Chuyên gia chỉ cách "vàng" giúp trẻ chậm nói nhanh bật âm

Nhiều gia đình phát hiện trẻ chậm nói ở thời điểm muộn. Để có biện pháp can thiệp hiệu quả, phụ huynh cần nhận biết sớm dấu hiệu chậm nói ở trẻ và có các phương pháp khắc phục kịp thời.

Dấu hiệu phát hiện sớm trẻ bị chậm nói

Theo Ths.Bs Đinh Thạc – Trưởng Khoa Tâm Lý BV Nhi đồng 1 Tp.HCM nhiều cha mẹ thường nhận ra con mình chậm nói muộn nên để lỡ mất giai đoạn vàng can thiệp ngôn ngữ cho trẻ.

Các phụ huynh nên quan sát con từ sớm, để phát hiện tình trạng chậm nói ở trẻ càng sớm càng tốt. Ngay khi trẻ 3, 4 tháng tuổi phụ huynh cần quan sát những dấu hiệu phát triển ngôn ngữ của trẻ. Từ 2-3 tuổi trở xuống là giai đoạn vàng để hỗ trợ can thiệp hiệu quả nếu trẻ bị chậm nói. Nếu phát hiện trẻ có dấu hiệu chậm nói càng sớm thì quá trình khắc phục sẽ càng nhanh hiệu quả.

Ngay khi trẻ 3, 4 tháng tuổi phụ huynh cần quan sát những dấu hiệu phát triển ngôn ngữ của trẻ. Ảnh minh họa.

Dựa vào một số cột mốc đánh giá, phụ huynh có thể nhận biết được quá trình phát triển ngôn ngữ của trẻ có đang gặp trở ngại hay không như sau:

- 1 - 6 tháng tuổi: không phản ứng với giọng nói của cha mẹ.

- 6 - 9 tháng tuổi: không hay nói những từ không rõ ràng.

- 10 - 11 tháng tuổi: không bắt chước âm thanh như nói "ba ba, bà bà".

- 12 tháng tuổi: không nói "ba, bà" với mục đích gọi người thân; không thường bắt chước các từ có hai và ba âm tiết

- 13 - 15 tháng tuổi: không nói được ít nhất 4 – 7 từ; người lạ không thể hiểu hết 20% điều trẻ nói.

- 16 - 18 tháng tuổi: không nói được ít nhất 10 từ; người lạ không thể hiểu hết 25% điều trẻ nói.

- 19 - 21 tháng tuổi: không nói được ít nhất 20 từ; người lạ không thể hiểu hết 50% điều trẻ nói.

- 22 - 24 tháng tuổi: không nói được ít nhất 50 từ; không biết sử dụng cụm hai từ; người lạ không thể hiểu hết 60% điều trẻ nói.

- 2 - 2.5 tuổi: không nói được khoảng 400 từ, bao gồm gọi tên, nói theo cụm từ hai - ba từ; sử dụng đại từ; người lạ không thể hiểu hết 75% điều trẻ nói.

- Từ 2.5 - 3 tuổi: chưa biết sử dụng số nhiều và thì quá khứ; chưa đếm 1 đến 3 một cách chính xác; chưa dùng 3-5 từ /câu; người lạ không thể hiểu hết 90% điều trẻ nói.

- 3 - 4 tuổi: chưa dùng được 3-6 từ/ câu; chưa biết đặt câu hỏi, trò chuyện, liên kết các sự kiện, kể chuyện.

- 4 -5 tuổi: chưa dùng được 6-8 từ/câu; chưa biết gọi tên chính xác bốn màu sắc; chưa đếm đúng từ 1-10.

Từ 2-3 tuổi trở xuống là giai đoạn vàng để hỗ trợ can thiệp hiệu quả nếu phát hiện trẻ bị chậm nói. Ảnh minh họa.

Ths.Bs Đinh Thạc cho hay: Trẻ chậm nói thường làm theo ý của mình, thậm chí có hành vi chống đối, đập phá đồ đạc, ăn vạ, quấy khóc vì không tìm cách cho người khác hiểu được yêu cầu của mình. Trẻ chậm nói có thể tiến triển thành mức độ nặng hơn như tăng động giảm chú ý bởi không hiểu ý phụ huynh nói gì.

Điều đáng nói, không ít phụ huynh chủ quan cho rằng, chỉ cần chờ đợi một thời gian, trẻ sẽ biết nói. Nếu để tình trạng chậm nói kéo dài không chỉ ảnh hưởng đến trí tuệ mà còn ảnh hưởng đến tâm lý và tinh thần, ảnh hưởng đến khả năng ngôn ngữ, trí tuệ, các kỹ năng xã hội khi trẻ đến tuổi thành niên ….

Phương pháp "vàng" giúp trẻ chậm nói bật âm, giao tiếp

Từ thực tế nêu trên, trao đổi với PV, Ths.Bs Đinh Thạc cho biết, cha mẹ là người thường xuyên tiếp xúc, gần gũi với con. Vì thế, cha mẹ cần tăng tương tác với trẻ. Nhưng tương tác ở đây là tương tác tích cực để kích thích trẻ bật âm.

Thời gian giao tiếp tích cực là không phụ thuộc bao lâu bạn giao tiếp với bé mà là bao nhiêu thời gian bạn làm trẻ vui, ngạc nhiên, phản ứng, tham gia và hiểu những gì bạn đang giao tiếp.Thời gian giao tiếp tích cực là thời gian bạn làm trẻ vui, ngạc nhiên, phản ứng, tham gia và hiểu những gì bạn đang giao tiếp.

"Khi bạn dành 10 phút chỉ đọc sách cho trẻ mà không quan tâm đến sự tham gia của trẻ thì vẫn tính là 0, nhưng chỉ cần 2 phút bạn làm trẻ hứng thú nhìn và chịu lật trang sách thì đó là 2 phút tích cực. Có thể khuyến khích sự nhận thức về môi miệng và vận động của lưỡi, cũng như phối hợp các cơ quan phát âm khác cho bé qua các hoạt động như: Đánh răng, thở hay nhai thức ăn hằng ngày...", Ths.Bs Đinh Thạc nói.

Chế độ nuôi dưỡng khoa học đối với trẻ chậm nói

Dinh dưỡng cũng có vai trò hết sức quan trọng đối với sự phát triển ngôn ngữ của trẻ. Ảnh minh họa.

Dinh dưỡng cũng có vai trò hết sức quan trọng đối với sự phát triển ngôn ngữ của trẻ. Ths.Bs Đinh Thạc cho biết, tốc độ phát triển ngôn ngữ của trẻ liên quan trực tiếp tới sự phát triển trí não của trẻ.

Ngoài cung cấp đầy đủ 4 nhóm thành phần thực phẩm cơ bản như: Nhóm bột đường, chất đạm, chất béo, chất xơ, vitamin khoáng chất… thì omega có nguồn gốc thực vật đóng vai trò rất quan trọng với sự phát triển của não bộ. Chất này kích hoạt não bộ hoạt động hiệu quả bởi nó kích thích đường dây dẫn truyền thần kinh. Khi có tác động vào não sẽ dẫn truyền tới cơ quan đích. Khi nghe được, trẻ sẽ bắt chước, chú ý và bật ra tiếng nói ở bộ phận phát âm.

Ths.Bs Thạc cho hay, omega nguồn gốc thực vật rất cần thiết đối với trẻ sơ sinh, trẻ trong độ tuổi phát triển, đặc biệt là trẻ sinh non, chậm nói hoặc bị rối loạn tăng động, giảm chú ý. Nếu thiếu chất này, trẻ sẽ có chỉ số thông minh IQ thấp.

Ở góc độ của chuyên gia dinh dưỡng, BS.CKII Đỗ Thị Ngọc Diệp, Chủ tịch Hội Dinh dưỡng và Thực phẩm Tp.HCM cho biết: Sau khi chào đời, não của chúng ta có 100 tỷ tế bào thần kinh. Tuy không có sự tăng thêm về số lượng các tế bào thần kinh sau khi sinh nhưng có sự tăng trưởng về trọng lượng của các tế bào thần kinh. Cấu trúc của não bộ, các mô đệm, mô liên kết cũng tăng trưởng lên. Từ đó, trọng lượng của toàn não bộ tăng lên. Đây là lý do tại sao cần chăm sóc dinh dưỡng tốt cho trẻ ngày từ những năm đầu đời trong đó nhóm axit béo omega có nguồn gốc thực vật đặc biệt quan trọng (axit béo chiếm 60% thành phần chất béo trong não).

Theo Bs Diệp, Omega thực vật có những ưu điểm phù hợp, an toàn với trẻ bởi không mùi, không vị, không tanh, không bị kích ứng, nôn trớ và có vitamin E giúp bảo toàn chất lượng. Ngoài ra có chứa thành phần ALA có vai trò kháng viêm và bảo vệ tế bào thần kinh.

Các chuyên gia khuyến cáo nên phát hiện tình trạng trẻ chậm nói trước 3 tuổi để việc can thiệp có hiệu quả. Phụ huynh luôn cần dành thời gian tương tác tích cực với trẻ, chăm sóc trẻ với chế độ dinh dưỡng khoa học để trẻ được phát triển một cách khỏe mạnh, toàn diện.

Trẻ chậm nói đơn thuần đôi khi chỉ mang tính chất tạm thời, việc này có thể mất đi nhờ sự trợ giúp của gia đình. Cha mẹ cần động viên trẻ tập nói bằng những cử chỉ hoặc âm thanh, cần phải dành nhiều thời gian chơi với con, đọc sách và nói chuyện với trẻ mỗi ngày. Trong một số trường hợp, trẻ chậm nói có thể cần đến sự trợ giúp của các chuyên gia y tế.

Theo Trúc Chi/ Người Đưa Tin Pháp Luật

Link nguồn: https://www.nguoiduatin.vn/chuyen-gia-chi-cach-vang-giup-tre-cham-noi-nhanh-bat-am-a552642.html