Trái phiếu doanh nghiệp "được lòng" ông lớn nào?

Ảnh minh họa

Theo số liệu từ Sở giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX), tổng lượng trái phiếu doanh nghiệp phát hành trong nửa đầu năm nay vào khoảng 208.900 tỷ đồng, tăng 18% so với cùng kỳ năm trước.

Tổng lượng trái phiếu doanh nghiệp phát hành trong kỳ là 97.000 tỷ đồng, tăng đến 21% so với cùng kỳ năm ngoái.

Đứng đầu về phát hành vẫn là các doanh nghiệp BĐS (92.300 tỷ đồng, chiếm 44,2%); sau đó đến các ngân hàng (68.200 tỷ đồng, chiếm 32,7%); năng lượng và khoáng sản (14.800 tỷ đồng, chiếm 7,1%); định chế tài chính phi ngân hàng (11.200 tỷ đồng – chiếm 5,4%) và các doanh nghiệp khác.

Do trái phiếu ngân hàng có lãi suất phát hành khá sát với lãi suất tiền gửi nên nhà đầu tư thường ít tìm đến trái phiếu ngân hàng, ngoại trừ các trái phiếu tăng vốn cấp 2 có lãi suất cao hơn hẳn lãi suất tiền gửi.

Chênh lệch giữa lãi suất phát hành trái phiếu doanh nghiệp và lãi suất tiền gửi giữ ở mức cao khiến thị trường trái phiếu doanh nghiệp tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ trong 6 tháng đầu năm 2021.

Chỉ tính riêng trong quý II/2021, các doanh nghiệp phát hành 164.000 tỷ đồng trái phiếu, gấp 3,66 lần lượng phát hành trong quý I/2021 và tăng 28,7% so với cùng kỳ năm 2020. Trong đó, 89% là phát hành riêng lẻ trong nước.

Các NHTM là tổ chức phát hành nhiều nhất trong quý II/2021 với tổng cộng 67.000 tỷ đồng (tăng 41% so với cùng kỳ và chiếm 41% tổng lượng phát hành trong quý).

Theo SSI Research, tổng vốn chủ sở hữu của các công ty chứng khoán đến cuối năm 2020 chỉ vào khoảng 93.000 tỷ đồng nên nhiều khả năng các công ty này chỉ chỉ đứng tên mua trái phiếu doanh nghiệp trên sơ cấp, nắm giữ ngắn hạn và nhanh chóng phân phối lại cho các nhà đầu tư khác, chủ yếu là ngân hàng.

Ngoài ra, các tổ chức trong nước khác (công ty bảo hiểm, quỹ đầu tư…) cũng mua 50.800 tỷ đồng trái phiếu nửa năm qua, chiếm 24,3%.

Tại lĩnh vực này còn có sự tham gia của các nhà đầu tư cá nhân khi mua gần 11.000 tỷ trên thị trường sơ cấp, tập trung vào trái phiếu bất động sản, ngân hàng và định chế tài chính phi ngân hàng.

Trong 6 tháng đầu năm, có 15 ngân hàng đã phát hành 68.200 tỷ đồng trái phiếu với kỳ hạn bình quân 3,37 năm và lãi suất bình quân 4,3%/năm.

Nhà đầu tư mua trái phiếu ngân hàng gồm nhóm ngân hàng (17.800 tỷ đồng, chiếm 26%); CTCK (38.300 tỷ đồng, chiếm 56%); tổ chức trong nước (10.100 tỷ đồng, chiếm 15%) và cá nhân (2.000 tỷ đồng, chiếm 3%).

Các nhà đầu tư cá nhân chỉ mua các trái phiếu tăng vốn cấp 2 có kỳ hạn dài (7-15 năm), hầu hết có lãi suất thả nổi, năm đầu dao động từ 6,2% đến 7,9%/năm.

Có 56.600 tỷ đồng, chiếm 83% tổng trái phiếu ngân hàng phát hành nửa đầu năm 2021 là kỳ hạn 2-3 năm có lãi suất cố định từ 3,0-4,2%/năm, trả lãi hàng năm; là mức lãi suất thấp hơn hẳn lãi suất tiền gửi ngân hàng kỳ hạn 12 tháng trả sau (5,6-6%/năm).

Gần như toàn bộ số trái phiếu này được mua bởi các ngân hàng và công ty chứng khoán.

Như vậy, nếu tính cả phần trái phiếu doanh nghiệp mua trực tiếp và mua thông qua công ty chứng khoán, các nhà băng có thể mới là nhóm nhà đầu tư trái phiếu lớn nhất.

Bạch Hiền (t/h)