Các trường hợp được nghỉ hưu sớm hơn tuổi quy định

Điều kiện chung để hưởng lương hưu

Theo Luật BHXH năm 2024, người lao động cần đáp ứng đồng thời hai điều kiện về thời gian đóng BHXH và độ tuổi nghỉ hưu để được hưởng lương hưu.

Về thời gian đóng BHXH: Người lao động phải có thời gian đóng BHXH bắt buộc từ đủ 15 năm trở lên. Đây là một thay đổi quan trọng so với quy định cũ (yêu cầu 20 năm), tạo điều kiện cho nhiều người lao động có thời gian tham gia BHXH ngắn được tiếp cận với chế độ hưu trí. Đối với người tham gia BHXH tự nguyện, thời gian đóng BHXH yêu cầu cũng là từ đủ 15 năm trở lên.

Về độ tuổi nghỉ hưu: Tuổi nghỉ hưu được thực hiện theo lộ trình quy định tại Bộ luật Lao động năm 2019. Cụ thể, Đối với nam, từ đủ 60 tuổi 3 tháng vào năm 2021, tăng thêm 3 tháng mỗi năm cho đến khi đạt đủ 62 tuổi vào năm 2028. Đối với nữ, từ đủ 55 tuổi 4 tháng vào năm 2021, tăng thêm 4 tháng mỗi năm cho đến khi đạt đủ 60 tuổi vào năm 2035.

Cách tính tuổi nghỉ hưu và những trường hợp đặc biệt lĩnh lương hưu được quy định cụ thể theo Bộ luật Lao động, đồng thời việc nghỉ hưu trước tuổi hiện nay cũng có quy định cụ thể.

Theo Bộ Luật Lao động, từ năm 2021, tuổi nghỉ hưu mỗi năm tăng thêm 3 tháng với nam và 4 tháng với nữ, cho tới khi nam đủ 62 tuổi vào năm 2028, nữ đủ 60 tuổi vào năm 2035.

Như vậy, vào năm 2026, lao động nam nghỉ hưu ở 61 tuổi 6 tháng, còn lao động nữ là 57 tuổi. Thời điểm hưởng lương hưu là ngày đầu tiên của tháng liền kề sau khi nghỉ hưu.

Các trường hợp được nghỉ hưu sớm hơn tuổi quy định

Pháp luật cũng quy định một số trường hợp đặc biệt mà người lao động được nghỉ hưu ở độ tuổi thấp hơn so với điều kiện lao động bình thường, nhưng vẫn phải đảm bảo thời gian đóng BHXH tối thiểu.

Đối với người lao động làm công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc làm việc tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn: Người lao động có tổng thời gian đóng BHXH bắt buộc từ đủ 15 năm trở lên khi làm các công việc này hoặc làm việc tại các vùng đặc biệt khó khăn (bao gồm cả thời gian làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên trước ngày 01/01/2021) được nghỉ hưu ở độ tuổi thấp hơn so với quy định chung. Tuổi nghỉ hưu trong trường hợp này có thể thấp hơn nhưng không quá 05 tuổi so với tuổi nghỉ hưu trong điều kiện lao động bình thường tại thời điểm nghỉ hưu theo quy định.

Đối với người lao động làm công việc khai thác than trong hầm lò: Người lao động có từ đủ 15 năm trở lên làm công việc khai thác than trong hầm lò được nghỉ hưu ở tuổi thấp hơn tối đa 10 tuổi so với tuổi nghỉ hưu trong điều kiện lao động bình thường. Các công việc cụ thể được quy định tại Phụ lục I Nghị định số 158/2025/NĐ-CP của Chính phủ.

Đối với sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công an nhân dân và một số đối tượng đặc thù khác: Các đối tượng này khi nghỉ việc, có thời gian đóng BHXH bắt buộc từ đủ 15 năm trở lên có thể nghỉ hưu ở tuổi thấp hơn tối đa 05 tuổi so với quy định chung, trừ khi có quy định khác trong các luật chuyên ngành.

Đối với người lao động bị nhiễm HIV/AIDS do tai nạn rủi ro nghề nghiệp: Người lao động thuộc trường hợp này được hưởng lương hưu khi có đủ thời gian đóng BHXH bắt buộc từ đủ 15 năm trở lên mà không phụ thuộc vào điều kiện về tuổi.

Đối với người lao động bị suy giảm khả năng lao động: Người lao động bị suy giảm khả năng lao động cũng có thể được nghỉ hưu sớm nhưng phải đáp ứng điều kiện về thời gian đóng BHXH dài hơn và mức lương hưu sẽ bị trừ tỷ lệ do nghỉ hưu trước tuổi (giảm 2% cho mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi). Về điều kiện hưởng, người lao động phải có thời gian đóng BHXH bắt buộc từ đủ 20 năm trở lên. Các trường hợp cụ thể, quy định như sau:

- Nghỉ hưu sớm hơn tối đa 05 tuổi nếu bị suy giảm khả năng lao động từ 61% đến dưới 81%.

- Nghỉ hưu sớm hơn tối đa 10 tuổi nếu bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên.

- Người có từ đủ 15 năm trở lên làm nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm và bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên cũng được hưởng lương hưu với mức thấp hơn.