Từ vụ cháy 56 người tử vong: Chung cư mini nở rộ vì đâu?

Lách luật xây chung cư mini

Mới đây, đại diện Tổng Công ty Điện lực Hà Nội cho biết, theo thống kê riêng của Công ty trên địa bàn TP.Hà Nội, có khoảng 2.000 chung cư mini. Như vậy, có thể thấy nếu thống kê trên cả nước, số lượng chung cư mini sẽ gấp rất nhiều lần con số 2.000.

Chung cư mini nở rộ vì đâu?

Theo báo Thanh niên, khái niệm "chung cư mini" được đề cập tại Quyết định số 24 của UBND TP.Hà Nội quy định về vấn đề cấp sổ hồng cho chung cư mini.

Theo đó, nhà chung cư mini là nhà ở do hộ gia đình, cá nhân xây dựng có từ 2 tầng trở lên, mỗi tầng có từ 2 căn hộ trở lên và mỗi căn hộ được thiết kế, xây dựng theo kiểu khép kín (có phòng ở riêng, khu bếp riêng, nhà vệ sinh, nhà tắm riêng). 

Diện tích sàn xây dựng mỗi căn hộ tối thiểu 30 m2 và đáp ứng các quy định về nhà chung cư tại điều 70 luật Nhà ở. Tuy nhiên, luật Đất đai năm 2013 và luật Nhà ở năm 2014 vẫn chưa có quy định cụ thể đối với khái niệm chung cư mini mà chỉ điều chỉnh chung cho khái niệm nhà ở, công trình xây dựng.

Thực tế cũng có những tòa chung cư mini được cấp sổ hồng riêng lẻ cho từng căn hộ nếu đáp ứng được điều kiện tại Nghị định 99 và luật Nhà ở. Tuy nhiên số lượng này rất ít. Còn lại đa số chủ đầu tư lách luật, xin cấp phép các dự án chung cư mini dưới hình thức là xây dựng nhà ở riêng lẻ, hoặc cơi nới trái phép, vi phạm các tiêu chuẩn xây dựng, phòng cháy chữa cháy (PCCC), cấp thoát nước, không gian sinh hoạt… không đảm bảo điều kiện sống tối thiểu cho mỗi người dân cư trú tại đó.

Mặc dù vậy, chung cư mini vẫn được một bộ phận người dân ưa chuộng bởi đã giải tỏa được "cơn khát" mong muốn sở hữu nhà của người lao động với khả năng tài chính hạn chế.

Báo Thanh niên dẫn lời lãnh đạo một tập đoàn bất động sản tại TP.HCM nói thẳng, việc cấp phép, xây dựng, nghiệm thu quá dễ dãi nên các thửa đất trong hẻm cũng được "khoét lõm" để xây chung cư mini.

"Ở đây là xây nhà ở mà lại đem cho thuê, thậm chí đem bán. Như vậy là sai mục đích sử dụng. Lỗi thuộc về chủ sở hữu. Nhưng nguyên nhân sâu xa là do khâu quản lý của nhà nước quá kém, thậm chí có khuất tất. 

Trong khi các dự án nhà ở thương mại được đầu tư bài bản với đầy đủ tiện ích, đảm bảo PCCC, an toàn, chuyên nghiệp… hay căn hộ nhỏ lại bị khống chế đủ thứ để không cho làm. Từ đó dẫn đến nghịch lý là chung cư làm diện tích lớn thì khó bán, người nghèo không mua được, còn chung cư mini sai phạm thì mọc như nấm. Những lỗ hổng trong cấp phép, quản lý, vận hành đã làm chết rất nhiều người. Nếu không vá lại, thời gian tới đây, những tai nạn thảm khốc, thương tâm tương tự rất có thể còn xảy ra khi các chung cư mini này ngày càng cũ, ngày càng xuống cấp, nhất là hệ thống PCCC không được đầu tư đúng chuẩn", vị này bức xúc.

Cần sớm “bịt” lỗ hổng

Theo báo Vietnam Plus, dưới góc nhìn chuyên gia, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM nhấn mạnh, trong hơn 10 năm qua, nhất là từ năm 2010 đến nay, đã nở rộ tình trạng xây dựng chung cư mini với nhiều tầng, nhiều căn hộ mini tại các đô thị, quận nội thành.

Việc nở rộ chung cư mini vượt ngoài tầm kiểm soát và nguyên nhân đầu tiên bắt nguồn từ những bất cập của các quy định pháp luật về “phát triển nhà ở riêng lẻ của hộ gia đình, cá nhân.”

Cũng theo ông Châu, Luật Nhà ở 2014, tại Điều 46, đã cho phép hộ gia đình, cá nhân tại khu vực đô thị được phép xây dựng nhà ở có từ 2 tầng trở lên mà tại mỗi tầng được thiết kế, xây dựng từ hai căn hộ trở lên theo kiểu khép kín.

“Quy định này đã dẫn đến tình trạng phát triển loại nhà chung cư mini, chung cư ‘hộp diêm’ làm tăng áp lực lên hệ thống hạ tầng đô thị; trong đó có yếu tố mất an toàn về phong cháy chữa cháy,” ông Châu phân tích.

Bàn về vấn đề trên, Tiến sỹ, kiến trúc sư Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch Phát triển Đô thị Việt Nam, nguyên Giám đốc Sở Quy hoạch Kiến trúc Hà Nội, cũng nhấn mạnh rằng nếu một chung cư mini được xây dựng trong khu dân cư vốn đã đông đúc sẽ kéo theo áp lực dân số tăng lên. Từ đó sẽ dẫn tới hàng loạt các hệ lụy về ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường, nguy cơ cháy nổ.

“Mặc dù chúng ta luôn cố gắng để khống chế mật độ công trình, số lượng cư dân tại các khu đô thị để đảm bảo phục vụ tốt những nhu cầu thiết yếu của người dân. Tuy nhiên tại địa bàn các quận nội thành, thực trạng nhiều chung cư mini mọc lên khiến quy hoạch chung bị phá vỡ,” ông Nghiêm nêu dẫn chứng.

Trước thực trạng trên, ông Nghiêm cho rằng để khắc phục tình trạng phát triển chung cư mini tràn lan, bất chấp quy định của pháp luật, thời gian tới cần có quy định rõ ràng hơn. Đặc biệt là cần đưa ra khái niệm chuẩn xác về chung cư mini trong những văn bản quy phạm pháp luật; xác định rõ khu vực nào được xây dựng, khu vực nào không được xây dựng, nếu vi phạm thì sẽ bị xử lý nghiêm.

Vân Anh (T/h)