(ĐSPL) - Cùng với những lợi ích mà phương thức mua bán trực tuyến mang lại, người tiêu dùng đã và đang phải đối mặt với những mặt trái của việc mua sắm trực tuyến. Dưới đây là 7 nguyên tắc cần thiết khi mua sắm trực tuyến:

1. Lựa chọn đối tác giao dịch

Điều đầu tiên người tiêu dùng cần lưu ý chính là lựa chọn trang thương mại điện tử hoặc lựa chọn tổ chức, cá nhân kinh doanh thương mại điện tử “tốt” để giao dịch. Nói chung, doanh nghiệp thương mại điện tử “tốt” thông thương phải đáp ứng được các tiêu chí như: Bảo đảm tính hợp pháp và toàn vẹn của hàng hóa, dịch vụ được cung cấp.

Ngoài ra, các hàng hóa, dịch vụ được cung cấp phải đáp ứng các tiêu chuẩn về kỹ thuật và chất lượng theo quy định tương ứng của pháp luật Việt Nam.

Không che dấu hoặc cung cấp thông tin gian dối, sai lệch về doanh nghiệp và hàng hóa, dịch vụ, đặc biệt là các yếu tố như giá cả, chất lượng, bảo hành… Bảo đảm cho người tiêu dùng cơ hội lựa chọn với sự đa dạng về giá cả và chất lượng;

Người bán phải cung cấp cho người tiêu dùng một chế độ bảo hành tốt trong đó quy định rõ về sửa chữa, thay thế, trả hàng, hoàn tiền, bồi thường… và các xử lý thích hợp khi có tranh chấp xảy ra.

Để đảm bảo quyền lợi của mình, trước khi thực hiện một giao dịch trực tuyến, người tiêu dùng cần tiến hành các bước kiểm tra thông tin liên quan.

Cụ thể, xác định uy tín của đối tác giao dịch; Yêu cầu đối tác phải cung cấp cho bạn đầy đủ thông tin về doanh nghiệp và hàng hóa.

Nếu trong một giao dịch mua sắm trực tuyến, doanh nghiệp chỉ cung cấp duy nhất cho bạn số điện thoại liên hệ và từ chối hoặc không cung cấp các thông tin khác như địa chỉ trụ sở, địa điểm giao dịch, số fax, địa chỉ email… hãy nghi ngờ về đối tác này. Không có doanh nghiệp nào làm ăn chân chính mà lại cố gắng che dấu, lẩn trốn người tiêu dùng như vậy.

2. Hiểu rõ về hàng hóa, dịch vụ và giao dịch

Trước khi mua, cần hiểu rõ về hàng hóa, dịch vụ và giao dịch, đặc biệt là phải đọc và hiểu rõ về các điều kiện và điều khoản để thực sự hiểu được bạn đang mua một hàng hóa, dịch vụ mà tại đó không có sự giấu giếm thông tin về giá cả, chất lượng hay kèm theo những sự hạn chế nào đó.

Một thực tế hiện nay là rất nhiều người tiêu dùng “ngại” đọc và tìm hiểu mà chỉ đơn giản lựa chọn click “OK”, “Yes”, “Next” hoặc bấm nút chấp nhận giao dịch mà không thực sự hiểu các điều khoản, điều kiện kèm theo. Điều này rất dễ dàng đưa đến những rủi ro trong tương lai mà người tiêu dùng không thể lường trước được.

Một lời khuyên của hầu hết các chuyên gia mua sắm trực tuyến và các tổ chức bảo vệ người tiêu dùng là hãy làm rõ bất cứ điều gì người mua muốn về dịch vụ sản phẩm trước khi mua.

Đó có phải là sản phẩm có nhãn hiệu nổi tiếng, có dịch vụ được chứng nhận bởi các tổ chức ngành nghề không? Dịch vụ giao nhận hàng hóa như thế nào, phương thức giải quyết ra sao nếu sản phẩm bị thất lạc, bên bán có nhận trả lại hàng hóa không, trong thời gian bao lâu, có mất phí đóng gói khi trả lại sản phẩm không, dịch vụ sửa chữa, bảo hành như thế nào... và lưu những thông tin này lại.

3. Bảo đảm thiết bị bạn đang giao dịch là an toàn

Có rất nhiều người tiêu dùng bị lừa đảo khi mua bán hoặc mất thông tin cá nhân do sự không an toàn trên chính thiết bị giao dịch của mình. Vì vậy, trước khi giao dịch (đặc biệt là trước khi nhập những thông tin cá nhân) hãy chắc chắn rằng máy tính, máy tính bảng hay điện thoại của bạn an toàn khi đã được cài đặt hoặc cập nhật các phần mềm diệt virus và các biện pháp bảo đảm an ninh khác.

4. Kiểm tra và so sánh

Nếu bạn nghi ngờ hoặc phân vân về bất kỳ điều gì, đừng ngại ngần kiểm tra và so sánh. Nếu bạn nghi ngờ giá hàng hóa là quá cao hoặc chương trình khuyến mại là gian dối về giá cả, hãy gõ tên sản phẩm kèm theo các từ khóa vào công cụ tìm kiếm, sẽ rất dễ dàng để bạn có các thông tin so sánh về giá cả và chương trình khuyến mại từ các nhà cung cấp sản phẩm khác hoặc tương tự.

Bạn phải lưu ý là nhà cung cấp bao giờ cũng cố gắng làm nổi bật những ưu điểm của hàng hóa, dịch vụ và giao dịch mà sẽ cố gắng (hoặc cố tình) không đề cập đến những thông tin không có lợi.

Ví dụ như sẽ nhấn mạnh yếu tố về giá mà “lờ” đi sự hạn chế trong điều kiện bảo hành hoặc chế độ trả hàng – hoàn tiền… Vì vậy, nếu nghi ngờ bất kỳ điều gì hãy kiểm tra.

5. Thận trọng khi thanh toán

Giai đoạn quan trọng trong giao dịch trực tuyến là thanh toán. Lưu ý là bạn đang mua hàng trực tuyến nên trong nhiều trường hợp thanh toán cũng trực tuyến. Nếu bạn đã đồng ý chuyển tiền khỏi tài khoản của mình thì việc rút lại sẽ là rất khó khăn. Vì vậy, hãy thận trọng.

6. Lưu giữ bằng chứng giao dịch

Giữ lại bản copy của tất cả các loại giấy tờ, bao gồm bản ghi điện tử của việc chào hàng, tài liệu quảng cáo, hợp đồng, email, hóa đơn chứng từ và tất cả các tài liệu khác ghi nhận lại giao dịch giữ bạn và tổ chức, cá nhân kinh doanh.

Trong trường hợp tài liệu không thể lưu giữ dưới dạng bản cứng, hãy lưu bản mềm hoặc bản chụp các bằng chứng giao dịch. Các tài liệu này sẽ là bằng chứng, chứng cứ để bảo đảm quyền lợi cũng như để giải quyết các tranh chấp giữa người tiêu dùng và tổ chức, cá nhân kinh doanh sau này.

7. Khiếu nại và xử lý khiếu nại

Nếu xảy ra vấn đề gì, trước hết hãy liên hệ với nhà cung cấp và nói cho họ biết bạn muốn giải quyết nó như thế nào. Kinh nghiệm cho thấy, trên 50\% các khiếu nại từ người tiêu dùng là được giải quyết thông qua các phương thức trực tiếp giữa người bán và người mua. Mục khiếu nại trực tuyến, email hoặc điện thoại sẽ là các công cụ hỗ trợ hữu hiệu cho bạn.

Nếu thanh toán bằng thẻ tín dụng và bạn không nhận được sản phẩm hoặc dịch vụ, hãy liên hệ với ngân hàng để được hỗ trợ trong việc kiểm tra và thực hiện các nghiệp vụ cần thiết để bảo vệ tiền của bạn.

Cuối cùng, hãy nhớ rằng tại Việt Nam đã và đang tồn tại nhiều cơ chế khác nhau để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, dù bạn thực hiện mua sắm trực tuyến hay mua sắm thông thường. Nếu cho rằng quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm trong quá trình mua sắm trực tuyến, hãy đừng ngần ngại liên hệ với các cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức xã hội về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng để được hỗ trợ, tư vấn, hướng dẫn.