Bộ GD&ĐT đề xuất giới hạn nguyện vọng xét tuyển đại học, thí sinh lo mất "cơ hội an toàn"

Trước những bất cập của kỳ tuyển sinh năm 2025, Bộ GD&ĐT đang đưa ra những đề xuất điều chỉnh quan trọng, trong đó nổi bật là phương án giới hạn số lượng nguyện vọng và thay đổi phương thức xét tuyển bằng học bạ. Những thay đổi này nhằm hướng tới một hệ thống tuyển sinh công bằng, minh bạch hơn nhưng cũng dấy lên nhiều luồng ý kiến trái chiều từ học sinh, phụ huynh và các chuyên gia giáo dục.

Thí sinh lo lắng mất "cơ hội an toàn", chuyên gia ủng hộ mạnh mẽ

Báo Xây dựng dẫn số liệu thống kê của Bộ GD&ĐT cho hay, kỳ tuyển sinh năm 2025 ghi nhận một thực trạng đáng chú ý, gần 150.000 thí sinh đã đăng ký tổng cộng hơn 7,6 triệu nguyện vọng, tương đương trung bình mỗi em đăng ký tới hơn 50 nguyện vọng.

Tình trạng đăng ký tràn lan này không chỉ tạo ra một khối lượng dữ liệu khổng lồ, gây áp lực lên hệ thống kỹ thuật và các trường đại học, mà còn khiến thí sinh dễ rơi vào trạng thái hoang mang, thiếu cân nhắc kỹ lưỡng khi lựa chọn tương lai.

Thêm vào đó, công tác lọc ảo và xét tuyển năm 2025 cũng gặp phải một số sự cố kỹ thuật cục bộ, dù đã được khắc phục nhưng vẫn cho thấy sự cần thiết phải hoàn thiện hệ thống.

Trước bối cảnh đó, Bộ GD&ĐT đã đề xuất ba phương án: giữ nguyên việc không giới hạn nguyện vọng, giới hạn tối đa 10 nguyện vọng, hoặc giảm sâu xuống còn 5 nguyện vọng. Mục tiêu của việc giới hạn là giảm tải cho hệ thống, tăng hiệu quả xử lý và quan trọng hơn là giúp thí sinh tập trung, có trách nhiệm hơn với lựa chọn của mình.

Tuy nhiên, đề xuất này ngay lập tức vấp phải sự lo lắng từ phía học sinh và phụ huynh. Trả lời trên báo Sức khỏe & Đời sống, em Nguyễn Trần Minh Châu, học sinh lớp 12 tại Trường THPT Công nghiệp (Phú Thọ), chia sẻ: "Thời điểm đăng ký là lúc chưa có điểm thi, việc dự đoán điểm chuẩn gần như là không thể. Đăng ký nhiều nguyện vọng giúp em có thêm 'cửa sau', đảm bảo trúng tuyển".

Cùng quan điểm, Hoàng Gia Khánh, học sinh Trường THPT Chuyên Khoa học tự nhiên (ĐHQG Hà Nội), lo ngại: "Nếu giới hạn chỉ còn 5 nguyện vọng, em sẽ chỉ dám đặt nguyện vọng an toàn, ít dám 'mơ cao' vào các trường top đầu". Đại diện cho thế hệ sắp bước vào kỳ thi, em Hoàng Hải Quân (lớp 11, TP.HCM) mong muốn mức giới hạn không quá gắt gao để có thời gian thích nghi.

Trái ngược với tâm lý này, giới chuyên gia lại ủng hộ mạnh mẽ việc giới hạn. Báo Xây dựng dẫn lời PGS.TS Nguyễn Đức Sơn, Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, phân tích: "Việc đăng ký nhiều nguyện vọng dàn trải dẫn đến hệ quả là cam kết nghề nghiệp không rõ ràng, gây lãng phí sau này".

Ông nhấn mạnh rằng khi học sinh có định hướng và cam kết rõ ràng với nghề, các em sẽ nỗ lực hơn để vượt qua khó khăn. Một giáo viên THPT tại Hà Nội cũng cho rằng việc giới hạn dưới 10 nguyện vọng sẽ thúc đẩy học sinh tự định hướng sớm hơn, tránh tâm lý "chọn bừa chỉ để đỗ đại học bằng mọi giá".

Cần một lộ trình điều chỉnh hợp lý

Bên cạnh vấn đề nguyện vọng, phương thức xét tuyển bằng học bạ cũng được đưa vào diện xem xét. Năm 2025, phương thức này chiếm tới hơn 42% tổng chỉ tiêu, cho thấy mức độ phổ biến rất cao. Tuy nhiên, nhiều ý kiến bày tỏ lo ngại về tính công bằng khi tiêu chí đánh giá và chất lượng giáo dục tại các trường THPT còn chênh lệch, tiềm ẩn nguy cơ thiếu nhất quán trong xét tuyển. Thực tế, một số trường đại học đã chủ động giảm hoặc dừng xét học bạ để đảm bảo tính khách quan và nâng cao chất lượng đầu vào.

Dù vậy, không ít chuyên gia cho rằng học bạ vẫn là một kênh đánh giá quan trọng, phản ánh cả quá trình học tập ba năm của học sinh. Đối với các trường địa phương hoặc ngành học đặc thù, đây còn là phương thức tạo điều kiện cho những thí sinh có hoàn cảnh khó khăn.

Do đó, giải pháp được nhiều người đồng tình là cần có một lộ trình điều chỉnh hợp lý. Thay vì loại bỏ hoàn toàn, Bộ GD&ĐT có thể giảm dần tỷ lệ chỉ tiêu xét học bạ, đồng thời tăng cường công tác hậu kiểm, xác thực để hạn chế tình trạng nâng điểm thiếu trung thực, đảm bảo sự công bằng giữa các thí sinh.

Theo đại diện Bộ GD&ĐT, các điều chỉnh cho kỳ tuyển sinh từ năm 2026 sẽ được nghiên cứu kỹ lưỡng dựa trên ý kiến đóng góp rộng rãi. Dự kiến, phương án chính thức sẽ được công bố trong năm 2025 để học sinh và các nhà trường có đủ thời gian chuẩn bị, hướng tới một hệ thống tuyển sinh vừa giảm áp lực, vừa đảm bảo chất lượng và sự công bằng.