Từ vụ máy bay Nga bị bắn rơi đến tầm nhìn, sức mạnh của các bên tham chiến ở Syria

Khi cố ngăn chặn đợt tấn công của Israel, phòng không Syria đã vô tình bắn rơi máy bay Ilyushin Il-20M Coot-A phụ trách tình báo, giám sát và trinh sát (ISR) của Nga.

Quân đội của Tổng thống Syria Bashar al-Assad đã sử dụng loại tên lửa không đối không S-200 bắn rơi động cơ phản lực của Nga khi nó cố gắng hỗ trợ bằng cách tấn công 4 máy bay chiến đấu F-16 của Israel đang không kích các mục tiêu của Syria. Tất cả 15 lính Nga trên khoang đã thiệt mạng trong vụ việc.

Bộ Quốc phòng Nga đã đổ lỗi cho Israel và khẳng định có hành động đáp trả, nhưng đến ngày hôm nay (19/9), 2 bên đều có những động thái giảm căng thẳng.

Tổng thống Nga Vladimir Putin nhanh chóng mô tả sự cố là kết quả của “một chuỗi tình huống bi kịch và may rủi”. Ông Putin cũng lưu ý rằng sự kiện này khác với vụ việc tháng 11/2015 khi chiến đấu cơ F-16 của Thổ Nhĩ Kỳ bắn rơi một máy bay ném bom Sukhoi Su-24 Fencer của Nga.

Phản ứng ban đầu của Nga

Bộ Quốc phòng Nga quy trách nhiệm cho Israel vì đã chủ đích dùng máy bay Nga làm lá chắn, cố ý dùng một đường bay cụ thể để thu hút hỏa lực của phòng không Syria về phía người Nga.

"Các phi công Syria đã sử dụng máy bay Nga làm lá chắn và khiến nó bị lực lượng phòng không Syria nhắm đến. Kết quả là chiếc Il-20 – với mặt cắt radar lớn hơn nhiều so với F-16 – đã bị một tên lửa S-200 bắn hạ. Kết quả của những hành động vô trách nhiệm của quân đội Israel là 15 quân nhân bỏ mạng. Điều đó hoàn toàn không phù hợp với tinh thần hợp tác Nga - Israel", phương tiện truyền thông Nga dẫn lời phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Igor Konashenkov cho hay. "Chúng tôi có quyền thực hiện các biện pháp tương xứng để đáp trả".

Ngoài ra, Nga cũng bày tỏ sự thất vọng rằng Israel đã không đưa ra những cảnh báo cho Moscow trước khi Tel Aviv phát động cuộc đột kích của mình.

"Phía Israel đã không đưa ra một thông báo hay chính xác hơn là lời cảnh báo chúng tôi, dù chỉ một phút trước khi tiến hành cuộc tấn công", Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu nói. “Họ chỉ nói với chúng tôi rằng họ sắp tấn công các cơ sở trên lãnh thổ Syria, và họ đã làm được. Như kết quả tất yếu của hành động đối phó với cuộc tấn công từ phía Israel, phòng không Syria đã hạ Ilyushin-20 của Nga”.

Quan điểm của Israel

Về phần mình, Israel chia buồn với quân đội Nga nhưng vẫn đổ lỗi cho người Syria. "Israel bày tỏ nỗi buồn vì sự ra đi của các thành viên phi hành đoàn trên máy bay Nga bị rơi do hỏa lực phòng không của Syria", đại diện Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) cho biết. “Israel cho rằng chính phủ Bashar al-Assad, quân đội đã bắn hạ máy bay Nga phải hoàn toàn chịu trách nhiệm về vụ việc này. Israel cũng cáo buộc Iran và tổ chức khủng bố Hezbollah tác động gây ra sự cố đáng tiếc này”.

IDF giải thích rằng 4 chiếc F-16 của họ đang tiến hành không kích vào một cơ sở của Lực lượng Vũ trang Syria mà từ đó, “hệ thống sản xuất vũ khí chính xác và gây chết người sắp được chuyển giao cho Iran, sau đó là Hezbollah ở Lebanon”. Từ quan điểm của Tel Aviv, Israel không thể chịu đựng được mối đe dọa này. "Những vũ khí đó có thể dùng để tấn công Israel và đặt ra một mối đe dọa nghiêm trọng", IDF khẳng định.

Ngoài ra, Israel cũng nói rằng họ đã cảnh báo Moscow trước khi tấn công vào Syria Bên cạnh đó, các máy bay phản lực của Israel đã rời khỏi khu vực và quay trở lại không phận Israel vào thời điểm người Syria bắn hạ chiếc Il-20 của Nga.

"Khi quân đội Syria phóng tên lửa tấn công vào máy bay Nga, các máy bay phản lực IAF đã ở trong không phận Israel", IDF tuyên bố. IDF cũng hứa sẽ hợp tác với Nga để giúp điều tra vụ việc. "Israel sẽ chia sẻ tất cả các thông tin liên quan với chính phủ Nga để xem xét sự cố và xác nhận các sự kiện trong cuộc điều tra này".

Ảnh hưởng của Iran

Ngoài tuyên bố của IDF, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cũng gửi lời chia buồn tới thân nhân các binh sĩ Nga. Về phần mình, Tổng thống Nga Putin đã thúc giục Israel "không để tình huống tương tự như vậy xảy ra trong tương lai", khi mà Tel Aviv tấn công trong lãnh thổ Syria khiến Moscow bị kẹt trong làn đạn. Thật vậy, máy bay Il-20 của Nga là nạn nhân đầu tiên khi Israel cố gắng tấn công Syria với lý do công kích Iran – đối thủ chính trong khu vực.

"Nga là nạn nhân đầu tiên trong cuộc chiến giữa Israel và Iran", nhà phân tích Michael Kofman của Trung tâm phân tích hải quân Mỹ đánh giá. “May mắn cho người Israel, chính quân đội Syria đã bắn hạ máy bay nhưng Israel đang chơi một trò chơi nguy hiểm, với mục tiêu chủ yếu là đẩy lùi sự hiện diện của Iran ở Syria”.

Bước đi tiếp theo của Nga

Trong khi những hành động liên tiếp, nhanh chóng của Nga và Israel có thể ngăn cản căng thẳng leo thang, trên thực tế, Moscow vẫn sẽ phải có động thái cụ thể để phản ứng lại với sự việc lần này. Tổng thống Putin khẳng định: "Hành động tiếp theo sẽ chủ yếu nhằm mục đích tăng cường đảm bảo an ninh cho quân đội của chúng tôi và các cơ sở của chúng tôi tại Syria. Các bước đi này sẽ được mọi người nhìn thấy rõ ràng”.

Nga có thể sẽ phải thực hiện các hành động bổ sung như cải thiện hệ thống nhận dạng “bạn bè” hay ‘kẻ thù” (IFF). Ngoài ra, Moscow có thể phải đầu tư nhiều hơn vào việc đào tạo quân đội của Syria để đảm bảo rằng một sự việc như vậy không lặp lại.

PHƯƠNG PHƯƠNG (Theo National Interest)