Dùng địa liền, đương quy, đinh hương và cam thảo, mỗi vị có liều lượng bằng nhau đem tán bột. Sau đó trộn hồ và hoàn viên to bằng hạt ngô. Mỗi ngày uống 2 – 3 lần, mỗi lần lấy 10 viên uống với rượu.+ Trị ho gà
Dùng 300 gram địa liền, 1000 gram rau sam tươi, 300 gram lá chanh, 500 gram tía tô, 1000 gram rau má tươi và 1000 gram vỏ rễ dâu đã được tẩm mật ong và sao. Tất cả các vị thuốc được rửa sạch, cho vào nồi và thêm 12 lít nước và đun sôi trên ngọn lửa nhỏ. Sau khi thuốc cạn còn 4 lít cho vào bình thủy tinh, bảo quản và dùng dần. Mỗi ngày cho trẻ uống từ 15 – 30 ml.
+ Điều trị táo bón kinh niên, nhức đầu. ăn không tiêu, cảm sốt theo kinh nghiệm của Hợp tác xã thuốc dân tộc Hợp Châu
Sử dụng 1000 gram địa liền, 1000 gram thổ phục linh, 1000 gram rau má tươi và 500 gram cam thảo. Đem phơi khô và nghiền thành bột. Mỗi ngày lấy 2 – 4 gram hòa tan nước và uống.
+ Trị chứng ăn uống khó tiêu, đau thần kinh tọa, đau dạ dày
Dùng 20 gram địa liền và 10 gram quế chi đem tán bột. Mỗi ngày uống 3 lần và mỗi lần uống 2 gram.
+ Chữa đau nhức răng, tê phù, đau mỏi gân cốt, đau lưng, trị tê thấp
Củ cây địa liền phơi khô, thái nhỏ và cho vào bình ngâm chung với rượu cps nồng độ cồn 40 – 50%. Sau 5 – 7 kể từ khi ngâm, có thể dùng rượu để uống hoặc xoa bóp chữa đau nhức. Trừ trường hợp đau răng, ngậm rượu địa liền vài phút rồi sau đó nhổ ra.
Các bài thuốc chữa bệnh từ cây địa liền nêu trên theo kinh nghiệm dân gian và chưa được khoa học kiểm định về tác dụng an toàn và tính hiệu quả. Vì vậy, người bệnh không nên áp dụng khi chưa có sự đồng ý từ các lương y.