Xuất hiện xu hướng người trẻ thất nghiệp, chi tiền để "giả vờ" có việc làm: Liều thuốc giảm đau ?

Chi tiền để "giả vờ" có việc làm

Theo báo VTC News, tình trạng thất nghiệp lan rộng khiến các thanh niên Trung Quốc rơi vào thế khó khi thường xuyên phải giải thích các câu hỏi khó chịu từ người thân là tại sao chưa có việc làm. Nắm bắt tâm lý này, dịch vụ cung cấp văn phòng cho ai muốn giả vờ như đang làm việc mọc lên như nấm tại các thành phố lớn.

Gần một năm qua, Zonghua sinh sống tại Quảng Đông, Trung Quốc mỗi ngày dậy sớm, đến văn phòng và trở về nhà vào đêm muộn. Tuy nhiên, công việc của Zonghua lại không được ai trả lương và cũng không ai đòi hỏi kết quả.

Zonghua từng mệt mỏi vì phải đi làm và chịu áp lực tài chính. Vậy nên, cô bỏ việc vào đầu năm 2024. "Tôi đang nỗ lực cho một công việc ổn định hơn", cô chia sẻ.

Thế nhưng, Zonghua không dám nói sự thật với gia đình là mình đang thất nghiệp. Lúc đầu, cô đến thư viện với mỗi tháng và phải trả phí 55 USD (khoảng 1,4 triệu đồng).

Sau đó, Zonghua quyết định tìm đến dịch vụ công ty giả vờ như đang làm việc. Zonghua không biết tình hình hiện tại sẽ kéo dài bao lâu nữa, vì các lá đơn xin việc của cô vẫn chưa đem đến bất kỳ một dấu hiệu khởi sắc nào.

Với mức phí chỉ 4 - 7USD (khoảng 100.000 đến 180.000 đồng) mỗi ngày, những công ty "giả vờ" này cung cấp bàn làm việc, Wi-Fi, cà phê, bữa trưa và không gian công sở chuyên nghiệp không kém bất kỳ doanh nghiệp nào.

Không có hợp đồng lao động hay quản lý, người lao động đến đây vẫn được giao các nhiệm vụ hư cấu và thậm chí còn có người giám sát hoàn thành. Với từng khoản phí, những kịch bản kịch tính có thể nâng cao, từ việc giả vờ là một người quản lý có văn phòng riêng cho đến dàn dựng các cảnh nổi loạn chống lại cấp trên.

Vỏ bọc của người trẻ

Chủ sở hữu công ty Pretend To Work tại thành phố Đông Quản là anh Feiyu (bí danh), 30 tuổi. “Thứ tôi bán không phải là một nơi làm việc, mà là cơ hội để không trở nên vô dụng”, anh nói.

Bản thân anh cũng từng thất nghiệp sau khi một cửa hàng bán lẻ trước đây do anh sở hữu phải đóng cửa trong đại dịch COVID. “Tôi đã rất chán nản”, anh nhớ lại. “Tôi muốn xoay chuyển tình thế, nhưng tôi cảm thấy bất lực”.

Vào tháng 4 năm nay, anh bắt đầu quảng cáo Pretend To Work, và chỉ trong vòng một tháng, tất cả các bàn làm việc đã kín chỗ. Những người mới muốn tham gia phải nộp đơn.

Anh Feiyu cho biết 40% khách hàng là sinh viên mới tốt nghiệp đại học đến chụp ảnh để chứng minh kinh nghiệm thực tập. Một số ít trong đó đến để giảm bớt áp lực từ bố mẹ. 60% còn lại là những người làm việc tự do, nhiều người trong số làm việc cho các công ty thương mại điện tử lớn và các nhà văn mạng. Trên giấy tờ, những người lao động này được gọi là “chuyên gia làm việc linh hoạt”, một nhóm bao gồm cả tài xế xe ôm và tài xế xe tải.

 Anh Feiyu cho biết việc kinh doanh này có duy trì được lợi nhuận hay không vẫn còn là một dấu hỏi. Thay vào đó, anh muốn xem đây như một thử nghiệm xã hội.

Tiến sĩ Biao Xiang, Giám đốc Viện Nhân chủng học Xã hội Max Planck (Đức), nói rằng, xu hướng giả vờ làm việc ở Trung Quốc xuất phát từ “cảm giác thất vọng và bất lực” trước tình trạng thiếu cơ hội việc làm. “Giả vờ làm việc là một vỏ bọc mà những người trẻ tự tạo ra cho mình. Họ tạo ra một khoảng cách nhỏ với xã hội để cho bản thân một chút không gian riêng”, theo báo Tiền Phong.

Trong khi đó, Advita Patel, Chủ tịch Viện Quan hệ Công chúng Hoàng gia Anh, nhận định: “Xu hướng này thực chất là cách giới trẻ âm thầm phản kháng trước sự kiệt quệ, mất niềm tin và một thị trường lao động vừa khắc nghiệt vừa lạnh lùng. Khi bạn miệt mài nộp hồ sơ nhưng chỉ nhận lại sự im lặng hoặc lời từ chối, điều đó sẽ bào mòn cả sự tự tin lẫn sức khỏe tinh thần”.

Có phải liều thuốc giảm đau?

Theo báo Dân Trí, nhìn bề ngoài, việc người thất nghiệp phải bỏ tiền túi để "giả vờ" đi làm có vẻ phi lý. Tuy nhiên, mô hình này lại đáp ứng được những nhu cầu tâm lý sâu sắc.

Đầu tiên, nó giúp người trẻ đối phó với áp lực khổng lồ từ gia đình và xã hội. Trong một nền văn hóa coi trọng thành công và sự ổn định, thất nghiệp bị xem là một thất bại cá nhân đáng xấu hổ. "Gia đình lúc nào cũng hỏi tôi đang làm gì, giờ tôi có thể cho họ bằng chứng", Danyi Wu chia sẻ. Những bức ảnh, những cuộc gọi video từ "văn phòng" trở thành tấm lá chắn bảo vệ họ khỏi sự phán xét.

Thứ hai, nó tạo ra một cấu trúc và cộng đồng. Thay vì bị cô lập trong căn hộ của mình, họ được ở cùng những người đồng cảnh ngộ. Họ có thể trò chuyện, chia sẻ nỗi thất vọng và kinh nghiệm tìm việc.

"Hiện tượng giả vờ đi làm đang rất phổ biến", Christian Yao, giảng viên tại Đại học Victoria ở Wellington, New Zealand, giải thích. "Người trẻ cần những nơi này để suy nghĩ về bước đi tiếp theo, hoặc làm các công việc tạm thời. Các văn phòng giả vờ đi làm là một trong những giải pháp chuyển tiếp".

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cảnh báo về mặt trái của mô hình này. Zhang Yong, giáo sư tại Đại học Khoa học và Công nghệ Vũ Hán (Trung Quốc), cho rằng đây là một "hiện tượng cá biệt", phản ánh việc xã hội đặt quá nhiều áp lực thành công lên cá nhân. Việc trốn tránh trong một thực tại giả có thể ngăn cản người trẻ đối mặt với vấn đề thực sự của mình.

"Cú sốc mất việc đột ngột có thể đẩy một người vào trầm cảm", ông nói. “Lời khuyên của tôi là hãy bắt đầu bằng cách nhìn nhận trung thực hoàn cảnh của mình, tìm hiểu kỹ thị trường lao động, cởi mở chia sẻ với gia đình và xây dựng một tư duy lành mạnh hơn về con đường nghề nghiệp”.

Theo Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc, trong quý I của năm 2025, tỷ lệ thất nghiệp trong độ tuổi lao động ở thành thị là 5,3%. Vào tháng 3, tỷ lệ này đạt 16,5% ở nhóm tuổi từ 16 - 24 (không tính sinh viên) và 7,2% ở nhóm tuổi từ 25 - 29.