Cả thế giới náo loạn vì ông Trump châm ngòi "quả bom Jerusalem"

Các quốc gia Arab, Hồi giáo tuyên bố Mỹ gây bất hòa, có khả năng gây nên hậu quả nghiêm trọng tại Trung Đông khi chính thức công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel.

Israel hoan nghênh quyết định công nhận Jerusalem là thủ đô Israel của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Thủ tướng Benjamin Netanyahu mô tả đó là "bước đi quan trọng hướng tới hòa bình". Ông kêu gọi các quốc gia khác hành động giống Mỹ và "Jerusalem là thủ đô Israel" cần được nêu trong thỏa thuận hòa bình với Palestine.

Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas tuyên bố Jerusalem là "thủ đô vĩnh cửu của Nhà nước Palestine". Khẳng đinh của ông Trump đồng nghĩa "Mỹ từ bỏ vai trò trung gian hòa bình".

Jerusalem là nơi có nhiều khu vực linh thiêng của Do Thái giáo, Hồi giáo và Cơ Đốc giáo, đặc biệt là ở khu vực Đông Jerusalem. Israel chiếm khu vực trong cuộc chiến tranh Trung Đông năm 1967, coi toàn bộ Jerusalem là thủ đô không bị chia cắt. Phía Palestine cho rằng Đông Jerusalem là thủ đô của nhà nước tương lai.

Liên minh châu Âu (EU) và Liên Hợp Quốc cảnh báo việc Mỹ định chuyển đại sứ quán tại Israel về Jerusalem và hậu quả đối với nỗ lực khôi phục tiến trình hòa bình Israel - Palestine.

Hôm 6/12, theo kênh truyền hình Al Jazeera, Ngoại trưởng Qatar Mohammed bin Abdulrahman bin Jassim Al Thani tuyên bố việc ông Trump quyết định chuyển Đại sứ quán Mỹ tới Jerusalem là "sự leo thang nguy hiểm đồng thời là án tử hình cho tất cả những ai muốn tìm kiếm hòa bình".

Nhiều đồng minh lớn của Mỹ cũng bất đồng với quyết định coi Jerusalem là thủ đô Israel. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron khẳng định Pháp không ủng hộ việc Tổng thống Trump "đơn phương" quyết định công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel, và  kêu gọi toàn khu vực bình tĩnh. Phát biểu với các phóng viên tại một cuộc họp báo ở Algiers, ông Macron cho rằng quyết định này là một điều đáng tiếc, và Pháp không chấp nhận việc đi ngược lại luật pháp quốc tế và tất cả các nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ).

Đức tuyên bố trạng thái Jerusalem chỉ nên được quyết định dựa trên giải pháp hai nhà nước. Thổ Nhĩ Kỳ cho rằng Mỹ đã hành động "vô trách nhiệm". Qatar mô tả việc ông Trump đang làm là "án tử cho những người tìm kiếm hòa bình", "sự leo thang nguy hiểm".

Liên đoàn Ả rập ngày 5/12 cũng ra tuyên bố chung nói rằng bất cứ động thái đơn phương nào coi Jerusalem là thủ đô của Israel hay thiết lập bất cứ phái đoàn ngoại giao nào ở đây cũng bị coi là “vi phạm nghiêm trọng” nghị quyết của Hội đồng bảo an Liên Hợp Quốc.

BBC dẫn lời Giáo hoàng Francis cho biết: "Tôi không thể giữ im lặng trước những lo ngại về tình hình những ngày gần đây. Tôi cũng đặc biệt kêu gọi tất cả các bên tôn trọng vị thế của Jerusalem theo các nghị quyết của Liên Hợp Quốc".

Ai Cập nói tuyên bố của Mỹ không làm thay đổi trạng thái tranh chấp pháp lý của Jerusalem. Tổng thống Lebanon Michel Aoun nhận định Mỹ tự làm mất uy tín là bên trung gian cho hòa bình ở Trung Đông. Một số cuộc biểu tình đã diễn ra ở Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, và Amman, Jordan, để phản đối Mỹ.

Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc sẽ họp vào ngày 8/12 theo yêu cầu của 8 nước thành viên Pháp, Bolivia, Ai Cập, Italy, Senegal, Thụy Điển, Anh và Uruguay để thảo luận về quyết định của ông Trump.

GIA BẢO (Tổng hợp)