Những hình vẽ khổng lồ giữa sa mạc Peru: Bí ẩn khảo cổ học khó lí giải suốt nhiều thập niên

"Những đường vẽ Nazca" được phát hiện lần đầu tiên từ trên không vào năm 1939, khi một phi công bay ngang qua vùng cao nguyên Nazca. Toàn bộ những hình vẽ này nằm trên một diện tích rộng lớn lên đến gần 500km2, cách thủ đô Lima của Peru khoảng 435km về phía nam.

Với khoảng 700 hình vẽ, "Những đường vẽ Nazca" được chia làm 2 nhóm. Nhóm thứ nhất gồm khoảng 70 hình vẽ mô phỏng các sinh vật như động vật, côn trùng, cây cỏ... Nhóm thứ hai là hình vẽ đường thẳng hay các hình cơ bản như xoắn ốc, tam giác, chữ nhật. "Những đường vẽ Nazca" đã được UNESCO công nhận là di sản thế giới vào năm 1994.

Điểm đặc biệt kỳ lạ của "Những đường vẽ Nazca" là chúng rất lớn, hình vẽ lớn nhất dài tới 275m và chỉ thấy rõ khi nhìn từ trên cao. Đến nay, người ta vẫn chưa lý giải được vì sao có những đường vẽ này nhưng theo một số nhà khoa học, người Nazca cổ đã tạo ra chúng để các vị thần trên trời của họ có thể nhìn thấy.

Dưới đây là một số ảnh về 'Những đường vẽ Nazca' đầy bí ẩn:

Những hình vẽ khổng lồ bí ẩn tại vùng cao nguyên Nazca

Nhiều người cho rằng những hình vẽ Nazca không thể được tạo ra nếu không có sự trợ giúp từ các thiết bị bay, giúp quan sát trên cao. Theo Jim Woodman - một nhà nghiên cứu - thì người Nazca đã tạo ra được những khinh khí cầu để phục vụ việc tạo nên những hình vẽ này. Ông tin rằng các hình vẽ không thể thực hiện được nếu không có sự trợ giúp từ những chuyến bay trên không trung.

Để chứng minh giả thuyết của mình, Woodman đã làm một khinh khí cầu với vật liệu có thể có của người Nazca, chuyến bay đã thành công dù nó chỉ kéo dài chừng 2 phút. Nhưng đa số những nhà nghiên cứu đều tin rằng người Nazca đã đạt được trình độ kỹ thuật trắc địa cao và có thể đo đạc, tính toán và tạo ra những hình vẽ này ở ngay dưới mặt đất một cách chính xác.

Bề mặt sa mạc Nazca vốn dư thừa lớp đá cuội ô xít sắt, khi lớp đá sỏi này được đào đi, phần đất màu sáng dưới những đường rãnh tương phản với vùng đất sẫm màu, tạo nên những hình ảnh mà chúng ta thấy ngày nay. Phần lớn các hình vẽ được tạo bởi các rãnh cạn có độ sâu từ 10 đến 15 cm. Lớp đất này chứa một lượng vôi, khi có sương mù buổi sáng, chúng đông cứng lại tạo thành một lớp bảo vệ, ngăn ngừa xói mòn. Có hàng trăm đường vẽ đơn giản, mô hình hình học, đường cong, hình động vật, côn trùng và mặt người… Những hình vẽ này trải dài gần 200 dặm, hình vẽ lớn nhất dài tới 300m.

Các hình vẽ có thể được thực hiện như cách chúng ta dùng phương pháp để phóng lớn kích thước thực tế. Các con số được vẽ ở một kích thước hợp lý, tiếp theo một hệ thống đường lưới chia nhỏ các phần của hình vẽ; và cuối cùng các hình vẽ được thực hiện bằng cách vẽ từng phần của đường lưới trên thực địa. Có nhiều khả năng rằng người Nazca sử dụng các kỹ thuật khảo sát đơn giản trong công việc của họ. Những đường thẳng có thể thực hiện dễ dàng ở khoảng cách rất xa với các công cụ đơn giản. Hai cọc gỗ được đặt như vị trí để gióng thẳng hàng cho cọc gỗ tiếp theo. Điều này có thể được lặp đi lặp lại nhiều lần tới khi đường thẳng gần như hoàn hảo.

Những hình vẽ khổng lồ với tỷ lệ hoàn hảo.

Bí ẩn và những giả thuyết

Việc xác định cách thức người Nazca tạo nên các hình vẽ có vẻ sẽ dễ dàng hơn là việc xác định mục đích của chúng. Có tới hơn 13.000 dòng kẻ tạo thành những con số, hình vẽ động vật, nhưng điều đặc biệt nhất của Nazca là những hình ảnh đó chỉ có thể nhìn thấy từ trên cao. Trên thực tế, những hình vẽ và con số này chỉ được phát hiện khi Toribio Mejia Xespe, một phi công bay qua khu vực này và vô tình nhìn thấy.

Sự bí ẩn của những hình vẽ Nazca không chỉ ở cách người cổ đại tạo ra chúng. Ý nghĩa, mục đích của chúng cũng là một vấn đề được các nhà nghiên cứu quan tâm. Chính những sự bí ẩn này mang lại sự hấp dẫn cho Nazca. Đã có nhiều giả thuyết được đưa ra để giải thích về mục đích của những hình vẽ này. Giả thuyết đơn giản nhất cho rằng những hình vẽ Nazca là những biểu tượng liên quan đến tôn giáo. Người Nazca đã vẽ những hình này để dâng lên cho những vị thần linh thiêng của họ, và vì thế kích thước của nó phải đủ lớn để các vị thần có thể nhìn thấy được từ trên bầu trời.

Giả thuyết này cũng cho rằng những hình vẽ Nazca là những bảng chỉ đường, những lối đi trong một nghi lễ cổ đại. Giả thuyết khác đề cập tới là khu vực Nazca là một bãi đáp dành cho những phi thuyền của một nền văn minh phát triển nào đó. Những hình người trong số những hình vẽ tại đây là để miêu tả những phi hành gia cổ đại, những vị thần của người Nazca.

Theo nhà khảo cổ học người Đức Maria Reiche, những hình vẽ này có ý nghĩa chiêm tinh. Một số trong những hình vẽ mô tả những chòm sao có ảnh hưởng nhất định tới các vụ mùa trong năm. Ví dụ như các con số của hình vẽ con khỉ có tương quan trực tiếp đến chòm sao Ursa Major, Dolphin và Spider tương ứng với chòm sao Orion.

Hình vẽ hình con khỉ.

Nhưng theo David Johnson, từ Đại học Massachusetts đã đề xuất các giả thuyết rằng có một mối quan hệ giữa các hình vẽ Nazca và những bí ẩn của sa mạc Peru. Nazca là một trong những khu vực khô hạn nhất trên Trái đất. Johnson nhận thấy một số cống dẫn nước cổ đại có sự kết nối với các hình vẽ trong khu vực.

Ông cho rằng các hình vẽ có thể là một bản đồ các nguồn nước. David Johnson tin rằng những con số Nazca đánh dấu cho những mạch nước ngầm, tạo thành bản đồ tài nguyên nước của khu vực này. Ví dụ như biểu tượng hình thang để chỉ ra một giếng ngầm, chim ruồi tượng trưng cho một giếng lớn. Có nhiều ý kiến nghi ngờ giả thuyết này, nhưng đều thừa nhận rằng một khu vực có chứa nước là rất quan trọng cho sự sống, điều này được chứng minh bằng các nghi lễ của người dân ở khu vực này. Johan Reinhard, nhà nhân chủng học văn hóa trả lời National Geographic Society về phát hiện người dân Bolivia đi dọc theo đường thẳng dẫn đến đền thờ để cầu khẩn và nhảy múa cầu mưa.

David cho rằng, những người xây dựng ra công trình này có kiến thức cao hơn chúng ta tưởng tượng. Theo các công trình nghiên cứu từ Viện Khảo cổ Đức và Andean, họ phát hiện ra những quan niệm về tôn giáo qua các hốc nhỏ gần các hình vẽ dường như tượng trưng cho sự liên kết giữa các vị thần, để đảm bảo khả năng sinh sản, cây trồng khỏe mạnh và một nguồn cung cấp nước dồi dào. Những hình vẽ về nhện mới thật sự làm đau đầu những nhà nghiên cứu.

AI phát hiện thêm nhiều đường vẽ Nazca

Bốn đường vẽ Nazca được kỹ thuật "học sâu" xác định: Hình người, một đôi chân, một con cá và một biểu tượng giống chim. Ảnh: ĐẠI HỌC YAMAGATA 

Mới đây, bằng cách dùng trí tuệ nhân tạo (AI), các nhà khoa học phát hiện nhiều đường vẽ Nazca mới trên sa mạc Peru.

Cụ thể, theo trang IFLScience, một nhóm nghiên cứu tại Công ty IBM Nhật Bản và Đại học Yamagata (Nhật Bản) đã sử dụng các thuật toán học sâu, để quét qua một số lượng lớn các bức ảnh chụp từ trên không các phần của sa mạc Nazca.

Các hình vẽ ở đây gồm có con người, cá, chim, bọ, thằn lằn, chó, mèo, khỉ, cây và hoa. Một số hình ảnh siêu nhiên hơn, bao gồm quái vật hai mặt hình người và rắn hai đầu khổng lồ ăn thịt người.

Sử dụng kỹ thuật học sâu, các nhà khoa học tuyên bố họ có thể phát hiện các hình vẽ tiềm ẩn nhanh hơn khoảng 21 lần so với chỉ dùng mắt thường.

Mô hình thực hiện các kỹ thuật mới này bằng cách phân tích nhanh các ngân hàng dữ liệu trực quan khổng lồ và máy học cách hiểu những đặc điểm nào được liên kết tương ứng với các đường vẽ địa lý của sa mạc Nazca.

Đại học Yamagata giải thích về nghiên cứu mới: Học sâu là một phương pháp học máy nhằm xây dựng và huấn luyện các mạng thần kinh.

Máy tính được học các tính năng từ một lượng lớn dữ liệu, sau đó đưa ra dự đoán hoặc quyết định. Nó thể hiện hiệu suất cao trong các tác vụ như nhận dạng hình ảnh, xử lý giọng nói và xử lý ngôn ngữ tự nhiên.

Thông qua học sâu, máy sẽ tự động xác định các đối tượng cụ thể từ hình ảnh và vị trí, kích thước và phân loại của chúng, Đại học Yamagata cho biết thêm.