Rối loạn sự thích ứng thường xuất hiện sau một hoặc nhiều yếu tố sang chấn
Vừa qua Viện Sức khỏe tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai tiếp nhận điều trị cho một bệnh nhân nữ mắc tình trạng rối loạn sự thích ứng.
Chia sẻ với PV ĐS&PL. BSCKII Vũ Thị Lan, Viện Sức khỏe tâm thần cho biết, bệnh nhân T.T.K.D (46 tuổi, Hòa Bình) nhập Viện Sức khỏe tâm thần trong tình trạng hồi hộp bồn chồn, sụt cân.
Khai thác bệnh sử, được biết bệnh nhân có tiền sử tăng huyết áp điều trị thường xuyên, ổn định. Tính cách hay lo lắng cầu toàn.
Khoảng 5 tháng nay, chồng bệnh nhân có làm ăn thua lỗ, nợ nần. Bệnh nhân căng thẳng, luôn suy nghĩ về chuyện kinh tế gia đình, lo không trả được nợ bệnh nhân hay hồi hộp trống ngực, lo lắng bồn chồn bất an, mệt mỏi chậm chạp, ít nói, ít tươi cười, ăn kém ngon miệng, gầy sút cân 4kg trong 2 tháng nay.
Chồng làm ăn thua lỗ khiến vợ nhập viện tâm thần. Ảnh minh họa
“Bệnh nhân thấy sụt cân nhiều, sợ mình mắc ung thư nên đi khám Ung bướu, không tìm thấy bệnh lý ung bướu, được giới thiệu sang khám chuyên khoa tâm thần, nhập viện”, BSCKII Vũ Thị Lan cho hay.
Khám tâm thần bệnh nhân trong tình trạng tỉnh táo, hợp tác, không rối loạn định hướng không gian, thời gian, bản thân, xung quanh.
“Tuy nhiên bệnh nhân luôn có cảm giác lo lắng bồn chồn khiến công việc nội trợ bị ảnh hưởng. Bệnh nhân cũng ăn uống kém, ngủ khó vào giác. Sau khi tiến hành khám và thăm dò, các bác sĩ kết luận bệnh nhân mắc Rối loạn sự thích ứng với phản ứng hỗn hợp lo âu và trầm cảm”, BS Lan nói.
Từ đó, các bác sĩ đưa ra phương pháp điều trị bằng thuốc chống trầm cảm, đồng thời kết hợp điều trị tâm lý. Sau 3 tuần điều trị bệnh nhân thuyên giảm tốt các triệu chứng, ăn ngủ được, nhận thức được stress và có giải pháp đối phó stress. Bệnh nhân ra viện, tái khám lại kết quả tốt.
Dấu hiệu nhận biết và những nguy cơ
Bác sĩ Dương Minh Tâm, Viện Sức khỏe tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, rối loạn sự thích ứng thường xuất hiện sau một hoặc nhiều yếu tố sang chấn.
Yếu tố nguy cơ gây bệnh là người bệnh trải qua căng thẳng đáng kể trong thời thơ ấu hoặc có vấn đề sức khỏe tâm thần khác, hoàn cảnh sống khó khăn, bị lạm dụng hoặc tấn công thể chất hoặc tình dục, gia đình tan vỡ khi còn nhỏ, được bao bọc quá mức hay thay đổi môi trường sống, môi trường học tập…
Không chỉ có những người gặp các vấn đề khó khăn, mất mát trong cuộc sống, mà bệnh nhân rối loạn sự thích ứng có cả những người có con cái thành đạt: Các con đi du học nước ngoài, bố mẹ không chịu nổi sự xa con...
"Các triệu chứng rối loạn sự thích ứng bắt đầu trong vòng ba tháng kể từ khi tác nhân gây căng thẳng xuất hiện. Stress được xem là yếu tố tác động trực tiếp đến rối loạn sự thích ứng. Nếu không có stress thì rối loạn này không xảy ra", bác sĩ Tâm cho biết thêm.
Các vấn đề stress khác thường gặp dẫn đến rối loạn sự thích ứng là ly hôn hoặc thay đổi hoàn cảnh (nghỉ hưu, sinh con hoặc đi học xa), mất việc làm, mất người thân, gặp vấn đề về tài chính, mắc bệnh...
Bác sĩ Dương Minh Tâm, Viện Sức khỏe tâm thần
Theo thống kê, tỷ lệ mắc bệnh rối loạn sự thích ứng ước tính chiếm 2 - 8% dân số. Phụ nữ được chẩn đoán mắc chứng rối loạn này thường gấp đôi nam giới. Các rối loạn có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, thường được chẩn đoán ở thanh thiếu niên. Ngoài ra, những người mắc bệnh dễ rơi vào trạng thái rối loạn sự thích ứng.
Theo một phân tích tổng hợp quy mô lớn gần đây, rối loạn sự thích ứng gặp ở 15,4% người trưởng thành mắc bệnh ung thư điều trị tại các cơ sở chăm sóc giảm nhẹ.
Những ảnh hưởng lâu dài của rối loạn sự thích ứng bao gồm mất ngủ, cách ly xã hội, xung đột hôn nhân hoặc gia đình, suy giảm khả năng làm việc, nghiện rượu, sử dụng ma túy, rối loạn trầm cảm, rối loạn lo âu, rối loạn nhân cách, tự hủy hoại, ý tưởng và hành vi tự sát.
Do đó, bác sĩ khuyến cáo khi có các biểu hiện lâm sàng của bệnh, cần đến cơ sở y tế chuyên khoa để được tư vấn và điều trị kịp thời. Các triệu chứng như giảm khả năng tập trung và suy nghĩ, mệt mỏi, mất ngủ, thay đổi vị giác, có hành vi tự sát; lo âu, hồi hộp, vã mồ hôi, khó thở; thường xuyên cáu giận, đổ lỗi cho người khác, có thái độ hận thù...