Chùa Đất Sét độc nhất vô nhị tại Việt Nam

Chùa Đất Sét, tên chính thức là Bửu Sơn Tự, là một địa điểm du lịch tâm linh độc đáo ở Sóc Trăng. Được công nhận là Di tích Lịch sử - Văn hóa cấp tỉnh vào ngày 10/12/2010, chùa mang đến cho du khách cơ hội khám phá đời sống văn hóa, tinh thần và tín ngưỡng của người dân địa phương.

Khác với những ngôi chùa nổi tiếng khác ở Sóc Trăng như chùa Som Rong hay chùa Bốn Mặt, Bửu Sơn Tự không gây ấn tượng bởi quy mô hay kiến trúc đồ sộ. Thay vào đó, chùa thu hút du khách bởi những hiện vật được làm hoàn toàn bằng đất sét, một nét độc đáo hiếm thấy. Chính điều này đã tạo nên tên gọi "chùa Đất Sét" cho công trình tôn giáo đặc biệt này.

Chùa Đất Sét, tên chính thức là Bửu Sơn Tự, là một địa điểm du lịch tâm linh độc đáo ở Sóc Trăng. Ảnh minh hoạ.

Theo lời kể của những người lớn tuổi, Bửu Sơn Tự khởi đầu là một am nhỏ do ông Ngô Kim Tây dựng nên vào đầu thế kỷ 19, nơi ông tu hành. Ban đầu, am chỉ được xây bằng những vật liệu tự nhiên của địa phương như tre, nứa và tranh. Mãi đến đời trụ trì thứ tư, dưới thời sư thầy Ngô Kim Tòng (1909-1970), am mới được mở rộng, trở thành ngôi chùa khang trang như hiện nay.

Câu chuyện về sư thầy Ngô Kim Tòng cũng rất đặc biệt. Ông là con trai của ông Ngô Kim Đính, từ nhỏ đã thường xuyên ốm đau. Đến năm 20 tuổi (1929), bệnh tình của ông trở nặng. Gia đình đã cố gắng chạy chữa nhưng không khỏi, đành phải đưa ông lên chùa trên núi để cầu nguyện. Kỳ lạ thay, khi vừa uống thuốc vừa ngồi thiền tĩnh tâm, ông dần dần hồi phục sức khỏe. Sau đó, ông Ngô Kim Tòng quyết định đi tu và trở thành vị trụ trì đời thứ tư của Bửu Sơn Tự.

Không chỉ trùng tu chùa, chính tay sư thầy Ngô Kim Tòng đã tạo nên những tượng đất sét độc đáo tại Bửu Sơn Tự. Dù không qua đào tạo bài bản về điêu khắc hay hội họa, các tác phẩm đất sét của ông, xuất phát từ sự chiêm nghiệm dân gian, lại mang giá trị lịch sử và tôn giáo vô cùng quý báu.

Tháp Đa Bảo và Bảo Tòa Liên Hoa trong chùa Bửu Sơn Tự đã được xác lập kỷ lục Việt Nam cho các công trình Phật giáo làm từ đất sét lớn nhất. Ảnh minh hoạ.

Trên diện tích khoảng 400m2, chùa mang kiến trúc mộc mạc với cột gỗ, mái tôn, là nơi lưu giữ gần 2.000 tượng Phật lớn nhỏ, linh vật và đồ thờ, tất cả đều được sư thầy Ngô Kim Tòng tạo hình bằng đất sét trong suốt 42 năm (1929-1970). Những tác phẩm này tạo nên một giá trị văn hóa nghệ thuật đặc sắc và ấn tượng cho ngôi chùa.

Vừa bước qua cổng tam quan, đi theo con đường bê tông dẫn vào chùa, du khách sẽ ngay lập tức nhìn thấy một tượng voi trắng cao khoảng 2m, đứng uy nghi như chào đón mọi người. Ngay sau tượng voi là chính điện, nơi thờ "Tam giáo cộng đồng" với các vị Phật, Khổng Tử và Ngọc Hoàng Thượng Đế.

Đến với chùa Đất Sét, du khách không thể không chiêm ngưỡng Tháp Đa Bảo và Bảo Tòa Liên Hoa, hai công trình được công nhận là kỷ lục Việt Nam về tượng Phật làm bằng đất sét lớn nhất. Tháp Đa Bảo, do sư thầy Ngô Kim Tòng tạo tác năm 1939, cao khoảng 4m, gồm 13 tầng với 208 cửa và 208 tượng Phật. Quanh tháp là 156 con rồng uốn lượn, bảo vệ công trình.

Bảo Tòa Liên Hoa, hoàn thành năm 1940, cao khoảng 2m, với hoa sen nghìn cánh và 16 tiên nữ đứng hầu. Chân tháp được tạo hình từ 12 cá hóa rồng và tứ linh Long, Lân, Quy, Phụng. Những tác phẩm này thể hiện sâu sắc triết lý nhà Phật và tài năng điêu khắc tuyệt vời của sư thầy Ngô Kim Tòng.

Ngoài ra, du khách còn có cơ hội khám phá nhiều tượng đất sét độc đáo khác như chùm đèn Lục Long Đăng, cặp Kim Lân trấn giữ chùa...

Bên cạnh đó, Bửu Sơn Tự còn nổi tiếng với bốn cặp đèn cầy khổng lồ. Vào những năm cuối đời, sư thầy Ngô Kim Tòng đã tạm dừng việc tạo tượng và bắt đầu đúc những cây đèn cầy đặt tại chính điện của chùa. Mỗi cây đèn nặng tới 200kg và cao 2m, được tạo hình tỉ mỉ. Người ta ước tính rằng mỗi cặp đèn này có thể cháy liên tục trong hơn 70 năm. Riêng loại đèn nhỏ hơn, nặng khoảng 100kg, có thể cháy trong 40 năm. Kể từ khi sư thầy Ngô Kim Tòng qua đời, những cây đèn nhỏ hơn đã được thắp sáng vào mỗi dịp rằm tháng Bảy, và đến nay đã cháy được khoảng một phần năm. Dù đã trải qua bao nhiêu năm tháng, Chùa Đất Sét và những hiện vật quý giá bên trong vẫn giữ nguyên giá trị nghệ thuật và tôn giáo của mình.