Bị đổ lỗi trong vụ trực thăng chở tổng thống Iran gặp nạn, Mỹ nói gì?

Như đã đưa tin, Tổng thống Iran Ebrahim Raisi qua đời trong một vụ tai nạn trực thăng vào ngày 19/5 (theo giờ địa phương). "Một trong những thủ phạm chính gây ra thảm kịch là Mỹ" - Cựu Bộ trưởng Ngoại giao Iran Mohammad Javad Zarif cáo buộc.

"Mỹ đã cấm vận bán máy bay và các bộ phận thay thế máy bay cho Iran. Họ không cho phép người dân Iran được hưởng các điều kiện hàng không tốt nhất", ông Javad Zarif lý giải.

Tổng thống Iran Ebrahim Raisi. Ảnh: AP

Truyền hình nhà nước cho biết trực thăng đã đâm vào một ngọn núi. Mặc dù không có tuyên bố chính thức về nguyên nhân, nhưng hình ảnh hiện trường vụ tai nạn do ISNA, cơ quan thông tấn nhà nước Iran, đăng tải cho thấy sương mù dày đặc bao phủ khu vực.

Nhiều cơ quan truyền thông, bao gồm Reuters, cho biết chiếc trực thăng là loại Bell 212 do Mỹ sản xuất, một mẫu máy bay đầu tiên được đưa vào sử dụng năm 1968 và ngừng sản xuất vào năm 1998.

Nhà phân tích và tư vấn hàng không độc lập Alex Macheras cũng đồng quan điểm với ông Javad Zarif. "Có khả năng các lệnh trừng phạt kéo dài hàng thập kỷ đối với Tehran góp phần gây ra vụ tai nạn máy bay trực thăng chở Tổng thống Ebrahim Raisi bởi vì phi đội của Iran đã cũ kỹ và xuống cấp", ông Alex Macheras nói với Al Jazeera.

Nhà phân tích này nói thêm: "Chiếc trực thăng liên quan đã được mua cách đây hơn 40 năm. Iran là nơi có đội bay thương mại lâu đời nhất thế giới, tương tự với những chiếc máy bay thuộc sở hữu tư nhân… Các lệnh trừng phạt khiến Iran phải vật lộn để có được phụ tùng thay thế. Trong ngành hàng không, phụ tùng thay thế là thiết yếu để cung cấp khả năng bảo trì đầy đủ, không chỉ cho các máy bay mới mà đặc biệt các máy bay cũ lại càng cần thiết hơn”.

Ngay sau đó, Mỹ đã lên tiếng bác tuyên bố rằng các lệnh trừng phạt của Washington lên Iran là nguyên nhân gây ra vụ tai nạn trực thăng chở Tổng thống Iran Ebrahim Raisi, Ngoại trưởng Iran Hossein Amir-Abdollahian và các quan chức khác, theo hãng tin AP.

Người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia John Kirby gọi các cáo buộc là “hoàn toàn vô căn cứ”, khẳng định rằng Mỹ chưa xác định được nguyên nhân vụ tai nạn hôm 19/5 ngay cả khi các nguồn tin Iran chỉ ra sương mù dày đặc là nguyên nhân chính.

“Các nguồn tin chính thức của Iran cho rằng điều kiện bay kém là nguyên nhân gây lo ngại, đặc biệt là sương mù. Mọi quốc gia đều có trách nhiệm trong việc đảm bảo sự an toàn và độ tin cậy đối với thiết bị của mình”, ông Kirby nói.

Người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng John Kirby. Ảnh: REUTERS

Mỹ đã áp đặt các biện pháp trừng phạt khác nhau đối với Iran kể từ vụ chiếm đóng Đại sứ quán Mỹ tại Tehran vào năm 1979. Các biện pháp trừng phạt kinh tế, bao gồm những biện pháp nhắm vào ngành công nghiệp hàng không, đã được tái áp dụng vào năm 2018 sau khi Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân.

Theo Viện Washington, một tổ chức tư vấn của Mỹ, các hãng hàng không Iran bị cấm mua máy bay chứa hơn 10% bộ phận của Mỹ. Điều này có khả năng làm phức tạp quá trình cập nhật hoặc sửa chữa các máy bay do Mỹ sản xuất mà quốc gia này đã mua trước khi các biện pháp trừng phạt có hiệu lực.

Các hãng hàng không Iran vận hành một số máy bay cũ nhất thế giới, theo Bloomberg, ước tính tuổi trung bình của các máy bay là hơn 25 năm.