Án xưa: Nỗi oan khuất quanh ngai báu

Huệ Vũ đạ? vương Trần Quốc Chẩn s?nh ngày 29 tháng G?&ec?rc;ng năm Th?ệu Bảo thứ 3 (tức 19 tháng 2 năm 1281), là con tra? thứ của Trần Nh&ac?rc;n T&oc?rc;ng, em của Thá? tử Trần Thuy&ec?rc;n, sau là vua Trần Anh T&oc?rc;ng.

Sau kh? Trần Nh&ac?rc;n T&oc?rc;ng nhường ng&oc?rc;? cho thá? tử Trần Thuy&ec?rc;n, tức Trần Anh T&oc?rc;ng, &oc?rc;ng được phong là Huệ Vũ Đạ? Vương kh? mớ? 13 tuổ?. Mặc dù tuổ? còn nhỏ nhưng &oc?rc;ng được vua cha và vua anh y&ec?rc;u mến. Năm Hưng Long thứ 10, Huệ Vũ Đạ? Vương được phong chức Nhập nộ? B&?grave;nh chương, tương đương tể tướng. Năm Hưng Long thứ 20 (1312), Ch?&ec?rc;m Thành lấn ch?ếm b?&ec?rc;n g?ớ? ph&?acute;a nam Đạ? V?ệt, Anh T&oc?rc;ng ngự g?á th&ac?rc;n ch?nh đến phủ L&ac?rc;m B&?grave;nh, ch?a qu&ac?rc;n làm ba đường, sa? Trần Quốc Chẩn theo đường nú?, Trần Khánh Dư theo đường b?ển, đ&?acute;ch th&ac?rc;n vua tự dẫn sáu qu&ac?rc;n theo đường bộ, thuỷ bộ, cùng t?ến đánh. Một lần qu&ac?rc;n Ch?&ec?rc;m định tập k&?acute;ch ngự doanh, qu&ac?rc;n Trần Quốc Chẩn kịp thờ? cứu v?ện, phố? hợp cùng Đoàn Nhữ Hà? bao v&ac?rc;y, bức hàng qu&ac?rc;n Ch?&ec?rc;m Thành thắng lợ?, qu&ac?rc;n Trần kh&oc?rc;ng tốn một mũ? t&ec?rc;n.

Năm Đạ? Khánh thứ 5 (1318), vua Trần M?nh T&oc?rc;ng sa? &oc?rc;ng cùng tướng qu&ac?rc;n Phạm Ngũ L&at?lde;o t?ếp tục đ? đánh qu&ac?rc;n Ch?&ec?rc;m Thành thu được thắng lợ? lớn, g?ữ y&ec?rc;n bờ c&ot?lde;? quốc g?a. Sách Đạ? V?ệt sử ký toàn thư còn chép: “Trước đ&ac?rc;y Anh T&oc?rc;ng kh&oc?rc;ng khoẻ, vua (tức M?nh T&oc?rc;ng) ngày đ&ec?rc;m ở lu&oc?rc;n ngoà? cửa phòng ngủ của thượng hoàng, mỗ? kh? vào thăm th&?grave; cùng đ? vớ? Quốc Chẩn. V&?grave; Anh T&oc?rc;ng t?n cậy Quốc Chẩn hơn cả, định đem vua gử? gắm Quốc Chẩn, cho n&ec?rc;n kh&oc?rc;ng cho vào thăm một m&?grave;nh mà phả? đ? cùng vớ? Quốc Chẩn, cốt để cho t&?grave;nh nghĩa vua t&oc?rc;? được khăng kh&?acute;t và kh&oc?rc;ng còn ngh? ngạ? g&?grave; nữa”.

Do có nh?ều c&oc?rc;ng lao vớ? tr?ều đ&?grave;nh, năm Kha? Thá? thứ nhất (1324), Trần Quốc Chẩn được vua Trần phong chức Nhập nộ? Quốc phụ Thượng Tể - chức quan đầu tr?ều co? g?ữ Lục bộ Thượng Thư. Sử cũ còn gh? nhận Trần Quốc Chẩn kh&oc?rc;ng chỉ là ngườ? có tà? trong v?ệc cầm qu&ac?rc;n xung trận mà còn là ngườ? nổ? t?ếng đức độ, được các quan trong tr?ều hết lòng nể phục. &Oc?rc;ng là ngườ? được vua Trần Anh T&oc?rc;ng rất quý, về sau vua M?nh T&oc?rc;ng lạ? lấy con gá? của Quốc Chẩn phong làm L&ec?rc; Thánh hoàng hậu, &oc?rc;ng lạ? càng được t?n dùng.

M?nh T&oc?rc;ng g?ữ ng&oc?rc;? được 15 năm (từ 1314 đến 1329) tuổ? đ&at?lde; cao mà chưa lập được thá? tử. Quốc Chẩn có ý đợ? L&ec?rc; Thánh hoàng hậu s?nh con tra? th&?grave; mớ? lập. Nghe lờ? t&ac?rc;u của Quốc Chẩn, cả tr?ều thần từ Tá Thánh thá? sư, Ch?&ec?rc;u Văn đạ? vương Trần Nhật Duật, Nhập nộ? vụ Quốc Thá? Bảo Văn B&?acute;ch, Nhập nộ? k?ểm h?ệu tư đồ Trần Quang Th?ều đều ?m lặng. Vua vốn là ngườ? khoan hậu n&ec?rc;n kh&oc?rc;ng muốn thúc ép và kh&oc?rc;ng muốn lộ r&ot?lde; sự phật ý của m&?grave;nh. Dẫu vậy, trong lòng vua rất kh&oc?rc;ng vu?.

Lợ? dụng cảnh đó, Cương Đ&oc?rc;ng Văn H?ến Hầu là con của Tá thánh Trần Nhật Duật muốn đánh đổ Hoàng hậu để lập Thá? tử Vượng (sau là Trần H?ến T&oc?rc;ng), mớ? đem của đút cho g?a thần của Quốc Chẩn là Trần Nhạc (còn gọ? là Trần Phẫu) 100 lạng vàng bảo Trần Nhạc vu cáo cho Quốc Chẩn có &ac?rc;m mưu làm phản. Vua cả t?n cho là thật l?ền lệnh bắt g?am Quốc Chẩn vào chùa Tư Phúc ở k?nh sư rồ? đem v?ệc ấy hỏ? Th?ếu bảo Trần Khắc Chung. Khắc Chung cùng cánh vớ? Văn H?ến Hầu, lạ? cùng vớ? mẹ thá? tử Vượng Anh Tư nguy&ec?rc;n ph? L&ec?rc; Thị, đều là ngườ? G?áp Sơn (k?nh m&oc?rc;n) và đ&at?lde; từng làm thầy của thá? tử Vượng, l?ền trả lờ?: “Bắt hổ th&?grave; dễ, thả hổ th&?grave; khó”. Vua bèn truyền bắt Quốc Chẩn phả? tuyệt thực. L&ec?rc; Thánh hoàng hậu kh? vào thăm cha đ&at?lde; lấy áo nhúng nước mặc vào ngườ? rồ? vắt cho cha uống. Trong kh? đó L&ec?rc; thị mẹ Thá? tử Vượng muốn cho Trần Quốc Chẩn chết sớm để con m&?grave;nh được lập làm thá? tử, l?ền cho ngườ? mang nước tẩm độc cho Quốc Chẩn uống, uống xong th&?grave; chết. Quốc Chẩn chết oan, l?nh hồn &oc?rc;ng b?ến thành con ong vàng.

Và? năm sau, vợ lẽ của Trần Nhạc ghen vớ? vợ cả, tố cáo sự thật, đem v?ệc Văn H?ến Hầu đút vàng t&ac?rc;u l&ec?rc;n vua. V?ệc g?ao xuống ngục quan xét, L&ec?rc; Duy là ngườ? cương trực đem xét hỏ? ngay ngày h&oc?rc;m ấy.  Trần Nhạc phả? tộ? lăng tr&?grave; nhưng chưa kịp hành h&?grave;nh th&?grave; g?a n&oc?rc; của Th?ệu Vũ (con Quốc Chẩn) đ&at?lde; xẻo thịt Trần Phẫu ăn sống gần hết. Văn H?ến Hầu tuy được tha tộ? chết, nhưng g?áng làm thứ nh&ac?rc;n, tước bỏ t&ec?rc;n họ trong hoàng tộc.

Trần M?nh T&oc?rc;ng lúc nào cũng bị ám ảnh bở? vụ án oan của cha vợ. Để sửa sa?, vua đ&at?lde; cho kh&oc?rc;? phục chức tước, sa? lập đền thờ Trần Quốc Đền Quốc phụ thờ &oc?rc;ng nằm b&ec?rc;n tả ngạn s&oc?rc;ng K?nh Thầy là một trong tám d? t&?acute;ch thuộc “Ch&?acute; L?nh bát cổ” nổ? t?ếng được nh?ều sử sách gh? nhận. Trước k?a đền thuộc K?ệt Đặc, huyện Ch&?acute; L?nh, nay thuộc th&oc?rc;n Nẻo, phường Ch&?acute; M?nh, thị x&at?lde; Ch&?acute; L?nh, tỉnh Hả? dương.

Đến năm G?áp Th&ac?rc;n (1314), thờ? Trần Dụ T&oc?rc;ng, vụ án Trần Quốc Chẩn được m?nh oan hoàn toàn. Tr?ều đ&?grave;nh phục chức Nhập nộ? Quốc Phụ Thượng tể cho Trần Quốc Chẩn, trả lạ? phẩm g?á cho ngườ? đ&at?lde; khuất. Đ&ac?rc;y là bà? học đau xót nhất trong 175 năm thịnh trị của nhà Trần và cũng là bà? học quý g?á cho các thờ? đạ? sau về đào tạo, sử dụng ngườ? h?ền tà?.

Luật nay: Tộ? vu khống, g?ết ngườ? chồng chất

Vua M?nh T&oc?rc;ng bị ám ảnh bở? cá? chết của cha vợ, đ&at?lde; t&?grave;m mọ? cách sửa sa? và còn làm thơ tự trách m&?grave;nh: “Tự tr? tam thập n?&ec?rc;n t?ền thác/ Khẳng bả nhàn sầu đố? vũ thanh” (Tự b?ết sa? lầm của ta ba mươ? năm trước/ Đành &oc?rc;m sầu ngồ? nghe mưa rơ?).

Tháng 8 năm B&?acute;nh Th&ac?rc;n (1356), kh? đ&at?lde; l&ec?rc;n làm Thá? Thượng Hoàng, Trần M?nh T&oc?rc;ng về thăm đền thờ Quốc Phụ thượng tế Trần Quốc Chẩn. Theo sách Đạ? V?ệt sử ký toàn thư th&?grave; kh? trở về, trong thuyền ngự có con ong vàng đốt vào má ph&?acute;a b&ec?rc;n trá? của Thượng hoàng, rồ? Thượng hoàng bị bệnh. Về đến Thăng Long, bệnh t&?grave;nh của Trần M?nh T&oc?rc;ng ngày một xấu, đến tháng 2 năm Đ?nh Dậu (1357) th&?grave; qua đờ?, thọ 58 tuổ?. Ngườ? đờ? th&?grave; đồn rằng, con ong vàng ch&?acute;nh là l?nh hồn của Quốc Chẩn về báo oán. Tuy nh?&ec?rc;n, theo các nhà sử học th&?grave; vớ? một ngườ? cương trực như Quốc Chẩn, th&?grave; v?ệc báo thù này kh&oc?rc;ng có vẻ hợp lý chút nào.

Cho dù lịch sử đ&at?lde; m?nh oan được cho &oc?rc;ng, nhưng v?ệc xét xử lạ? vụ án của ngườ? xưa &?acute;t nh?ều cũng vẫn còn th?ếu sót, chưa thực sự đúng ngườ?, đúng tộ?. Kẻ chủ mưu là Văn H?ến Hầu tuy đ&at?lde; bị tước hết mọ? quyền lợ?, g?áng làm thứ nh&ac?rc;n, Trần Nhạc (tức Trần Phẫu) bị “xử” một cách d&at?lde; man nhưng vẫn chưa thể làm thoả lòng ngườ? đ&at?lde; khuất. Trong vụ án này, ngoà? những ngườ? dèm pha, kh&?acute;ch bác vua về v?ệc “xử ngh?&ec?rc;m” Trần Chẩn th&?grave; L&ec?rc; Thị (mẹ thá? tử Vượng) cũng là ngườ? trực t?ếp g&ac?rc;y ra cá? chết của &oc?rc;ng. Ch&?acute;nh L&ec?rc; Thị v&?grave; muốn bức Trần Chẩn chết nhanh hơn n&ec?rc;n đ&at?lde; cho ngườ? đem nước tẩm thuốc độc cho &oc?rc;ng uống. Nếu xét về cả t&?grave;nh lẫn lý th&?grave; L&ec?rc; Thị sẽ bị khép về tộ? g?ết ngườ?, tuy nh?&ec?rc;n, quá tr&?grave;nh xử án lạ? kh&oc?rc;ng đề cập tớ? t&?grave;nh t?ết này, phả? chăng đó là lỗ? cố ý của quan xử án L&ec?rc; Duy?

Xét ở thờ? đ?ểm lúc bấy g?ờ, kh? Thá? tử Vượng đ&at?lde; được lập làm ngườ? kế vị nga? vàng của M?nh T&oc?rc;ng th&?grave; mẹ của Thá? tử cũng đ&at?lde; đổ cá? bóng quyền lực lồng lộng l&ec?rc;n tr?ều đ&?grave;nh, để từ đó, kẻ mệnh quan cũng phả? nhún nhường mà “bỏ qua”? Thực t?ếc thay, bở? đó là luật xưa, nếu là luật nay, th&ac?rc;n sơ, quan chức hay thường d&ac?rc;n đều phả? xử tộ? như nhau chứ kh&oc?rc;ng thể có chuyện “lách luật” như vậy được. Ap dụng theo luật nay, theo đ?ểm q khoản Đ?ều 93, bộ luật H&?grave;nh sự nước Cộng hoà x&at?lde; hộ? chủ nghĩa V?ệt Nam quy định về hành v? g?ết ngườ? th&?grave;: “Ngườ? nào g?ết ngườ? thuộc một trong các trường hợp sau đ&ac?rc;y, th&?grave; bị phạt tù từ mườ? ha? năm đến ha? mươ? năm, tù chung th&ac?rc;n hoặc tử h&?grave;nh. Đ?ểm q gh?: v&?grave; động cơ đ&ec?rc; hèn. Như vậy, mức án mà L&ec?rc; Thị phả? nhận sẽ từ mườ? ha? năm đến ha? mươ? năm, tù chung th&ac?rc;n thậm ch&?acute; l&ec?rc;n đến tử h&?grave;nh.

Văn H?ến Hầu đem t?ền đưa cho g?a nh&ac?rc;n của Trần Quốc Chẩn là Trần Nhạc (tức Phẫu) vu oan cho chủ của m&?grave;nh làm phản. Về sau Trần Nhạc bị xử tộ? lăng tr&?grave; (chưa kịp xử th&?grave; đ&at?lde; bị xử theo k?ểu “g?ang hồ” trước như đ&at?lde; kể ở tr&ec?rc;n), Văn H?ến Hầu cũng đ&at?lde; bị g?áng làm thứ nh&ac?rc;n. Nếu áp dụng theo luật pháp thờ? nay, tộ? này bị khép vào tộ? vu khống. Trần Nhạc là kẻ bề t&oc?rc;?, là g?a nh&ac?rc;n trong nhà, kể ra cũng có cá? ơn đố? vớ? chủ nhưng lạ? lấy oán báo ơn là v?ệc kh&oc?rc;ng thể tha thứ. Văn H?ến Hầu là kẻ đức cao vọng trọng lạ? đ? c&ac?rc;u kết vớ? kẻ hạ nh&ac?rc;n để đổ oan cho ngườ? h?ền đức, nhằm đánh đổ Hoàng hậu để lập thá? tử Vượng l&ec?rc;n ng&oc?rc;?, r&ot?lde; ràng có tổ chức, &ac?rc;m mưu hẳn ho?. Theo khoản 2 Đ?ều 122 bộ luật H&?grave;nh sự, quy định về tộ? vu khống th&?grave; ngườ? phạm tộ? thuộc một trong các trường hợp sau đ&ac?rc;y sẽ bị phạt tù từ một năm đến bảy năm: có tổ chức (đ?ểm a).  

Ngoà? ra, ngườ? phạm tộ? còn có thể bị phạt t?ền từ một tr?ệu đồng đến mườ? tr?ệu đồng, cấm đảm nh?ệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm c&oc?rc;ng v?ệc nhất định từ một năm đến năm năm.

Hón Thy - ĐSPL