Cận cảnh loài vật quý hiếm, mũi dài, lần đầu được phát hiện tại Việt Nam ở độ cao gần 3.000m

Loài chuột chũi vòi mới

Loài chuột chũi vòi mới được phát hiện trong khuôn khổ dự án hợp tác giữa Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (VAST) và Hội Hỗ trợ phát triển khoa học Nhật Bản (JSPS). Loài chuột chũi vòi mới, được đặt tên khoa học là Uropsilus fansipanensis, được phát hiện ở sườn núi Fansipan, ở độ cao gần 3.000 mét.

Đây là lần đầu tiên loài sinh vật này được ghi nhận tại Việt Nam. Qua quá trình nghiên cứu và phân tích di truyền, các chuyên gia xác nhận đây là một loài chưa từng được biết đến trước đó.

Chuột chù Fansipan - loài vật quý hiếm phát hiện tại Việt Nam. Ảnh: WWF

Theo thông tin từ Vườn quốc gia Hoàng Liên, hai mẫu vật được thu thập gần đỉnh Fansipan ở độ cao khoảng 2.900 mét đã được giải trình tự gen các đoạn RAG1, RAG2 (nhân) và Cytb (ty thể), với tổng độ dài 2.901 bp. Khi đối chiếu kết quả với 107 trình tự gen có sẵn trên Genbank, nhóm nghiên cứu nhận thấy sự phân tách di truyền rõ rệt giữa quần thể chuột chũi vòi Uropsilus ở Việt Nam với các quần thể sống tại Trung Quốc.

Bên cạnh đó, so sánh trình tự gen Cytb cho thấy quần thể mới phát hiện tại Fansipan có sự khác biệt di truyền từ 8,63% đến 20,70% so với tám loài cùng chi đã được công bố ở Trung Quốc.

Ngoài phân tích di truyền, nhóm nghiên cứu còn tiến hành so sánh đặc điểm hình thái cơ thể và cấu trúc hộp sọ của mẫu vật với các mẫu chuẩn hiện đang lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên London (Anh), nhằm khẳng định sự khác biệt của loài mới này.

Kết hợp các phân tích trên, nhóm tác giả đã công bố loài Chuột chù / chuột chũi vòi Fansipan (Uropsilus fansipanensis) mới cho khoa học. Việc phát hiện loài và giống mới này không chỉ bổ sung thêm vào danh sách hệ động vật có vú tại Việt Nam, mà còn nhấn mạnh mối liên hệ sinh học mật thiết giữa các khu vực lân cận, giúp ích cho quá trình nghiên cứu và phát hiện trong tương lai.

Đặc điểm nổi bật

Phân họ chuột chù chỉ bao gồm một chi duy nhất mang tên Uropsilus, và chuột chù Fansipan là loài thứ chín được xác định trong nhóm này.

Loài chuột chũi vòi mới này có những đặc điểm nổi bật như: mũi dài phát triển thành vòi. Đặc biệt, chúng sở hữu 38 chiếc răng, trong đó, răng tiền hàm dưới số 1 và số 3 có kích thước tương đương nhau.

Loài vật nhỏ bé này có chiều dài cơ thể khoảng 14 cm, đuôi dài khoảng 6 cm và trọng lượng chỉ vỏn vẹn 8 gram. Bộ lông của chúng có màu nâu đỏ ở phần lưng, trong khi phần bụng và các vùng còn lại mang sắc xám; đuôi có màu xám đậm, phủ những lớp vảy nhỏ kèm theo một số sợi lông ngắn.

Dù hình dáng bề ngoài có nét tương đồng với các loài họ hàng khác, chuột chù Fansipan lại sở hữu những khác biệt rõ rệt về cấu trúc bộ xương và đặc điểm di truyền. Chính những điểm khác biệt này đã xác lập địa vị của chúng như một loài riêng biệt.

Hình thái ngoài, hình thái sọ, sinh cảnh và điểm phân bố của Chuột chũi vòi Fansipan Uropsilus fansipanensis (Ảnh: Viện Hàn lâm Khoa học công nghệ Việt Nam).

Phát hiện này, bên cạnh việc bổ sung thêm 1 giống và 1 loài mới cho khu hệ thú Việt Nam, còn cho thấy mối liên hệ chặt chẽ về đa dạng sinh học giữa khu vực miền núi phía Bắc Việt Nam với phía Nam Trung Hoa. 

Trước đó, Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam đã cử đoàn công tác đến Vườn quốc gia Hoàng Liên để điều tra, thu thập và nghiên cứu sự đa dạng của các loài côn trùng.

Tham gia đoàn công tác đợt này có các chuyên gia Nhật Bản, Vườn quốc gia Hoàng Liên đã cử các chuyên viên thuộc Phòng Khoa học và Hợp tác quốc tế phối hợp đi thực địa, hướng dẫn và làm việc với đoàn. 

Đoàn công tác đã thực hiện đúng các nội dung được UBND tỉnh Lào Cai cho phép thực hiện, không làm ảnh hưởng đến công tác bảo tồn thiên nhiên và các hoạt động khác của Vườn quốc gia Hoàng Liên. 

Kết thúc đợt nghiên cứu, đoàn đã ghi nhận được 13 loài bướm thuộc Bộ Cánh vảy tại các điểm khảo sát, theo Dân Trí.