Xót xa những đứa trẻ bị bỏ rơi khi vừa lọt lòng: Lầm lỡ hay sự thiếu trách nhiệm của người trẻ

Những đứa trẻ bị bỏ rơi khi mới lọt lòng

Những ngày qua, tại nhiều địa phương đã liên tiếp phát hiện trẻ sơ sinh bị bỏ rơi. Thật xót xa khi phải chứng kiến những hình ảnh thương tâm khi hầu hết các bé bị bỏ rơi đều còn rất nhỏ, thậm chỉ mới được vài ngày tuổi.

Bé gái 2 ngày tuổi bị bỏ trong làn nhựa đặt ven đường ở Hà Giang

Mới đây, Công an huyện Văn Chấn (tỉnh Hà Giang) đã ra thông báo tìm bố, mẹ đẻ cho 1 bé gái sơ sinh bị bỏ rơi ven đường. 

Nguồn tin trên báo Tiền phong cho biết, thông tin từ Công an xã Tân Thịnh, huyện Văn Chấn, khoảng 13h20 ngày 4/1, ông Trần Văn Đoàn (SN 1979) và ông Nguyễn Đức Hoan (cùng trú tại thôn Khe Sừng, xã Tân Thịnh, huyện Văn Chấn), di chuyển từ Ngã ba Mỵ hướng đi xã Chấn Thịnh, đến địa bàn thôn Khe Sừng, phát hiện một làn nhựa màu hồng để ven đường.

Bé gái 2 ngày tuổi bị bỏ rơi bên đường. Ảnh: Tiền phong

Kiểm tra làn nhựa, ông Đoàn và ông Hoan phát hiện bên trong có một trẻ sơ sinh khoảng 2 ngày tuổi, cùng một số quần áo, đồ dùng sơ sinh, một mảnh giấy ghi ngày giờ sinh của cháu bé và lời nhắn "Mong cô dì chú bác, ai có duyên gặp cháu, nuôi nấng cháu trưởng thành. Cháu xin chân thành cảm ơn. Vì điều kiện cháu không nuôi được".

Sau khi phát hiện ông Trần Văn Đoàn đưa cháu bé về nhà riêng và báo chính quyền địa phương.

Qua thăm khám sơ bộ xác định, bé gái sức khỏe bình thường, nặng 3 kg, ăn, uống bình thường. Cháu bé đang được tạm giao cho gia đình ông Trần Văn Đoàn chăm sóc và nuôi dưỡng.

Bé gái đội chiếc mũ len màu hồng được đặt trong thùng xốp

Theo tin trên tạp chí Người đưa tin pháp luật, thông tin từ UBND xã Vinh Hiền, huyện Phú Lộc, Thừa Thiên-Huế cho biết, cơ quan này đã ban hành thông báo về việc tìm cha mẹ đẻ của 1 bé gái bị bỏ rơi trên địa bàn.

Theo thông tin ban đầu, trước đó, vào khoảng 19h35 ngày 2/1, người dân phát hiện một bé gái bị bỏ rơi trước cổng nhà của ông Nguyễn Tiến và bà Nguyễn Thị Phúc, trú thôn Hiền Vân 2, xã Vinh Hiền. Ngay sau đó, người dân đã đưa cháu bé vào trong nhà để chăm sóc, đồng thời trình báo vụ việc cho chính quyền địa phương.

Nhận được tin báo, các cán bộ của UBND xã Vinh Hiền đã nhanh chóng có mặt tại hiện trường, tiến hành lập biên bản về việc trẻ bị bỏ rơi.

Theo UBND xã Vinh Hiền, bé gái này khoảng 2 tháng tuổi, nặng 3,3kg, trên người mặc quần áo màu xanh, đội mũ len màu hồng. Tại thời điểm được phát hiện, bé gái được bỏ trong 1 thùng xốp đặt bên cạnh túi nilon màu đen, trong túi nilon có 1 lon sữa, 1 bình pha sữa, áo quần sơ sinh, tã lót, bỉm... cùng mảnh giấy viết tay có dòng chữ "Tui (tôi-pv) không có khả năng nuôi con, xin nuôi con giúp tui".

2 bé gái song sinh bị bỏ rơi cùng lời nhắn gửi "tuổi trẻ bồng bột..."

Thông tin trên Dân trí, ông Nguyễn Văn Liên, Chủ tịch UBND xã Xuân Chính, huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình cho biết, khoảng 21h50 ngày 3/1, người dân trên địa bàn phát hiện 2 bé gái sơ sinh (khoảng gần 1 tháng tuổi), sinh đôi, bị bỏ rơi bên đường.

Sau đó người dân đã thông báo đến cơ quan chức năng, tiếp nhận thông tin, chính quyền địa phương đã cử người đến hiện trường lập biên bản và tiếp nhận hai cháu, đưa về trạm y tế xã chăm sóc.

2 bé gái song sinh bị bỏ rơi. Ảnh: Dân trí.

Liên quan đến sự việc, báo VietNamnet đưa tin, tại thời điểm phát hiện 2 cháu bé được bỏ trong 2 làn nhựa cùng quần áo, tã lót, sữa và một bức thư viết tay.

Nội dung bức thư viết: "Vì tuổi trẻ bồng bột mà lại sinh đôi nên con không có khả năng nuôi dưỡng. Con gửi em bé tại nơi đây mong ai nhặt được nuôi dưỡng 2 bé giúp con. Con xin cúi đầu cảm tạ”.

Theo lãnh đạo chính quyền địa phương, hiện 2 cháu bé được Trạm y tế xã Xuân Chính chăm sóc chu đáo. Chính quyền cũng đang thông báo rộng rãi để tìm người thân của 2 cháu.

"Trong trường hợp không tìm được người thân, xã sẽ tiến thành các bước tiếp nhận đơn xin nhận con nuôi của những người thực sự có nhu cầu theo quy định của pháp luật", Chủ tịch UBND xã Xuân Chính thông tin.

Lá thư để lại bên cạnh 2 cháu bé. Ảnh: VietNamnet.

Trước đó, trên địa bàn tỉnh Thái Bình, người dân cũng phát hiện một bé sơ sinh bị bỏ rơi. Cụ thể, báo Giao thông đưa tin, theo thông tin từ lãnh đạo UBND xã Thụy Sơn, huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình, 19h40 ngày 2/1, người dân phát hiện một bé trai bị bỏ rơi tại khu vực chùa Nhạo Sơn, xã Thụy Sơn.

"Thời điểm phát hiện, người dân thấy một chiếc làn, bên trong là bé sơ sinh, có kèm tờ giấy với dòng chữ: sinh ngày 1/1/2024, nhờ nhà chùa trông nom giúp", lãnh đạo UBND xã Thụy Sơn cho biết.

Hay một trường hợp bé trai được đặt trong một túi du lịch bỏ rơi tại bãi cỏ trên địa bàn phường 15, quận Tân Bình, TP.HCM được người dân phát hiện vào khoảng 5h15 ngày 31/12/2023

Các trường hợp những cháu bé bị bỏ rơi, chính quyền địa phương sẽ làm báo cáo gửi cấp trên, đồng thời phát thông báo tìm người thân cho cháu bé. Trong thời gian 7 ngày nếu bố mẹ cháu bé không đến nhận con, địa phương sẽ làm các thủ tục theo quy định.

Trong lần chia sẻ với báo chí, PGS.TS Trần Thành Nam (Đại học Quốc gia Hà Nội) nói về nguyên nhân và giải pháp để hạn chế thực trạng mẹ bỏ rơi con nhỏ mới sinh. 

PGS Thành Nam nhận định, có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc này nhưng thường thấy nhất là nghèo đói và mất cân bằng tài chính nghiêm trọng của người mẹ. Những nghiên cứu chỉ ra những người mẹ đơn thân, có trình độ học vấn thấp, không có việc làm ổn định hoặc những người làm mẹ ở độ tuổi vị thành niên không đủ điều kiện tài chính để chăm sóc bản thân và nuôi con thường có tỉ lệ lựa chọn cách bỏ rơi con.

Bên cạnh đó, không loại trừ những trường hợp trẻ em sinh ra ngoài kế hoạch hoặc là kết quả của một mối quan hệ không chính thống, bị cưỡng bức, người mẹ bị bỏ rơi, bị kỳ thị nên bỏ rơi con để tránh bị định kiến, kỳ thị hoặc xấu hổ với cộng đồng và gia đình.

Trong những nghiên cứu khác, hành vi bỏ rơi con xuất hiện ở những bà mẹ người mẹ đang chịu tổn thương sức khỏe tâm thần ví dụ như họ đang có các vấn đề lo âu trầm cảm sau sinh. Chính lo âu trầm cảm sau sinh kết hợp cùng với những khó khăn trong quá trình sinh nở, khí chất tính cách khó nuôi của trẻ, thiếu sự hỗ trợ xã hội cùng kỹ năng làm cha mẹ thúc đẩy những hành vi ngoài tầm kiểm soát như bỏ rơi hoặc thậm chí giết con.

Không có lý do nào có thể biện minh cho hành động mẹ bỏ rơi con mới sinh. Ảnh minh họa.

Người ta cũng thấy trong những nền văn hóa coi trọng giới tính của đứa trẻ thì người mẹ cũng càng chịu áp lực bỏ rơi đứa con nếu như giới tính của đứa trẻ không như mong đợi.

Dựa trên những phân tích tâm lý trên, chuyên gia cũng đề cập đến giải pháp có thể áp dụng nhằm hạn chế vấn đề này. Thứ nhất, cần phải triển khai đồng loạt nhiều giải pháp từ việc tuyên truyền pháp luật về quyền trẻ em và các hình thức lạm dụng bỏ mặc trẻ em là trái quy định pháp luật đến việc phổ cập giáo dục giới tính và kế hoạch hóa gia đình, các chiến lược phòng tránh thai để ngăn ngừa những người không đủ khả năng chăm sóc hoặc nuôi dạy trẻ ngay từ đầu.

Cũng cần xây dựng các hình thức dịch vụ tư vấn hỗ trợ tiền sản và hậu sản. Các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần và công tác xã hội cho những bà mẹ sinh con có các vấn đề về sức khỏe tâm thần, nghèo đói, thất nghiệp. Trong đó, đặc biệt là những dịch vụ sàng lọc sớm các vấn đề tâm lý để sớm có những can thiệp kịp thời.

Việc trẻ bị bỏ rơi sẽ có thể trở thành nỗi ám ảnh suốt cuộc đời của các em. Những đứa trẻ này thường có xu hướng lo lắng quá mức khi bị tách ra khỏi người chăm sóc và có xu hướng ám ảnh sợ xã hội, thường sống cuộc sống xa lánh xã hội. Khi lớn lên, chúng cũng sẽ khó có khả năng gắn bó cảm xúc hay tin tưởng người khác. Thiếu thốn về mặt tình cảm tác động rất lớn đến quá trình hình thành tính cách, đứa trẻ sẽ dễ vấp ngã, sống buông thả sa chân vào còn đường sai trái.

Người mẹ bỏ rơi con có thể bị xử lý

Việc bỏ rơi con là một hành động vi phạm pháp luật. Đây được xem là một hình thức lạm dụng trẻ em nghiêm trọng và là một trọng tội. Trong phần lớn các trường hợp những cha mẹ này sẽ không bao giờ được lấy lại quyền nuôi con và về cơ bản sẽ bị kết tội nếu việc bỏ rơi dẫn đến cái chết.

Pháp luật nghiêm cấm hành vi bỏ rơi con mới sinh. Theo quy định tại Điều 6 Luật Trẻ em 2016, các hành vi "Tước đoạt quyền sống của trẻ em" và "Bỏ rơi, bỏ mặc, mua bán, bắt cóc, đánh tráo, chiếm đoạt trẻ em" là các hành vi bị nghiêm cấm. Do đó, người mẹ nào bỏ rơi con mới sinh sẽ bị pháp luật nghiêm trị.

Cụ thể Điều 21 Nghị định 130/2021/NĐ-CP quy định về việc xử phạt đối với hành vi vi phạm quy định về chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em như sau:

"1. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:

a) Cha, mẹ, người chăm sóc trẻ em thực hiện không đầy đủ nghĩa vụ, trách nhiệm của mình trong việc chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em trừ trường hợp bị buộc phải tạm thời cách ly trẻ em hoặc trẻ em được chăm sóc thay thế theo quy định của pháp luật;

b) Cha mẹ, người chăm sóc trẻ em không quan tâm chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em, không thực hiện nghĩa vụ, trách nhiệm của mình trong việc chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em hoặc bỏ mặc trẻ em tự sinh sống, cắt đứt quan hệ tình cảm và vật chất với trẻ em hoặc ép buộc trẻ em không sống cùng gia đình, trừ trường hợp bị buộc phải tạm thời cách ly trẻ em hoặc trẻ em được chăm sóc thay thế theo quy định của pháp luật.

2. Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 25.000.000 đồng đối với cha, mẹ, người chăm sóc trẻ em có hành vi cố ý bỏ rơi trẻ em."

Theo đó, nếu như cha, mẹ có hành vi cố ý bỏ rơi trẻ em thì có thể sẽ bị xử phạt hành với mức phạt tiền từ 20 - 25 triệu đồng.

Bên cạnh đó, nếu hành vi bỏ rơi trẻ em này dẫn đến đứa trẻ bị chết thì có thể sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Cụ thể theo Điều 124 Bộ luật Hình sự 2015 quy định về tội giết hoặc vứt bỏ con mới đẻ như sau:

"1.Người mẹ nào do ảnh hưởng nặng nề của tư tưởng lạc hậu hoặc trong hoàn cảnh khách quan đặc biệt mà giết con do mình đẻ ra trong 07 ngày tuổi, thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

2. Người mẹ nào do ảnh hưởng nặng nề của tư tưởng lạc hậu hoặc trong hoàn cảnh khách quan đặc biệt mà vứt bỏ con do mình đẻ ra trong 07 ngày tuổi dẫn đến hậu quả đứa trẻ chết, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc bị phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm."

Bảo An