Tỷ phú giàu bậc nhất Trung Quốc Chung Thiểm Thiểm: Từ thợ xây ít học thành bậc thầy marketing

Tỷ phú Trung Quốc Zhong Shanshan. Ảnh SCMP

Đầu năm 2021, Tỷ phú Trung Quốc Zhong Shanshan (Chung Thiểm Thiểm) đã vượt qua tỉ phú Ấn Độ Mukesh Ambani cũng như hàng loạt các tên tuổi hàng đầu ở làng công nghệ Trung Quốc, trong đó có Jack Ma, để trở thành người giàu nhất Châu Á.

Ông Chung Thiểm Thiểm hiện là người giàu thứ 15 trên thế giới với 63.3 tỷ USD, theo Bloomberg Billionaires Index. 

Nước đóng chai Nongfu Spring là một sản phẩm vô cùng quen thuộc với người dân Trung Quốc, song "cha đẻ" của sản phẩm này - ông Chung Thiểm Thiểm - lại không được nhiều người biết tới. Ông Chung Thiểm Thiểm được gọi là “con sói đơn độc” trong giới doanh nghiệp Trung Quốc bởi ông vô cùng kín tiếng. 

Bỏ học kiếm sống

Ông Chung Thiểm Thiểm sinh năm 1954, trong một gia đình tri thức ở tỉnh Chiết Giang (Trung Quốc). Khi đang học cấp 1, ông buộc phải bỏ học vì gia đình có hoàn cảnh khó khăn, phải chuyển nhà từ Hàng Châu về Chư Kỵ. 

Những năm đầu thời niên thiếu, ông Chung nhận bất cứ công việc nào có thể nuôi sống bản thân và bố mẹ. Ông từng làm đủ nghề từ thợ mộc, công nhân xây dựng, nông dân trồng nấm cho tới nhân viên giao đồ uống tận nhà. 

Năm 1977, ông Chung đi thi đại học và bị trượt trong lần thi đầu tiên. Sau đó, ông đăng ký vào Đại học Phát thanh và Truyền hình Chiết Giang là lấy bằng theo dạng vừa học vừa làm.

Tỷ phú người Trung Quốc làm phóng viên cho tờ Nhật báo Chiết Giang từ năm 1984. Trong suốt thời gian làm phóng viên, ông đã phỏng vấn hơn 500 doanh nhân tự thân, viết về tinh thần khởi nghiệp của họ.

Việc này không chỉ giúp ông mở rộng tầm nhìn, mà còn tích lũy thêm nhiều mối quan hệ để xây dựng nguồn lực. Hầu hết các đối tác kinh doanh sau này đều được ông làm quen trong thời gian đó.

Năm 1988, Trung Quốc thành lập đặc khu kinh tế đảo Hải Nam, hàng chục ngàn người, bao gồm ông Chung đã từ bỏ quê nhà Hàng Châu, di cư nhằm tìm kiếm cơ hội đổi đời.

Ông Chung quyết định khởi nghiệp bằng cách trồng nấm. Tuy nhiên, do thời tiết ở Hải Nam sáng ẩm, trưa khô, nấm không thể sống được. Người đàn ông đã thất bại và mất trắng toàn bộ vốn liếng dành dụm được.

Ông Chung thất bại trong việc trồng nấm. Ảnh minh họa

Tuy nhiên, không nản lòng, ông Chung tiếp tục thử sức với một số công việc kinh doanh khác, chẳng hạn như mở cửa hàng bán rèm hoặc nuôi tôm, nhưng không có bước ngoặt lớn nào.

Về sau,  khi Tông Khánh Hậu, một người đồng hương và là Giám đốc Công ty thực phẩm đóng hộp Wahaha, mời ông Chung về làm Giám đốc chi nhánh nhượng quyền Wahaha tại đảo Hải Nam, mọi thứ mới thay đổi với ông.

Tới những năm 1990, ông Chung Thiểm Thiểm trở thành triệu phú bậc nhất tại đảo Hải Nam. Điều này khiến mối quan hệ với Tông Khánh Hậu trở nên bất hòa, và ông Chung rẽ sang một lĩnh vực mới. 

Chạm tới thành công

Thập niên 90 là thời kỳ hoàng kim của các sản phẩm chăm sóc sức khỏe tại Trung Quốc. Bằng sự nhạy bén trong kinh doanh, ông Chung Thiểm Thiểm đã thành lập Công ty TNHH Dược phẩm Dưỡng sinh Đường Hải Nam.

Sau một thời gian nghiên cứu, thuốc viên dưỡng sinh nấu từ ba ba ra mắt trên thị trường và trở thành mặt hàng bán chạy chỉ trong một năm. Thừa thắng xông lên, ông Chung sản xuất thêm nhiều sản phẩm sức khỏe khác và gây dựng chỗ đứng vững chắc trong lòng người tiêu dùng.

Sau thành công của các thương hiệu phương Tây như Evian, Ba Lan Spring và Crystal Geyser, năm 1996, Chung thành lập công ty nước uống đóng chai Nongfu Spring (Mùa xuân của nông dân). 

Với nguồn nước lấy từ Hồ Vạn đảo ở Chiết Giang, Nongfu là trong những công ty sản xuất nước đóng chai quy mô lớn đầu tiên được thành lập ở Trung Quốc.  

“Chúng tôi không phải là nhà sản xuất nước. Chúng tôi là những người vận chuyển của thiên nhiên”, ông Chung Thiểm Thiểm từng nói. 

Nước đóng chai được bán bởi Wahaha, công ty đồ uống lớn nhất Trung Quốc và là đối tác liên doanh Trung Quốc của công ty Pháp Danone, ở Bắc Kinh năm 2007. Ảnh: SCMP

Sản phẩm của Nongfu Spring được công chúng đón nhận nhiệt liệt một phần xuất phát từ tâm lý sợ nước bẩn ở quốc gia từng chứng kiến nhiều sự cố môi trường nghiêm trọng. 

Dù vài năm sau đó, có một số tranh cãi liên quan tới chất lượng nước với một số thành phần không thể tiêu thụ được phát hiện trong nước của Nongfu Spring, nhưng thị phần nước đóng chai của công ty vẫn tăng đều đặn.

Nongfu nhanh chóng phát triển và trở thành nhà sản xuất nước đóng chai lớn nhất Trung Quốc và là một trong ba nhà sản xuất nước trái cây, trà đóng gói hàng đầu. Doanh thu năm 2019 của công ty này đạt 24 tỷ NDT (3,5 tỷ USD).

Sau đó, ông Chung Thiểm Thiểm liên tiếp cho ra mắt hàng loạt sản phẩm mới như đồ uống bổ sung năng lượng “Scream”, nước chanh bù điện giải “C100”, đồ uống vitamin, trà không đường “Đông Phương Thụ Diệp”, trà sữa…

Năm 2018, thị phần nước đóng chai của công ty tỷ phú Chung Thiểm Thiểm đạt 28,3%, trở thành thương hiệu phổ biến nhất Trung Quốc. Ngoài nước đóng chai, trà, công ty này cũng bắt đầu mở rộng ra các phân khúc khác như sản xuất cà phê, sữa chua và gạo. 

Ngoài cổ phần trong Nongfu Spring, ông Chung còn sở hữu 75% cổ phần của công ty dược Beijing Wantai Biological Pharmacy Enterpris.

Tháng 4/2020, hãng dược Beijing Wantai Biological Pharmacy Enterprise đã niêm yết cổ phiếu tại sàn Thượng Hải. Mã này đã tăng hơn 2.100% kể từ đó.

Wantai cũng được chuộng do là một trong các công ty đang phát triển vaccine COVID-19. Việc mua bán đã thành công giúp tỷ phú Chung Thiểm Thiểm bỏ túi thêm 10 tỷ USD, nâng tổng số tài sản của ông lên con số 77,8 tỷ USD vào cuối năm 2020.

Zhong Shanshan kiếm bộn tiền từ nước đóng chai và dược phẩm. Ảnh: Insider

Marketing là “con dao hai lưỡi”

“Để một doanh nghiệp nhỏ phát triển và lớn mạnh được, lĩnh vực kinh doanh phải khác với số đông, và lĩnh vực đó phải có lợi nhuận cao. Theo đó, mới tạo được khả năng phát triển cho doanh nghiệp”, tỉ phú Chung Thiểm Thiểm chia sẻ,

Trong số các doanh nhân Trung Quốc, ông Chung Thiểm Thiểm được cho là người rất am hiểu về marketing. Ông khiến các đồng nghiệp trong giới phải ngưỡng mộ về sự khôn ngoan cũng như các chiến lược có phần “khác người” của mình.

“Một trong những yếu tố giúp duy trì doanh nghiệp đó là ý tưởng quảng cáo độc đáo. Doanh nghiệp mà không chịu quảng cáo thì chỉ là cái xác khô”, ông Chung nói.

Tuy nhiên, ông Chung Thiểm Thiểm cũng cho rằng, marketing là “con dao hai lưỡi”, thổi phồng quá đà sẽ khiến chính thương hiệu đi vào ngõ cụt. Mục tiêu là thông qua việc quảng cáo để gây chú ý, biến sự chú ý này thành sự công nhận thương hiệu, giá trị và tinh thần doanh nghiệp

Mộc Miên (Theo SCMP, Business Insider)