5 tỉnh thành có tình trạng "thừa nam, thiếu nữ" nhiều nhất Việt Nam

Theo VnExpress, tỷ lệ mất cân bằng giới tính khi sinh ở nước ta ngày càng nghiêm trọng, trong đó Bắc Ninh là địa phương có mức chênh lệch cao nhất, đạt 119,6 bé trai trên 100 bé gái.

Số liệu được công bố trong Báo cáo quốc gia đầu tiên về đăng ký và thống kê hộ tịch giai đoạn 2021-2024, vào cuối tháng 4. Báo cáo do Cục Thống kê xây dựng trên cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử toàn quốc, với sự hỗ trợ của Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA) và Tổ chức Y tế công cộng (VS).

Tỷ số giới tính khi sinh, vốn phản ánh sự cân bằng tự nhiên giữa trẻ trai và trẻ gái khi ra đời, theo chuẩn mực sinh học ở mức 104-106 bé trai/100 bé gái. Khi tỷ số này vượt quá 106, cho thấy có sự khác biệt với mức sinh học bình thường và phản ánh những can thiệp có chủ ý trên khía cạnh về giới.

Bắc Ninh là địa phương có mức chênh lệch cao nhất, đạt 119,6 bé trai trên 100 bé gái.

"Điều này sẽ làm ảnh hưởng đến sự mất cân bằng tự nhiên, đe dọa sự ổn định dân số của quốc gia và toàn cầu", Cục Thống kê ghi nhận.

Trên thực tế, vấn đề mất cân bằng giới tính khi sinh ở Việt Nam đã được phát hiện qua các cuộc điều tra biến động dân số hằng năm. Chính phủ đã triển khai nhiều chính sách và giải pháp để kiểm soát nhưng tình trạng chưa được khắc phục. Từ năm 2021 đến 2024, tỷ số này lần lượt là 109,5; 109,7 và 110,7 bé trai trên 100 bé gái, liên tục vượt xa mức tự nhiên.

"Rõ ràng, bất chấp những nỗ lực của Chính phủ trong việc giảm thiểu tình trạng can thiệp để lựa chọn giới tính khi mang thai ở Việt Nam, sự mất cân bằng giới tính khi sinh vẫn chưa được cải thiện, thậm chí còn có xu hướng nghiêm trọng hơn trong 2 năm gần đây", báo cáo của Cục Thống kê nêu.

Trong số liệu được công bố, tình trạng mất cân bằng giới tính chủ yếu diễn ra ở các tỉnh thành từ Quảng Trị trở ra, đặc biệt là các tỉnh ở vùng Đồng bằng sông Hồng.

Giai đoạn 2021 - 2024, vùng Đồng bằng sông Hồng có 10 trên 11 tỉnh có tỷ lệ lớn hơn 110 bé trai/100 bé gái. Trong đó, 5 địa phương có tình trạng mất cân bằng cao nhất của cả nước là Bắc Ninh (119,6), Vĩnh Phúc (118,5), Hà Nội (118,1), Hưng Yên (116,7) và Hải Dương (115,3).

Một số tỉnh khác thuộc vùng Trung du và miền núi phía Bắc cũng có tỷ số này khá cao, hầu hết đều trên 109 bé trai/100 bé gái, như Bắc Giang (116,3), Sơn La (115,0), Lạng Sơn (114,5), Phú Thọ (113,6).

Tính riêng năm 2024, Hà Nội là địa phương có sự chênh lệch giới tính khi sinh cao nhất cả nước (123,3 bé trai/100 bé gái), cũng là mức cao nhất từ năm 2021 đến nay của Thủ đô; tiếp theo là Vĩnh Phúc, Hải Phòng, Bắc Ninh.

Chia sẻ trên Vietnamnet, tiến sĩ Phạm Vũ Hoàng, Phó Cục trưởng Cục Dân số, mất cân bằng tỷ số giới tính khi sinh ở Việt Nam tuy xuất hiện muộn so với các nước nhưng tăng nhanh, lan rộng, có những điểm khác biệt. 

Ông Hoàng cho biết, mất cân bằng giới tính khi sinh ở Việt Nam cao ngay từ lần sinh đầu tiên, cao hơn hẳn ở những lần sinh sau, đối với những gia đình chưa có con trai, đặc biệt với những gia đình có 2 con gái và chưa có bé trai nào.

Mức độ mất cân bằng ở nước ta cao hơn nhiều ở những cặp vợ chồng có trình độ học vấn cao hơn và điều kiện kinh tế khá giả. 

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, trong đó có việc lạm dụng khoa học kỹ thuật để lựa chọn giới tính thai nhi. Các chuyên gia cho rằng, trong bối cảnh mức sinh giảm mạnh (chỉ còn 1,91 con/phụ nữ), nhiều gia đình chỉ sinh một con, trong khi đó nhu cầu, tâm lý ưa chuộng có con trai vẫn hiện hữu, vì thế đã tìm mọi cách để lựa chọn giới tính thai nhi.

Theo Cục Thống kê, mất cân bằng giới tính khi sinh sẽ làm ảnh hưởng đến sự mất cân bằng tự nhiên, "đe dọa sự ổn định dân số". Tình trạng thừa nam, thiếu nữ là điều có thể nhìn thấy trước mắt, từ đó ảnh hưởng quá trình hình thành và cấu trúc gia đình, đặc biệt là hệ thống hôn nhân. Nam giới trẻ bị dư thừa, có thể phải đối mặt với những khó khăn nghiêm trọng khi tìm kiếm bạn đời, trì hoãn hôn nhân hoặc sống độc thân.

Ở các tỉnh thành từ Huế trở vào, tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh gần như không đáng kể.

"Dư thừa nam giới, thiếu hụt nữ giới, sẽ khiến nhiều đàn ông phải sống độc thân", Tiến sĩ Hoàng nói. Theo dự báo, Việt Nam sẽ dư thừa 1,5 triệu đàn ông vào năm 2034 và sẽ tăng lên 2,5 triệu vào 25 năm sau đó.   

Cục Thống kê trong báo cáo mới nhất nêu rõ, ở các tỉnh thành từ Huế trở vào, tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh gần như không đáng kể, ở mức bằng hoặc cao hơn mức cân bằng một chút (tương ứng khoảng từ 105 đến 108 bé trai/100 bé gái).

Để giải quyết vấn đề này, Việt Nam đặt mục tiêu đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên, dưới 109 bé trai/100 bé gái vào năm 2030. Các chuyên gia nhấn mạnh cần thay đổi nhận thức và hành vi của người dân, khuyến khích sinh con theo quy luật tự nhiên. Đồng thời, cần xây dựng chính sách hỗ trợ nâng cao vai trò, vị thế của phụ nữ và trẻ em gái trong gia đình, cộng đồng, xã hội.

Bên cạnh đó, cần thực thi nghiêm các quy định pháp luật về kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh, đồng thời khuyến khích sinh hai con, đặc biệt là bé gái, để cân bằng tỷ lệ giới tính.