Bí ẩn loại "cỏ tiên" rừng Amazon khiến hàng nghìn du khách bất chấp tính mạng để hút thử

Loại “cỏ tiên” của vùng rừng Amazon, Nam Mỹ có bí ẩn gì khiến hàng trăm người bất chấp nguy hiểm tính mạng để thử nó?

Chị Moronci – một du khách Ý, bị thu hút bởi những âm thanh lạ lùng của đêm rừng nhiệt đới Amazon và đã quyết định sẽ tham gia một buổi lễ ayahuasca linh thiêng của người địa phương trong một túp lều rơm lụp xụp.

Trước khi bắt đầu, người pháp sư hít một loại thuốc lá mạnh bằng ống tẩu gỗ và nhả khói trên đầu Moronci để “thanh tẩy” bà. Người pháp sư này không quên tặng thêm nữ du khách Ý một cốc nhựa đựng chút bia đắng sền sệt làm từ loại cỏ gây ảo giác. Moronci uống chậm rãi, ho và mỉm cười dù hương vị của thứ bia có vẻ rất khó nuốt. Bà thì thầm trước khi chìm vào giấc ngủ trong tiếng dế kêu và mưa rào nặng hạt: "Có một năng lượng thực sự mạnh mẽ ở đây".

Mỗi năm, có hàng ngàn du khách đến tham quan các khu rừng nhiệt đới ở Peru, Colombia và Ecuador để thử ayahuasca - một loại thuốc gây ảo giác chế biến từ thứ cỏ bản địa. Nếu Moronci và một vài người khác nói rằng trải nghiệm đó giúp họ thanh thản và thư thái thì hàng chục người khác đã tử vong khi cố gắng tìm kiếm cảm giác “phiêu diêu” ấy.

Trong khi các nhà khoa học phương Tây vẫn đang nghiên cứu các phương pháp chữa bệnh từ loại cỏ này, nhiều kẻ lừa đảo đã xuất hiện trong số hàng chục cửa hàng bán ayahuasca hợp pháp ở Peru trong nhiều năm qua.

Theo số liệu của chính phủ địa phương, ít nhất 11 khách du lịch đã thiệt mạng do thử loại thuốc ayahuasca ở Peru. Một du khách California thậm chí bị giấu xác bởi một pháp sư sau khi tử vong tại buổi lễ ayahuasca “thần thánh”.

Tai nạn mới nhất diễn ra vào tháng 4/2018 tại ngôi làng Nuevo Egipto, Peru. Du khách Canada Sebastian Woodroffe, 41 tuổi, đã bị đám đông dân làng hành hung tới chết trong buổi lễ. Các nhân chứng cho biết do ảo giác từ loại cỏ này, Woodroffe đã mất kiểm soát và nã súng thẳng vào pháp sư Olivia Arevalo và khiến người dân tại đây trở nên giận dữ.

Vào năm 2015, một cựu chuyên viên tài chính của tập đoàn Goldman Sachs đã xô xát với bạn đồng hành dẫn tới tử vong cũng do ảo giác từ loại cỏ này. Trước đó, nghi thức ayahuasca cũng tước đi sinh mạng của một thanh niên Mỹ 19 tuổi do thể trạng không thích nghi được với cú sốc quá lớn. Các nhà nhân loại học nhận định lịch sử bạo lực và tình trạng vô luật pháp của khu vực này đã khiến ngành công nghiệp ayahuasca hầu như không được kiểm soát.

Tại các thị trấn nước như Iquitos hay Pucallpa, những cò mồi săn đón khách du lịch ngay khi họ ra khỏi thuyền và chào mời các dịch vụ thử ayahuasca. Ở các khu chợ bản địa, một chai trà ayahuasca khoảng một lít có giá 100 USD. Ana Echazu-Boschemeier, một giáo sư nhân chủng học tại Đại học Liên bang Rio Grande do Norte ở Brazil, người đã dành hơn một năm trong rừng nghiên cứu ayahuasca nói: "Người dân Amazon từ lâu đã biết cách tận dụng tài nguyên thiên nhiên để kinh doanh và kiếm sống. Họ thực sự hoang dã, bản năng và không lo ngại đến cái chết của những người xa lạ từ nơi khác đến”.

Ayahuasca trong ngôn ngữ Quechua có nghĩa là dây leo của linh hồn (hay cái chết) và đã được các tộc người bản địa trên khắp lưu vực Amazon sử dụng trong nghi thức tôn giáo hàng trăm năm nay.

Bất chấp các triệu chứng như nôn mửa hay tiêu chảy nặng sau khi sử dụng, loại chất kích thích này đang được giới tinh hoa và nhiều ngôi sao nổi tiếng ưa chuộng. Nữ diễn viên Lindsay Lohan nói rằng đó là "trải nghiệm tôn giáo chân chính" duy nhất của cô và hãng Netflix hiện đang phát sóng hai bộ phim tài liệu về loại cỏ này với những người ủng hộ như Leonardo DiCaprio và Chelsea Handler.

Charles Grob, một bác sĩ tâm thần tại Trung tâm Y tế Harbor-UCLA ở Los Angeles đã nghiên cứu ayahuasca từ năm 1993 ở Brazil và kết luận đây là một loại thực vật lành tính, có thể giúp cai nghiện rượu nếu sử dụng đúng cách. Nhưng những rủi ro thường xuất hiện trong quá trình lựa chọn nhánh cỏ thích hợp, chế biến và liều lượng an toàn. Cỏ có chứa DMT - một loại alkaloid gây ảo giác mạnh.

Mặc dù nghi thức ayahuasca đã được chính phủ Peru công nhận là di sản quốc gia từ năm 2008 nhưng không có bất cứ cơ quan nào chịu trách nhiệm giám sát hay các hướng dẫn y tế cho những người thực hiện nghi lễ.

Trở lại với Moronci - du khách người Ý, bà cho biết số người chết bởi ayahuasca và các vụ việc hành hung do ảo giác không khiến bà quan tâm. Nữ doanh nhân cũng cho biết đã thử ayahuasca lần đầu ở Ý khi mắc bệnh trầm cảm và chẳng những đã “tìm thấy chân lý” của bản thân mà còn khơi gợi lại những hạnh phúc thuở thơ ấu. Bác sĩ Grob nói rằng hầu hết du khách nước ngoài đến Peru để thử ayahuasca đều đang tìm kiếm sự chữa lành tinh thần, không phải các ảo giác kích thích.

Nhưng theo nhà nhân loại học Echazu-Boschemeier, cách thức khách du lịch sử dụng nghi lễ này ngày càng biến tướng và nguy hại. Trong tương lai, chính phủ Peru cần sớm có biện pháp ngăn chặn các trường hợp tử vong đáng tiếc, những kẻ trục lợi và cả những nhóm tội phạm nhắm tới khách du lịch để cướp bóc hoặc hãm hiếp.

Thu Phương (Theo SCMP)