Vì sao mọi người thường chi tiêu quá đà vào dịp Tết?

Làm cả năm, tiêu vài ngày

Báo Dân trí dẫn nội dung dòng trạng thái được Thục Linh (Hà Nội) đăng trên mạng xã hội: "Kiếm tiền cả tháng, cả năm, tính toán từng đồng mà cứ đến Tết không hiểu sao tiêu không bao giờ suy nghĩ, một vài triệu tiêu trong một nốt nhạc".

Chỉ sau ít phút, bài đăng của Linh nhận được hàng trăm lượt bình luận đồng tình. Đa phần mọi người cho biết Tết là dịp ai cũng muốn mua những món đồ mới cho gia đình, bạn bè và bản thân. Từ đồ ăn, đồ trang trí đến quần áo, tất cả đều được sắm mới. Chưa kể, dịp Tết là thời điểm gặp gỡ, sum vầy nên ai cũng có khá nhiều cuộc hẹn, đơn giản là những buổi cà phê, cầu kỳ hơn là những bữa nhậu, bữa liên hoan. 

Tiếp đến, nếu là người trưởng thành, khoản tiền cần chi để lì xì ông bà, bố mẹ, trẻ nhỏ... cũng không ít.

Thục Linh quan điểm dù phải chi rất nhiều tiền, nhưng có lẽ, Tết là thời điểm tuyệt vời nhất trong năm. Là lúc mọi người tiêu tiền không thấy tiếc hay nói vui là "nhắm mắt mà tiêu" rồi sau đó kiếm lại. Do vậy, lúc nhìn lại con số đã chi, cô không thể không giật mình.

Người trẻ có xu hướng chi tiêu thả ga vào những dịp lễ hội.

Tương tự, Mai Trang bình thường khá tiết kiệm, cô sống theo chủ nghĩa tối giản, không mua sắm quá nhiều và chỉ mặc những bộ trang phục đơn giản, không lỗi mốt. Tuy nhiên, cứ đến Tết, Trang như biến thành người khác, mua sắm thả ga từ ngày 20 tháng Chạp cho tới đêm 30 Tết.

"Bánh kẹo, hoa tươi, quần áo cho con cái, đồ lễ biếu ông bà, bố mẹ... những thứ đó ưng cái nào là mua cái đó, ít khi tính toán. Ngày thường thì cân đo đong đếm từng tí một", Trang kể.

Mai Trang cho rằng tâm lý mọi người khá giống nhau mỗi khi Tết đến. Đây là thời gian nghỉ ngơi sau một năm làm việc mệt mỏi. Hơn thế, Tết là ngày đoàn viên, là những ngày đầu năm mới nên ai cũng muốn mua sắm cho bản thân và gia đình những món đồ tốt nhất trong khả năng. Tâm lý này là dễ hiểu. Tuy nhiên, nếu quá đà, có thể gây ra những hệ lụy không nhỏ về tài chính.

Theo các chuyên gia, có nhiều lý do khiến mọi người chi tiêu mạnh tay vào ngày lễ, đặc biệt là Tết Nguyên đán, trong đó:

- Mọi người có xu hướng chi khá nhiều tiền cho quà tặng, đồ ăn, những chuyến du lịch cho những ngày lễ hội

- Nhiều người bị "mua chuộc" bởi những tấm biển giảm giá trong những ngày lễ dẫn đến tình trạng mua những món đồ không cần thiết

- Mọi người tự thỏa hiệp với bản thân rằng một năm chỉ có một vài ngày lễ và đây lại là ngày lễ quan trọng nhất nên tự cho phép bản thân chi tiêu mạnh tay không tính toán

Những cách giúp bạn không bị "cháy túi" dịp lễ hội

Theo báo VnExpress, việc đầu tiên cần làm là lập ngân sách cố định cho mùa lễ hội sắp tới. Nhiều chuyên gia khuyên người dân nên dành khoảng 1% thu nhập hàng năm cho các dịp đặc biệt. Nhưng James Guarino, chuyên gia lập kế hoạch tài chính ở Mỹ lại cho rằng số tiền bỏ ra phụ thuộc vào hoàn cảnh sống của mỗi người.

Sau khi xác định được giới hạn chi tiêu, bạn nên chia nhỏ thu nhập thành các khoản và chỉ được sử dụng trong định mức cho phép. Điều này giúp người lao động tránh được những khoản tiêu xài phung phí, cho những món đồ không cần thiết. Bên cạnh đó bạn cũng cần tính các khoản tiền phát sinh cho những cuộc gặp gỡ hay tiệc tùng vào dịp cuối năm.

Một phương án chi tiêu lý tưởng là tiết kiệm vài tháng trước lễ Tết, tránh việc chi quá nhiều tiền cùng lúc.

Mark Rylance, chuyên gia lập kế hoạch tài chính ở Mỹ, khuyến khích bạn nên cài đặt chế độ chuyển tiền tự động sang tài khoản khác hàng tháng, nhằm phục vụ cho việc mua sắm ngày lễ.

Trong trường hợp không kịp dành dụm tiền nhưng lễ Tết đã đến gần, bạn có thể cắt giảm các khoản chi tiêu nhỏ nhặt, không quan trọng như ăn ngoài hàng hay mua sắm tùy hứng. Và cuối cùng, bạn nên kiểm tra lại danh sách người nhận quà và có thể xem xét nên cắt giảm quà tặng cho một số người không quan trọng.

Việc mua đồ chuẩn bị cho Tết trước nhiều ngày, thậm chí nhiều tháng giúp bạn tiết kiệm tiền bạc và giảm căng thẳng hiệu quả. Nhất là việc mua những món đồ tốt, giá rẻ vào những dịp giảm giá lớn trong năm như Black Friday. Bên cạnh đó, bạn có thể chi tiền cho những sản phẩm trái mùa như mua sắm quần áo ấm vào mùa hè, để có thể tiết kiệm được một khoản chi tiêu lớn.

Hãy nhớ, sắm sửa sớm còn giúp tiết kiệm được đáng kể chi phí cho vận chuyển bởi cước phí giao hàng đang có xu hướng tăng cao, đặc biệt là dịp cuối năm do vấn đề về chuỗi cung ứng và lạm phát.

Quà cáp không nhất thiết phải thật cao cấp và đắt tiền. Ellis khuyên bạn nên chọn những món đồ mang lại lợi ích hay có ý nghĩa đặc biệt cho đối phương.

Ví dụ như việc nấu một bữa ăn; vẽ tranh tặng gia đình bạn bè; quyên góp cho tổ chức tình nguyện họ yêu thích; hoặc trả trước một dịch vụ, trải nghiệm độc đáo cũng có thể là một dạng quà tặng được đánh giá cao về mức độ chu đáo mà không quá tốn tiền.

Cuối cùng, chi tiêu vượt quá ngân sách cá nhân sẽ không mang lại lợi ích lâu dài. Nhưng càng gần ngày lễ, đây là tình trạng nhiều người mắc phải. Chưa kể xu hướng tiêu trước trả sau khiến việc dừng chi tiêu càng khó khăn hơn bao giờ hết.

Vì vậy, bạn nên ưu tiên sử dụng tiền mặt, tránh quẹt thẻ không kiểm soát và rơi vào khoản nợ tín dụng khổng lồ.

Vân Anh (T/h)