Ukraine tiết lộ “quân bài vô giá” sau hơn 3 năm xung đột với Nga

Kho dữ liệu khổng lồ

Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Chuyển đổi số của Ukraine – ông Mykhailo Fedorov cho biết nước này đang tìm cách chia sẻ dữ liệu chiến trường với các đồng minh, coi kho thông tin khổng lồ mà Kyiv thu thập được là “lá bài” chiến lược để gia tăng sức nặng trong đàm phán hỗ trợ quốc tế.

“Dữ liệu chúng tôi có là vô giá đối với bất kỳ quốc gia nào”, ông Fedorov nói trong cuộc phỏng vấn với Reuters, đồng thời nhấn mạnh Ukraine hiện vẫn “rất thận trọng” trong việc chia sẻ nguồn tài nguyên này.

Những tập dữ liệu khổng lồ có vai trò quan trọng trong việc huấn luyện các mô hình trí tuệ nhân tạo (AI) để nhận dạng mẫu và đưa ra dự đoán, đặc biệt trong lĩnh vực quốc phòng toàn cầu. Việc sở hữu kho dữ liệu chiến đấu độc nhất giúp Ukraine sở hữu lợi thế, khẳng định giá trị trong mắt các đồng minh, đặc biệt là Washington.

Kể từ khi Nga mở chiến dịch quân sự vào năm 2022, Ukraine đã thu thập được hàng loạt số liệu thống kê chiến trường được ghi chép tỉ mỉ. Bên cạnh đó, với việc sử dụng rộng rãi máy bay không người lái, nước này đã lưu trữ hàng triệu giờ cảnh quay từ trên không, cung cấp nguồn dữ liệu hiếm có phục vụ phân tích và huấn luyện AI. 

Fedorov cho rằng đây chính là “lá bài” giúp xây dựng mối quan hệ “đôi bên cùng có lợi” với các đối tác, đồng thời khẳng định Kyiv đang xây dựng quy trình chuẩn để khai thác nguồn dữ liệu này một cách bài bản.

Ngoài ra, Ukraine cũng tìm cách trở thành “phòng thí nghiệm” cho các công ty quốc phòng quốc tế, mời họ thử nghiệm vũ khí mới ngay trên chiến trường. Theo Fedorov, đã có gần 1.000 đơn đăng ký tham gia, trong đó khoảng 50 hệ thống vũ khí đã được triển khai.

Ukraine ứng dụng AI trong quân sự như thế nào?

Ukraine hiện ứng dụng AI trong nhiều lĩnh vực quân sự, từ điều khiển máy bay không người lái đến phân tích dữ liệu vệ tinh. Công nghệ này cho phép máy tính tự động quét hình ảnh để tìm mục tiêu mà con người phải mất hàng chục giờ mới phát hiện. Kyiv cũng đang phát triển hệ thống điều khiển tự động và công nghệ “bầy đàn” cho máy bay không người lái.

Bên cạnh đó, Ukraine hợp tác với công ty phân tích dữ liệu Mỹ Palantir, sử dụng công nghệ AI để theo dõi các cuộc không kích của Nga, phát hiện các chiến dịch thông tin sai lệch, và thậm chí hỗ trợ các kế hoạch dân sự như xác định vị trí xây dựng trường học ngầm chống bom hoặc ưu tiên khu vực cần rà phá bom mìn.

Theo Fedorov, hiện 80–90% mục tiêu Nga bị tiêu diệt trên chiến trường là nhờ các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái – tăng so với năm 2024, khi tỷ lệ này lần lượt là khoảng 70% đối với binh sĩ và 75% đối với phương tiện quân sự.

Là một trong những phụ tá trẻ tuổi và thân cận của Tổng thống Volodymyr Zelenskiy, Fedorov – 34 tuổi – đã lãnh đạo Bộ Chuyển đổi số trong 5 năm qua. Dưới sự điều hành của ông, Ukraine triển khai một hệ thống tính điểm theo phong cách trò chơi điện tử, ghi nhận các mục tiêu bị tiêu diệt để các đơn vị có thể đổi điểm lấy máy bay không người lái, thiết bị gây nhiễu hoặc vũ khí khác. Chỉ sau một năm, khoảng 500.000 máy bay không người lái đã được cấp phát thông qua hệ thống này.

Cơ chế này, theo Fedorov, không chỉ khuyến khích các đơn vị tích cực hơn mà còn giúp quân đội phân tích hiệu quả chiến thuật.

Trên thực địa, việc di chuyển trong các khu vực trống trải ngày càng khó khăn do sự kiểm soát dày đặc của máy bay không người lái. Để hỗ trợ các đơn vị tiền tuyến, Ukraine hiện cũng triển khai hàng nghìn phương tiện mặt đất không người lái (UGV) để vận chuyển đạn dược và nhu yếu phẩm đến các chiến hào.