Từ vụ bé 13 tuổi hôn mê khi ngồi trong ô tô: Bác sĩ "vạch trần" lỗ hổng lớn trong nhận thức về an toàn hóa chất

Liên quan đến vụ việc bé trai 13 tuổi tại TP.HCM, vốn khỏe mạnh, rơi vào trạng thái hôn mê sâu, suy hô hấp và trụy tim mạch sau khi ngồi hơn một giờ trong ô tô đóng kín, có bật điều hòa, bên trong xe có chai hóa chất hàn nhựa chứa styrene.

Bệnh nhi được cấp cứu tích cực, đặt nội khí quản, thở máy, điều trị chống phù não và vận mạch, sau 5 ngày hồi phục dần và dự kiến xuất viện nếu không có biến chứng thần kinh lâu dài.

Sự cố ngộ độc styrene ở bé trai 13 tuổi tại TP.HCM là hồi chuông cảnh báo về nguy cơ hóa chất trong môi trường sống thường nhật, đặc biệt trong không gian kín như xe hơi. Đặc tính hóa học của styrene cùng điều kiện không gian kín, nhiệt độ cao, thông gió kém đã tạo ra môi trường cực kỳ nguy hiểm, dẫn đến tích tụ hơi độc và gây hôn mê chỉ trong một giờ.

Bé trai đột ngột hôn mê, suy hô hấp nặng do ngộ độc khí độc khi ngồi trong xe hơi. Ảnh: BVCC

Nguy cơ ngộ độc hóa chất không giới hạn

Trao đổi với PV Đời sống & Pháp luật, BS Nguyễn Huy Hoàng, Trung tâm oxy cao áp Việt – Nga, Bộ Quốc phòng nhận định, sự cố là minh chứng điển hình cho nguy cơ ngộ độc hóa chất không chỉ giới hạn ở môi trường công nghiệp mà còn hiện diện ngay trong đời sống thường nhật.

“Việc một cá nhân khỏe mạnh rơi vào hôn mê sâu chỉ sau một giờ tiếp xúc với hơi styrene trong xe cho thấy lỗ hổng lớn trong nhận thức về an toàn hóa chất và quản lý rủi ro trong không gian kín”, BS Hoàng nói.

Theo chuyên gia, hóa chất dễ bay hơi như styrene, khi được lưu trữ hoặc sử dụng không đúng cách trong không gian kín như xe hơi, có thể nhanh chóng tích tụ đến nồng độ nguy hiểm do thể tích nhỏ và thông gió kém, đặc biệt ở điều kiện nhiệt độ cao.

Styrene (C6H5CH=CH2) là chất lỏng không màu, dễ bay hơi, mùi thơm nhẹ, áp suất hơi cao, mật độ hơi gấp 3,6 lần không khí, dễ cháy (điểm chớp cháy 31°C), ít tan trong nước, dễ hòa tan trong dung môi hữu cơ. Khi bay hơi trong không gian kín, hơi styrene lắng xuống vùng thấp, nhanh chóng đạt nồng độ độc hại nếu không được thông gió tốt.

Styrene chủ yếu dùng trong sản xuất nhựa polystyrene, vật liệu composite, cao su, sơn, keo dán, và có thể xuất hiện trong các sản phẩm tiêu dùng như vật liệu đóng gói, phụ tùng ô tô, mỹ phẩm. Con người chủ yếu phơi nhiễm qua đường hô hấp khi hít phải hơi styrene, ngoài ra còn có thể qua da hoặc đường tiêu hóa (hiếm gặp). Đặc biệt, trong không gian kín, chỉ cần một nguồn rò rỉ nhỏ cũng có thể gây phơi nhiễm cấp tính.

Khi con người hít phải styrene nồng độ cao gây kích ứng mắt, mũi, họng, đau đầu, chóng mặt, lú lẫn, buồn ngủ, mất phối hợp, nặng hơn là hôn mê, phù phổi cấp, trụy tim mạch, thậm chí tử vong nếu không cấp cứu kịp thời.

Về lâu dài, khi phơi nhiễm Styrene kéo dài có thể gây rối loạn thần kinh, thay đổi chức năng gan, rối loạn nhịp tim, có thể tăng nguy cơ ung thư (IARC nhóm 2B).

“Ở trẻ em dễ bị tổn thương hơn người lớn, các triệu chứng thần kinh và hô hấp thường nặng hơn, nguy cơ tử vong cao hơn khi phơi nhiễm cấp tính”, BS Hoàng nói.

BS Nguyễn Huy Hoàng, Trung tâm oxy cao áp Việt – Nga, Bộ Quốc phòng

Cơ chế tích tụ hóa chất trong không gian kín

Phân tích về sự cố trên, bác sĩ cho rằng khoang xe hơi là không gian kín, thể tích nhỏ, khả năng thông gió hạn chế, dễ tích tụ các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOCs) từ vật liệu nội thất, hóa chất bảo trì, hoặc nguồn bên ngoài. Nhiệt độ cao trong xe càng làm tăng tốc độ bay hơi và phát thải VOCs, trong đó có styrene.

Hệ thống điều hòa ở chế độ "lấy gió trong" mà không đưa không khí mới từ ngoài vào, khiến các khí độc dễ tích tụ nhanh chóng đến mức nguy hiểm.

“Trong sự cố, chai hóa chất hàn nhựa chứa styrene bị để quên trong cốp xe, có thể bịt kín không đúng cách hoặc vật liệu chai xuống cấp, dẫn đến rò rỉ. Styrene dễ bay hơi, hơi styrene nặng hơn không khí, tích tụ ở vùng thấp (nơi trẻ ngồi). Sau khoảng 1 giờ, nồng độ styrene trong khoang xe có thể vượt xa giới hạn an toàn nghề nghiệp, đạt mức nguy hiểm tức thì cho tính mạng, gây hôn mê sâu và suy hô hấp cấp.

Mùi styrene có thể phát hiện ở nồng độ rất thấp, nhưng không phải là chỉ báo an toàn, vì ngưỡng mùi thấp hơn nhiều so với ngưỡng gây độc. Khi nồng độ tăng cao, mùi có thể biến mất hoặc con người quen mùi, dẫn đến chủ quan và không nhận biết nguy hiểm”, BS Hoàng cho hay.

Chính vì thế, chuyên gia khuyến cáo, cần bảo quan hóa chất một cách an toàn, đúng cách.

- Chỉ dùng chai gốc, kín, dán nhãn rõ ràng, đặt trong bao bì phụ chống tràn, tránh ánh nắng, nguồn nhiệt, không để trong khoang hành khách mà nên để ở cốp xe hoặc thùng xe bán tải.

- Không tích trữ hóa chất không cần thiết: Chỉ mua lượng vừa đủ, không để lâu trong xe.

- Không ăn uống/hút thuốc khi xử lý hóa chất. Tránh mang hóa chất về nhà trên quần áo.

- Luôn ưu tiên lấy gió ngoài: Mở cửa sổ, dùng chế độ lấy gió ngoài thay vì lấy gió trong khi vận chuyển hóa chất hoặc sau khi đỗ xe lâu.

- Bảo dưỡng bộ lọc không khí cabin định kỳ: Đảm bảo lọc sạch VOCs, bụi, khí độc.

- Kiểm soát nhiệt độ: Giữ nhiệt độ cabin thấp để giảm bay hơi hóa chất.

Sở Y tế TP.HCM khuyến cáo, tuyệt đối không lưu trữ hóa chất trong ô tô, kể cả trong cốp xe, đặc biệt các loại có mùi hoặc dễ bay hơi. Khi nghi ngờ ngộ độc khí, cần đưa nạn nhân ra khỏi không gian kín, thông khí vùng bị ảnh hưởng và nhanh chóng đưa đến cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu kịp thời.