Vạn nẻo mưu sinh của ngư ông mù trên cửa biển Gò Công

Vạn nẻo mưu sinh, nhưng có lẽ, đi biển là một nghề gian khổ khó nhọc, nguy hiểm và cô đơn nhất. Ở cửa biển Gò Công (tỉnh Cà Mau), người ta thấy một ông già mù gắn cả một đời theo dòng biển cạn mưu sinh...

Thăng trầm một kiếp người

Phóng viên báo ĐS&PL đã tìm gặp người đàn ông khổ hạnh nhưng kiên cường này để cảm nhận, thấu hiểu và sẻ chia với một số phận con người. Xã bãi ngang Nguyễn Việt Khái là xã vùng sâu vùng xa của huyện Phú Tân, tỉnh Cà Mau. Từ trung tâm TP.Cà Mau, tỉnh Cà Mau chạy dọc theo Quốc lộ 1A ngược về huyện Cái Nước, mất khoảng hơn một giờ đồng hồ để đến được cửa biển Gò Công. Và để đến được nhà ông Hồ Văn Bỉ, 63 tuổi - người dân xứ biển thường gọi là ông "Tư mù", PV phải lần theo con hẻm nhỏ thuộc khu tái định cư dành cho những gia đình nghèo người dân tộc Khmer, nằm sát bên cửa biển.

Theo chân Phó Trưởng ấp Gò Công Đặng Văn Út, chúng tôi tìm đến nhà ông Bỉ nhưng khi chúng tôi tới thì ông không có nhà. Nghe mấy đứa cháu báo tin có khách đến thăm, men theo con lộ bê tông trước nhà, với đôi chân thoăn thoắt chẳng khác gì bước chân của người sáng mắt, chẳng mấy chốc ông Tư đã về đến nhà.

Bên ly trà nóng, chúng tôi nghe ông Tư kể về những thăng trầm của cuộc đời mình, về cuộc mưu sinh gắn liền với biển cả mêng mông. Ông Tư mù sinh ra trong một gia đình nghèo ở huyện Phước Long, tỉnh Bạc Liêu. Gia đình có đến 9 anh chị em.

"Theo lời ba mẹ kể lại, lúc tôi lên 4 tuổi thì trải qua cơn bạo bệnh, đôi mắt mờ dần rồi không còn trông thấy gì nữa chứ không phải bị bệnh bẩm sinh. Nhìn hoàn cảnh ấy, bà con trong xóm ai cũng nhìn tôi ái ngại, rồi đây cuộc đời thằng bé có lẽ chắc sẽ mãi tăm tối như đôi mắt", ông Tư kể.

Thế nhưng, ông lại không nghĩ thế, ông quyết không thể làm gánh nặng cho gia đình. Ông Tư vót đũa thuê kiếm tiền từ năm 15 tuổi. Lớn hơn một chút, ngày nào ông Tư cũng theo cậu xuống sông, ra mé biển mò cá và làm bất cứ thứ gì có thể để kiếm sống. "Cuộc sống khó nhọc là thế, nhưng ông trời cũng bù đắp tôi nhiều lắm", ông Tư chia sẻ.

Duyên "bèo nước gặp nhau" đưa đẩy ông gặp người con gái tên Lê Thị Mỹ. Khi ấy, Tư mù đã 25 tuổi còn bà Mỹ kém ông 7 tuổi, cô gái chèo xuồng ba lá bán hàng rong trên sông. "Bả mồ côi từ nhỏ và sống nhờ nhà của người dì, chúng tôi đều nghèo rớt mồng tơi. Nhưng tôi lại thấy, le lói đâu đó trong cuộc đời mình đã có ánh sáng", ông Tư mù cười hiền hiền mà chúng tôi bỗng thấy rưng rưng.

Bà Mỹ tiếp lời chồng: "Lúc đó, tôi chèo xuồng đi bán với em chồng (em ruột ông Bỉ - PV), rồi chiều về đậu xuồng ở đó. Thấy ông ấy cũng giỏi, thêm phần cha mẹ cũng mất sớm nên tôi cũng muốn tìm một tấm chồng để nương tựa...". Dòng đời đưa đẩy, hai "hạt phù sa" cứ thế gắn chặt vào nhau, nương tựa nhau, cứ thế mà trôi dạt về đến tận cửa biển Gò Công xa xôi. Không họ hàng thân thuộc, cuộc sống của hai vợ chồng lần hồi tạm bợ qua ngày.

May mắn, ông bà được chính quyền địa phương xét chọn cho một  căn nhà để "che nắng, che mưa" trong khu tái định cư dành cho người dân tộc Khmer. "Cuộc sống đã ổn định hơn, nhưng cái nghèo cứ đeo bám mãi. Có lần, trong lúc ngồi lai rai với anh em trong xóm, tôi nghe những người ở đây đi biển thả lưới, giăng câu... thấy ham lắm nhưng ngặt nỗi đôi mắt không thấy đường, nên không ai dám cho đi biển cùng. Bởi, chẳng ai tin được một người mù có thể đi biển!", ông Tư nhớ lại.

Biển không phụ lòng người

Cuối cùng, ông đã "đánh cược" với mấy người hàng xóm. Bởi chỉ có như thế ông mới được ra biển, sẽ có cá, có tôm về nuôi vợ, nuôi con. "Tôi mừng lắm, nhưng trong bụng cũng hơi lo. Tôi chỉ biết tự động viên bản thân là mình làm được!", ông Tư nhấp ngụm trà rồi kể tiếp, ngày ra biển, ông thức dậy thật sớm, tự mình tìm đường ra tàu cá. Sáng sớm, những người bạn chài ra tới đã thấy ông đứng trên mũi  tàu, quay đầu ra phía biển, khiến họ cũng bất ngờ lắm. "Rồi ông trời lại một lần nữa thương tôi, chuyến đi đầu ấy thành công ngoài mong đợi...", ông Tư tâm sự.

Từ đấy, ông Tư được anh em trong xóm chài giúp đỡ, họ cho ông đi nhờ xuồng ra biển. Hôm nào được nhiều cá thì góp một phần xăng dầu cho chủ xuồng, nếu ít cá anh em cho luôn. Mỗi ngày lênh đênh ngoài biển may mắn ông bán được hơn 100.000 đồng, ngày ít cũng đủ cá ăn trong nhà. Cuộc sống gia đình cũng vì thế mà đỡ chật vật hơn. Gần ba thập kỷ gắn liền cuộc đời với biển, ông Tư nói: "Khổ nhất là những lần biển động. Xuồng chở bốn, năm anh em ra cách bờ khoảng hơn 1km. Nước sâu ngang cổ, rồi mọi người đều tản ra để mò, giông gió kéo đến, người mắt sáng thấy trời kéo mây, mưa là lội lại xuồng. Còn tôi phải để ý lắng tai nghe tiếng máy chạy, khi nào không còn nghe tiếng nổ của máy tôi lại lớn tiếng gọi để anh em quay lại đón mình. Mình mù mà xuống biển có biết phương hướng gì đâu, không như trên bờ có thể mò mẫm được. Giữa biển mênh mông nước, nếu anh em chạy lạc mình thì làm sao mà vào bờ", ông Tư chia sẻ.

Sau ngần ấy năm trời, nguồn lợi thuỷ sản gần bờ giờ đây dần cạn kiệt, một số anh em bạn thuyền rời bỏ nghề, đi tha phương cầu thực. Số còn lại không biết làm nghề gì ngoài bám biển mưu sinh, họ dần chuyển sang nghề mò ốc móng tay. Thế nhưng, với mọi người, việc thích ứng cái nghề mới chỉ trong "tích tắc", còn đối với ông Tư mù là cả quá trình khổ cực rèn luyện. Để theo kịp anh em trong xóm, ông Tư phải đầu tư bộ dụng cụ, nhưng nói dụng cụ cho sang chứ thật ra chỉ là một cây cào có cán bằng đước, đầu cào bằng thanh gỗ vuông, có hàng răng bằng sắt tròn, dài hơn sải tay người và một can nhựa được khoét lỗ.

"Tôi nương xuôi theo dòng nước, để cán cào tì vào ngực, răng cào sát đáy biển, gặp mô nhô lên là nơi ốc móng tay đào hang. Dò tìm có hang, tôi lặn xuống mấy lần, có khi phải đào hang rộng ra, chui đầu vô, tìm mãi mới bắt được. Con ốc móng tay nghe tiếng động, chui sâu lắm", ông Tư chia sẻ về bí quyết bắt ốc móng tay.

Trải qua một ngày sóng lênh đênh trên biển, chiều buông, ông Tư trở về ngôi nhà nơi có vợ và 3 đứa con đang mong chờ. Cuộc sống êm đềm như vậy cứ trôi qua trong lặng lẽ. Hiện giờ, 2 người con gái lớn đã có gia đình riêng và đi làm ăn xa. Những ngày không ra biển, ông Tư cũng không nghỉ ngơi mà làm thêm nghề vót đũa, làm cán búa... để kiếm thêm thu nhập.

Cảm phục trước nghị lực của ông Tư, ông Đặng Văn Út, Phó Trưởng ấp Gò Công nói: "Người dân ở đây ai cũng thương ông Tư, không chỉ bởi tính tình hiền hoà mà còn bởi cái nghị lực phi thường, ham học hỏi. Ông Tư làm nhiều việc còn giỏi hơn người sáng mắt như lợp nhà, gỡ xuồng cũ... đều đẹp và gọn gàng. Gần như việc gì của người dân xứ biển này ông cũng làm được chỉ có cái là hơi chậm thôi vì ổng có thấy gì đâu, phải mò mẫm mà làm".