Xung đột Nga – Ukraine: Sức khỏe tâm thần của người dân cần được quan tâm nhiều hơn

Thu mình trong một quán cà phê gần nhà ga xe lửa ở thành phố Kramatorsk Kramatorsk thuộc vùng Donbas (phía Đông Ukraine), Nastya (20 tuổi) cố gắng hít thở chậm rãi để lấy lại bình tĩnh. Đêm qua, khu phố của cô lại bị đánh bom và cô không thể chịu đựng thêm được nữa.

Nghe theo lời khuyên của cha mẹ, cô gái trẻ đã đến bệnh viện gần đó vào sáng hôm sau. Đối với Nastya, bệnh viện này chính là cứu cánh duy nhất lúc này mà cô có thể dựa vào.

Nơi đây cũng mang những vết sẹo chiến tranh sau khi bị ném bom liên tục, một phần tòa nhà đã bị tên lửa phá hủy vào tháng 9 năm ngoái. Nhưng các nhân viên đã thu dọn đống đổ nát và tiếp tục làm việc, quyết tâm ở lại để giúp đỡ những người gặp khó khăn.

“Sau trận pháo kích hôm nay, tôi không còn có thể kiểm soát sự lo lắng, cảm giác nguy hiểm thường trực của bản thân nữa rồi. Tôi mới nhận ra rằng sức khỏe tâm lý của mình quan trọng hơn nhiều”, cô Nastya nói về quyết định tìm kiếm sự chăm sóc sức khỏe tâm thần.

Các chuyên gia cho biết có tới hàng trăm nghìn người giống như Nastya ở Ukraine và số người cần trợ giúp tâm lý dự kiến sẽ tăng lên nữa khi giao tranh vẫn tiếp diễn.

Đối với cô Nastya cũng như rất nhiều người, cuộc xung đột Nga – Ukraine đã thay đổi mọi thứ chỉ sau một đêm. Không còn một cuộc sống với những thú vui đơn giản, đi uống cà phê và cười đùa với bạn bè nữa.

Hàng triệu người phải di dời, mất người thân, buộc phải ở trong các tầng hầm suốt nhiều tháng do bị pháo kích liên tục hoặc phải chịu đựng những chuyến hành trình gian khổ từ các khu vực do Nga chiếm đóng.

“Bạn thức dậy với cảm giác xung quanh mình là nỗi kinh hoàng, lo lắng; xung quanh là tiếng còi báo động không kích liên tục, máy bay, trực thăng bay. Bạn chỉ đơn giản là ở trong một vòng tròn khép kín chứa đầy nỗi sợ hãi. Sợ những điều chưa biết, sợ chết ở đây và sợ chính khoảnh khắc hiện tại”, Nastya bộc bạch.

Cách đó hàng trăm cây số về phía tây, Tatyana (38 tuổi) một công nhân tại nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia đã trải qua 4 tháng sống dưới sự chiếm đóng của Nga ở thị trấn Enerhodar, run rẩy khi kể lại cảnh bom nổ gần nhà máy và gia đình cô ấy đã phải chịu đựng thử thách kéo dài 24 giờ như thế nào để trốn đến lãnh thổ mà Ukraine vẫn còn nắm giữ.

Vài tháng trước, khi đến thăm một trung tâm hỗ trợ ở thành phố Boyarka (phía Nam thủ đô Kiev) để đăng ký nhận viện trợ, cô đã rơi nước mắt không thể kiểm soát và phải nhờ đến sự trợ giúp của một nhà tâm lý học.

Cô Tatyana cho biết liệu pháp trị liệu tâm lý đã có tác dụng và bản thân cô cũng đang cố gắng đương đầu với cảm giác sống trong chiến tranh.

“Nỗi sợ hãi này xuất hiện khi bạn nhận ra rằng mình có thể mất tất cả trong giây lát. Cuộc sống giống như một công tắc đèn. Nó có thể bị tắt và không bao giờ bật lại được”, cô Tatyana nói.

Các chuyên gia cho biết nhu cầu điều trị sức khỏe tâm thần đã tăng lên ở khắp Ukraine khi người dân nước này đang phải đối mặt trực tiếp với những tác động của chiến tranh.

Nhà trị liệu tâm lý Pavlo Horbenko làm việc tại một trung tâm ở Kiev đã điều trị cho những người bị ảnh hưởng bởi chiến tranh kể từ năm 2014 cho biết: “Nhu cầu rất lớn và thật không may là nó sẽ chỉ tăng lên. Trước đây, chỉ có một hoặc hai yêu cầu trợ giúp tâm lý mỗi tuần, và bây giờ con số đó có thể đã tăng lên 10 yêu cầu một ngày.”

“Hiện tại, mọi người đang tập trung vào việc sống sót. Nhưng khi chiến tranh kết thúc, .... thì chúng ta có thể thư giãn. Và khi ấy, các triệu chứng tích tụ bấy lâu nay sẽ xuất hiện. Giống như khi một người lính bị thương trong trận chiến sẽ không cảm thấy đau đớn cho đến khi anh ta thoát khỏi nguy hiểm. Đây là điều sẽ xảy ra với những chấn thương tâm lý”, ông Pavlo Horbenko nói thêm.

Ông Horbenko cũng cho biết số lượng chuyên gia sức khỏe tâm thần ở Ukraine đã tăng lên kể từ năm 2014 nhưng có vẻ vẫn chưa đủ vì nhu cầu vẫn đang vượt xa khả năng đáp ứng. Các nhà chức trách đang tìm cách tăng cường các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần trên khắp Ukraine.

Phương Uyên