Các nhà khoa học tìm lời giải cho "bí ẩn" một vài người không mắc COVID-19

Có nhiều trường hợp được cho là "miễn nhiễm" với COVID-19 ngay cả khi họ tiếp xúc với những người mắc bệnh. Trong đó, The Guardian đã đưa ra một ví dụ điển hình về người phụ nữ tên Phoebe Garrett. Được biết, Phoebe Garrett dành rất nhiều thời gian đến giảng đường học và đã tiếp xúc với một vài trường hợp F0. Không những thế, cô còn tổ chức một bữa tiệc với bạn bè. Đáng nói, khi phần lớn những người tham dự tiệc đều dương tính với SARS-CoV-2 thì Garrett vẫn hoàn toàn khoẻ mạnh.

Garrett cho biết vào tháng 3/2021, cô thậm chí còn từng tham gia những thử thách nhỏ virus sống vào mũi và bịt kín mũi trong vài giờ để thử xem có bị mắc COVID-19 hay không. Điều kỳ lạ là cô không làm sao hết.

Nữ sinh Anh chia sẻ: "Chúng tôi đã xét nghiệm bằng nhiều cách khác nhau bao gồm lấy dịch họng, ngoáy mũi và những cách lấy mẫu khác mà tôi chưa từng làm trước đây như việc để que lấy mẫu bệnh phẩm trong mũi khoảng 1 phút. Mẹ tôi từng nói rằng gia đình tôi chưa bao giờ mắc cúm và tôi đã tự hỏi điều đó nghĩa là sao".

Hình ảnh kính hiển vi điện tử của SARS-CoV-2. Ảnh: Alamy

Hầu hết mọi người gọi đây là khả năng "miễn nhiễm" với COVID-19 bất chấp việc những người xung quanh đều dương tính với SARS-CoV-2. Thực tế, có một vài người có khả năng này nhưng việc họ làm thế nào để có thể "miễn nhiễm" với COVID-19 hiện vẫn đang là một bí ẩn. Tuy nhiên, các nhà khoa học đã nghiên cứu và bắt đầu tìm ra một vài manh mối có thể lý giải cho khả năng này.

Theo The Guardian, Garrett không phải là người duy nhất tham gia thử thách trên mà không bị nhiễm bệnh. Trong số 34 người tiếp xúc với virus, có tới 16 người không hề bị mắc bệnh mặc dù khoảng một nửa trong số đó có kết quả xét nghiệm dương tính với nồng độ virus thấp, thường là vài ngày sau khi tiếp xúc.

Các nhà nghiên cứu cho rằng hiện tượng này có thể là do hệ thống miễn dịch của họ đã nhanh chóng có phản ứng và ngăn chặn nhiễm trùng từ ban đầu. 

Giáo sư Christopher Chiu tại Đại học Hoàng gia London, người đứng đầu cuộc nghiên cứu cho biết: "Trong các nghiên cứu trước đây của chúng tôi với các loại virus khác, chúng tôi đã thấy các phản ứng miễn dịch sớm ở mũi có liên quan đến việc chống lại nhiễm trùng. Kết hợp với nhau, những phát hiện này ngụ ý rằng có một cuộc 'đấu tranh' giữa virus và vật chủ đã xảy ra ở những người tham gia thử thách 'không bị nhiễm bệnh' dẫn đến khả năng ngăn ngừa lây nhiễm". 

Một số người trong số 16 người cũng báo cáo một số triệu chứng nhẹ, chẳng hạn như nghẹt mũi, đau họng, mệt mỏi hoặc đau đầu. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cho rằng vì những triệu chứng này thường xảy ra trong cuộc sống hàng ngày, chúng có thể không liên quan đến việc tiếp xúc với virus. 

Ông Chiu nói thêm: "Dù vì lý do nào, nồng độ virus trong cơ thể cũng tăng không đủ cao đến mức độ có thể kích hoạt kháng thể, tế bào T hoặc các yếu tố gây viêm trong máu có liên quan đến các triệu chứng". 

Các nghiên cứu khác cũng chỉ ra rằng hệ miễn dịch của những người này có thể đã loại bỏ virus ngay trong giai đoạn đầu của sự lây nhiễm, trước khi nó bám được vào vị trí thích hợp để phát triển trong cơ thể.

Ví dụ, trong đợt đại dịch đầu tiên, Tiến sĩ Leo Swadling tại Đại học College London và các đồng nghiệp đã theo dõi kỹ lưỡng một nhóm nhân viên y tế thường xuyên tiếp xúc với bệnh nhân COVID-19 nhưng chưa bao giờ có kết quả xét nghiệm dương tính hoặc tự phát triển kháng thể. Các xét nghiệm máu cho thấy khoảng 15% trong số họ có tế bào T phản ứng với SARS-CoV-2, kết hợp với các dấu hiệu khác khi nhiễm virus.

Các nhà khoa học cho rằng có thể tế bào T trong cơ thể người đã ghi nhớ những lần bị nhiễm các loại virus corona khác, tức là những tế bào gây cảm cúm thông thường, và tự động phản ứng với loại virus corona mới này và ngăn chặn sự lây nhiễm.

Ngoài ra, một số ít người thậm chí có thể có kháng thể với COVID-19 về mặt di truyền. Vào tháng 10/2021, một nhóm các nhà nghiên cứu quốc tế đã phát động một cuộc truy tìm toàn cầu để tìm những người có "siêu kháng thể" với mong muốn xác định được bộ gen có khả năng bảo vệ. 

Giáo sư András Spaan tại Đại học Rockefeller ở New York (Mỹ) cho biết: "Chúng tôi không tìm kiếm các biến thể gen thông thường cung cấp khả năng bảo vệ khiêm tốn chống lại sự lây nhiễm, những gì chúng tôi đang tìm kiếm là những biến thể gen rất hiếm, có khả năng bảo vệ hoàn toàn chống lại sự lây nhiễm".

Họ đặc biệt quan tâm đến những người ở chung nhà và ngủ chung giường với người bị nhiễm bệnh và tránh lây nhiễm cho chính họ.  Ông Spaan giải thích: "Ví dụ, một ngày nọ, tôi đã nói chuyện với một phụ nữ lớn tuổi từ Hà Lan, người đã chăm sóc chồng của cô ấy trong đợt đầu tiên. Người chồng cuối cùng đã được đưa vào ICU nhưng cô ấy đã dành một tuần trước khi chăm sóc anh ấy, ở cùng phòng và không được đeo khẩu trang, mà không bị nhiễm bệnh. Chúng tôi không thể giải thích tại sao cô ấy không bị nhiễm bệnh".

Khả năng đề kháng này cũng tồn tại đối với các virus gây bệnh khác bao gồm HIV, sốt rét và norovirus. Trong những trường hợp này, khiếm khuyết di truyền, có nghĩa là một số người thiếu thụ thể được mầm bệnh sử dụng để xâm nhập vào tế bào, là điều giúp họ không thể bị nhiễm bệnh. Ông Spaan nói: "Có thể là ở một số cá nhân cũng có một khiếm khuyết như vậy trong một thụ thể và không thể bị SARS-CoV-2 xâm nhập". 

Việc xác định các gen như vậy có thể hô trợ phát triển các phương pháp điều trị mới đối với COVID-19, giống như cách xác định các khiếm khuyết thụ thể CCR5 ở những người kháng HIV đã dẫn đến các phương pháp điều trị HIV mới.

Ông Spaan cho rằng phần lớn những người "miễn nhiễm" với COVID-19 không có khả năng kháng thuốc về mặt di truyền, ngay cả khi họ có một số biện pháp bảo vệ miễn dịch. Tuy nhiên, điều này có nghĩa là họ chắc chắn sẽ không bị nhiễm bệnh.

Như trường hợp của Phoebe Garrett, dù đã tránh được sự lây nhiễm sau khi tiếp túc với bạn bè mắc COVID-19 nhưng cuối tháng 1 vừa qua, cô lại bất ngờ nhận kết quả xét nghiệm dương tính với SARS-CoV-2 sau gần 2 năm gần như "miễn dịch" với dịch bệnh. Garrett nói rằng cô sau đó có các triệu chứng nhẹ. Cô chia sẻ: "Tôi không thể biết được mình đã lây bệnh từ đâu. Có thể là từ ai đó trong dàn hợp xướng địa phương của tôi, hoặc có thể từ phòng gym". 

Minh Hạnh (Theo The Guardian)