Câu hỏi quan trọng nhất chưa… được hỏi trong vụ VN Pharma?

Trong nhiều vấn đề được đặt ra tại phiên tòa sơ thẩm cũng như trên công luận của vụ VN Pharma, một câu hỏi quan trọng chưa được nhắc đến là: Có 7 thuốc khác đã được nhập theo con đường tương tự thuốc chữa ung thư H-Capita nhưng đã được lưu hành. Vậy chúng đã được sử dụng cho ai và có tác hại gì không?

Chiều 22/9, VKSND Cấp cao TP.HCM đã ra quyết định kháng nghị, đề nghị tòa cùng cấp xử phúc thẩm theo hướng hủy án sơ thẩm của TAND TP. HCM đối với cựu Chủ tịch Công ty cổ phần VN Pharma Nguyễn Minh Hùng cùng đồng phạm buôn lậu thuốc trị ung thư. Theo VKS, vụ án còn nhiều vấn đề chưa được làm rõ; có dấu hiệu lọt người, lọt tội cần điều tra lại.

Trước đó, Viện đã giao Phòng nghiệp vụ hình sự nghiên cứu toàn bộ hồ sơ vụ án do có nhiều ý kiến trái chiều cho rằng việc định tội danh lãnh đạo VN Pharma cùng đồng phạm chưa đúng, các bị cáo có dấu hiệu của tội Buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh - khung hình phạt cao hơn nhiều so với tội Buôn lậu.

Tuy nhiên, có một vấn đề cần rất quan trọng mà trong hồ sơ vụ án được đưa ra tại phiên sơ thẩm chưa được nhắc tới. Đó là hậu quả của 7 thuốc khác mà Công ty cổ phần VN Pharma nhập về cũng bằng thủ đoạn tương tự như loại thuốc chữa ung thư H-Capita. Trong khi thuốc H-Capita đã bị Cục Quản lý Dược, Bộ Y tế cấm lưu hành, ngăn chặn kịp thời thì 7 thuốc còn lại đã được lưu hành. Có nghĩa là những thuốc có dấu hiệu chưa đảm bảo chất lượng đó đã được dùng cho người bệnh.

Với mong muốn làm sáng tỏ thêm vấn đề, PV Báo Đời sống & Pháp luật đã lần lại hành trình của 7 thuốc mà Công ty cổ phần VN Pharma nhập về bằng thủ đoạn gian dối và đã được lưu hành. Việc điều tra, khảo sát hậu quả của 7 thuốc trên không chỉ làm căn cứ quan trọng để xác định tội danh của các bị cáo trong phiên xử sơ thẩm mà còn với cả những cá nhân, tổ chức có liên quan khác chưa bị xem xét trách nhiệm. Và quan trọng hơn, phải điều tra, làm rõ để có trách nhiệm với những người đã sử dụng thuốc của VN Pharma. Họ là những bị hại quan trọng nhất nhưng “chưa có mặt” trong tất cả hồ sơ vụ án và trong phiên sơ thẩm.

Cụ thể, theo hồ sơ điều tra, ngoài số thuốc chữa ung thư là H-Capita bị Cục Quản lý Dược, Bộ Y tế rút số đăng ký, còn có 7 thuốc khác của Công ty cổ phần VN Pharma cũng bị Cục Quản lý Dược rút khỏi danh sách lưu hành tại Việt Nam từ ngày 19/9/2014.

7 thuốc trên có hàm lượng khác nhau với tên gốc H2K-Levofloxacin và H2K-Ciprofloxacin. Đây là thuốc dịch tiêm truyền tĩnh mạch.

Trong thời điểm diễn ra phiên tòa, khi được báo chí hỏi, Sở Y tế TP. HCM trả lời, 7 thuốc này chưa lưu hành ở bất kỳ bệnh viện nào trên địa bàn thành phố. Thông tin này khiến dư luận phần nào yên tâm nhưng cũng dễ bị hiểm lầm là 7 thuốc trên chưa được lưu hành ở bất kỳ đâu, cũng giống như thuốc chữa ung thu H-Capita. Tuy nhiên, thực tế không phải như vậy.

Theo cáo trạng của Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao, các loại thuốc này đã được tiêu thụ trên thị trường. Cụ thể, cáo trạng nêu: Từ năm 2012 đến năm 2014, Công ty Cổ phần VN Pharma đã chuyển tiền ra nước ngoài rồi lấy lại tiền để chi phí bán hàng và mở sổ tiết kiệm tại ngân hàng đứng tên một số cán bộ chủ chốt của Công ty Cổ phần VN Pharma. Sau khi Nguyễn Minh Hùng bị bắt, các ngân hàng đã tất toán để thu hồi nợ.

“Ngoài ra, Công ty Cổ phần VN Pharma còn lập giả các hợp đồng vay vốn cá nhân để hợp thức hóa số tiền nâng khống giá thuốc đã nhận về chi phí các khoản không có hóa đơn, chứng từ. Các bị can và người đứng tên sổ tiết kiệm, hợp đồng vay vốn nói trên đều khai nhận: số tiền trong sổ tiết kiệm và các hợp đồng vay vốn nói trên đều là của Công ty Cổ phần VN Pharma thu về bằng thủ đoạn nâng khống giá thuốc, để ngoài sổ sách kế toán và được sử dụng chi phí “hoa hồng” cho bác sỹ để bán thuốc vào bệnh viện theo sự chỉ đạo của Nguyễn Minh Hùng.

Do chưa sử dụng đến tiền nâng khống giá thuốc nên đưa vào sổ tiết kiệm đứng tên nhân viên Công ty Cổ phần VN Pharma và dùng để thế chấp vay vốn kinh doanh.  Hành vi trên có dấu hiệu của tội “Trốn thuế”. Tuy nhiên, do sự việc trên xảy ra đã lâu, số thuốc nhập về đã tiêu thụ, Cơ quan An ninh điều tra không thu giữ được tài liệu đầy đủ nên không có điều kiện điều tra, làm rõ số tiền của từng trường hợp cụ thể để kết luận " - cáo trạng nêu.

Thiết nghĩ, các cơ quan chức năng cần làm rõ việc 7 thuốc còn lại mà VN Pharma đã nhập về bằng các hình thức gian dối và đã được lưu hành có đảm bảo chất lượng hay không? Và nếu không đảm bảo chất lượng thì đã được sử dụng ở đâu? Có bao nhiêu bệnh nhân đã sử dụng và kết quả như thế nào?...là những câu hỏi bức thiết cần được giải đáp. Nó không những có vai trò quan trọng trong việc định tội các bị cáo và xem xét trách nhiệm những tổ chức, cá nhân liên quan mà còn là vấn đề nhân đạo.

Báo Đời sống & Pháp luật sẽ tiếp tục tìm hiểu, thông tin thêm về vấn đề này cũng như đề cập đến những câu hỏi còn bỏ ngỏ hoặc gây tranh luận thời gian qua của vụ án.