Cô dâu Việt và những cuộc đoàn tụ đẫm nước mắt (bài 1): Nước mắt ngày trở về

Ngôi nhà cấp 4 của gia đình bà Nguyễn Thị Liên (SN 1950), trú tại xã Nghị Thịnh, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An những ngày cuối tháng Tám, có rất đông bà con đến chia sẻ niềm vui khi nhận được tin con gái bà là chị Lê Thị Lan (SN 1976) trở về sau 24 năm bị bán sang Trung Quốc.

Ký ức kinh hoàng

Trở về quê nhà sau nhiều năm, chị Lan thấy cảnh vật xung quanh đều đã đổi thay, nên chị chỉ mang máng nhận ra gian nhà cũ và người mẹ của mình. Người phụ nữ với ánh mắt lạ lẫm, nói tiếng Việt không sõi, gương mặt dạn dày sương gió, chân tay thô kệch là bằng chứng về những tháng ngày phải lao động vất vả. Những người họ hàng và hàng xóm thân thiết đến vui vẻ chúc mừng, song chị không thể nhớ thêm ai. Từ khi về nhà cho đến nay, chị toàn níu tay mẹ không muốn rời.

Chị Lan là con gái đầu lòng trong gia đình có 5 chị em. Năm 1995, khi mới 19 tuổi, thay vì lập gia đình như những người bạn cùng lứa, chị lại quyết định đi làm thuê với ý định kiếm tiền về phụ cha mẹ chăm sóc đàn em. Chị không ngờ mình lại bị người lạ lừa uống thuốc mê, đến khi tỉnh mới biết mình bị bán qua Trung Quốc. Do không quen biết ai, lại bị ép uống thuốc gây “mất trí nhớ” trong thời gian dài nên mọi hình dung về quê nhà dường như không còn trong suy nghĩ chị.

Đầu tháng 7/2019, chị Lan tình cờ biết một người phụ nữ Việt Nam cũng bị lừa bán sang Trung Quốc. Người này giúp chị chia sẻ đoạn video lên mạng xã hội với hy vọng có thể tìm thấy gia đình. Trong đoạn video clip lan truyền trên mạng, dù tiếng mẹ đẻ không rành rọt nhưng chị Lan vẫn nhớ tên mẹ, tên cha và quê quán ở xã Nghi Thịnh, huyện Nghi Lộc. Từ đó, manh mối về gia đình dần được sáng tỏ bởi người thân ở quê nhà biết được chị vẫn còn sống.

Chiều 18/7, được sự hỗ trợ của Công an tỉnh Nghệ An, tổ chức Rồng Xanh và Công an Trung Quốc, chị Lan được trở về quê nhà sau 24 năm bị lừa bán sang xứ người. Do được thông báo từ trước nên dù trời nắng như đổ lửa nhưng mọi người vẫn kiên nhẫn chờ đón phút giây được gặp lại người con, người em lưu lạc nơi xứ người. Nhìn con gái bước xuống xe ô tô từ đầu ngõ, bà Liên như ngã quỵ trong vòng tay người thân. Khi chị Lan đến gần thì người mẹ bất hạnh mới chạy ào đến ôm chầm, rồi những người họ hàng khác cũng níu lấy òa khóc. Giây phút hai mẹ con, chị em được đoàn tụ ngập trong nước mắt. “Lan đây rồi, đúng là con rồi, mẹ cứ nghĩ sẽ không còn được gặp con nữa”, bà Liên nức nở ôm con gái.

Chứng kiến giây phút ấy, nhiều người có mặt cũng không cầm nổi nước mắt vì quá xúc động. Với người dân xã Nghi Thịnh, có lẽ cũng chưa bao giờ họ thấy một cuộc đoàn tụ nào nhiều nước mắt như hôm nay. Thắp nén hương trên bàn thờ bố và em trai đã khuất, chị Lan cho hay, trong số những người mà chị bị bán về làm vợ, người đàn ông hiện chị đang chung sống là người tốt. “Anh ấy cũng nói lần này tôi về thăm nhà rồi làm giấy tờ tùy thân để tiện qua lại. Sau đó qua đưa anh ấy về Việt Nam ra mắt gia đình và sẽ tổ chức cưới hỏi luôn”, chị Lan cho hay.

Nghe vậy, bà Liên nở nụ cười cho hay, mọi quyết định sắp tới có quay lại Trung Quốc sống hay không phụ thuộc vào con gái. Trước mắt, gia đình sẽ gắng vun đắp và đưa chị Lan đi thăm hỏi họ hàng để nhớ lại mọi thứ. Đồng thời làm lại các giấy tờ cần thiết, bổ sung tên tuổi vào hộ khẩu gia đình.

Con trở về, bố mẹ chẳng còn ai

Không may mắn như chị Lan, chị Trương Thị Thìn (SN 1967) trú tại xóm Nam Lộc, xã Nghĩa Long, huyện Nghĩa Đàn, tỉnh Nghệ An khi trở về sau 23 năm bị lừa bán thì bố mẹ đã không còn. Ngôi nhà gỗ 3 gian hiu quạnh, vắng bóng tiếng nói cười. Chị Thìn chỉ biết gục khóc trước bàn thờ bởi quá đau đớn và xót xa trước số phận bi thảm của mình.

Chị Thìn là con gái thứ 4 trong gia đình có 7 anh chị em. Nhà đông anh em, lại làm nông nghiệp nên cuộc sống vô cùng vất vả, vì vậy đến năm lớp 4 chị phải bỏ học ở nhà giúp bố mẹ. Năm 22 tuổi, chị gặp và kết hôn với một chàng trai quê huyện Anh Sơn, tỉnh Nghệ An.

Những tưởng hạnh phúc bền lâu thì sóng gió bắt đầu xảy ra khi chị bắt đầu mang thai người con gái thứ 2. Trong một ngày trời mưa, chồng chị bất ngờ bỏ đi không rõ lý do. Đi tìm nhiều nơi không thấy, chị Thìn đành chấp nhận ôm 2 người con trở về nhà bố mẹ đẻ.

Cả nhà 5 người chen chúc trong một ngôi nhà gỗ 3 gian nhỏ bé, rau cháo nuôi nhau. Chị gồng mình cố gắng đi làm thuê để kiếm tiền nuôi các con, nuôi bố mẹ thì không ngờ cũng vì thế mà bị đau một bên chân. Vào khoảng tháng 3/1997, một người phụ nữ cùng ở cùng xã Nghĩa Long nói sẽ dẫn chị đi cắt thuốc và cam kết thuốc chữa khỏi bệnh, chị đồng ý.

Ngày đó, chị còn nhớ trời mưa rất to, vì đường chính bị ngập nước nên hai người đi bộ men theo Quốc lộ 15A khoảng 8km để ra Quốc lộ 48. Ra tới nơi thì có một người phụ nữ khác đứng chờ sẵn...

Cuối cùng, một nam thanh niên bản địa đã mua chị với giá 9.000 Nhân dân tệ. Sau đó, người này dẫn chị về làm vợ tại một vùng quê vô cùng hẻo lánh. Chị Thìn kể: “Gia đình chồng vô cùng nghèo, cũng chỉ làm ruộng. Thời gian đầu, người chồng không cho đi đâu vì sợ chị trốn. Nỗi nhớ bố mẹ, nhớ con khiến chị vô cùng buồn bã. Thậm chí, chị đã tìm đến cái chết nhưng được chồng phát hiện và can ngăn”.

Sau khi sinh được 2 người con, chị Thìn được đi lại thoải mái hơn. Cách đây 1 năm, trong lúc đi làm thì chị Thìn bất ngờ gặp được một nhóm người Việt Nam sang Trung Quốc làm ăn. Khi nghe được tiếng quê hương, chị mừng rỡ chạy đến bắt chuyện. Biết được hoàn cảnh của chị, những người này hứa sẽ giúp đỡ. Vì vậy chị lập tức viết lấy một mẩu giấy nhỏ ghi lại thông tin gia đình, cùng số điện thoại liên lạc của bản thân và nhờ họ đưa về quê.

Điều chị không thể ngờ được là nhóm người trên đã liên lạc được với gia đình chị. Người đầu tiên gọi điện là ông Trương Công Dần (SN 1963, anh trai chị Thìn). Khi nghe được giọng người em gái xa cách hàng chục năm trời, hai người đã òa khóc nức nở.

Sau 23 năm lưu lạc trở về, chị Thìn đứng trước bàn thờ bố mẹ thắp nén hương mà khóc. Khi chị bị bán đi Trung Quốc, 2 người con còn thơ dại may mắn được ông bà chăm sóc. Giờ đây, khi chị trở về thì bố mẹ chị đã khuất núi, không thể báo hiếu được nữa.

Anh Ngọc (còn nữa...)

Bài đăng trên ấn phẩm báo in Đời sống & Pháp luật số 152