Năm 1978, một nhóm học sinh tiểu học tại thành phố Tô Châu, tỉnh Giang Tô đã tình cờ phát hiện một kho báu có giá trị lịch sử và văn hóa vô giá khi đang vui chơi gần ngôi chùa cổ Vân Nham. Sự kiện này không chỉ khiến cả vùng Tô Châu chấn động mà còn mở ra một chương mới trong việc khám phá các di tích văn hóa ẩn mình qua hàng thế kỷ.
Ngôi chùa Vân Nham, còn được biết đến với tên gọi chùa Đồi Hổ, là một công trình Phật giáo cổ kính có lịch sử lâu đời, được xây dựng vào năm 247 bởi Tôn Quyền, vua nước Ngô thời Tam Quốc, để bày tỏ lòng hiếu thảo với mẹ mình. Trong chùa, bảo tháp Thụy Quang 13 tầng từng là biểu tượng thiêng liêng nhưng đã dần bị tàn phá qua nhiều biến cố lịch sử. Đến những năm 1970, ngôi chùa trở nên hoang tàn, chỉ còn là nơi vui chơi cho trẻ nhỏ.
Chiếc hộp chứa kho báu quý.
Vào một buổi chiều, khi nhóm học sinh đang đi lang thang tìm tổ chim lấy trứng ở gần phía tháp Thụy Quang, mấy cậu đã phát hiện ra một viên gạch xanh bắt mắt tại tầng ba của tòa tháp đổ nát. Tò mò, họ tháo viên gạch ra và phát hiện một hang nhỏ phía sau. Quyết định dấn thân vào, nhóm học sinh không ngờ rằng mình đã bước vào một “thiên cung” - một không gian bí mật bên trong tháp, vốn được thiết kế để bảo quản các di vật Phật giáo quý giá.
Trong thiên cung dài 2,67m, rộng 0,97m và cao 1,91m, các em tìm thấy một chiếc hộp đen bí ẩn. Sau khi kể lại phát hiện cho cha mẹ, tin tức về việc phát hiện di tích văn hóa trong tháp Thụy Quang nhanh chóng lan truyền, các chuyên gia di tích văn hóa từ thành phố Tô Châu ngay lập tức đến hiện trường.
Khi họ mở chiếc hộp đen ra, thứ xuất hiện trước mặt họ là một chiếc hộp gỗ bạch quả được sơn hình chữ nhật tinh xảo, nhìn kỹ hơn mới thấy trên hộp gỗ cũng có vài dòng chữ khắc. Dựa vào những dữ liệu, các nhà khảo cổ xác định được bảo vật này từ triều đại Bắc Tống.
Bảo vật được thiết kế tinh xảo.
Khi mở hộp gỗ là hai bảo tháp đựng xá lợi bằng đồng mạ vàng, 9 bức tượng Địa Tạng Vương Bồ Tát, Quán Thế Âm, Phật Tổ Như Lai và Bồ Tát; các bản kinh chép tay từ thời Ngũ đại thập quốc; bản khắc gỗ “Diệu pháp liên hoa kinh” từ thời Bắc Tống cùng một hộp đựng sơn mài.
Theo thông tin từ các chuyên gia, tòa bảo tháp đựng xá lợi có niên đại gần 1.000 năm tuổi nằm bên trong hộp gỗ được làm từ gỗ nam mộc quý hiếm và trang trí bằng ngọc trai. Nó cao khoảng 1,22m, ước tính có tới hơn 40.000 viên ngọc trai được đính trên đó.
Bảo tháp được chia thành 3 phần từ dưới lên gồm: Tu Di tòa, phật điện và tháp sát. Trên bảo tháp là 17 bức tượng của các vị thần được chạm khắc từ gỗ đàn hương vô cùng tinh xảo như để bảo vệ vị trí trung tâm tháp.
Không chỉ được trang trí bằng ngọc trai quý hiếm, bảo tháp còn có 7 vật linh thương của nhà Phật là vàng, bạc, ngọc, xà cừ, hổ phách, san hô đỏ và mã não. Đây được xem là một thành tựu bậc nhất của các nghệ nhân ở Tô Châu thời đó. Việc trang trí ngọc trai quý hiếm sang trọng của bảo tháp thực ra là để làm nổi bật ở trung tâm. Ở giữa bảo tháp là một chiếc bình sứ nhỏ màu xanh sữa, bên trong chứa xá lợi Phật.
Theo nhận định của các chuyên gia, bảo tháp đựng xá lợi, các bản kinh chép tay, bản khắc gỗ “Diệu pháp liên hoa kinh” cùng nhiều cổ vật khác có giá trị lên tới 5 tỷ NDT (hơn 17.000 tỷ đồng).
Sau khi bảo tháp được phát hiện, nó ngay lập tức được bảo vệ. Năm 2003, nó được đưa vào lô di tích văn hóa thứ ba bị cấm triển lãm với tư cách là một “siêu báu vật” chưa được đưa ra thế giới như các di tích văn hóa khác.
Hiện tòa nhà báu vật này được trưng bày hiện chỉ là bản sao của bản gốc do một số thợ thủ công chuyên nghiệp hiện đại đã dành cả năm thực hiện. Mặc dù hình dạng giống hệt bản gốc nhưng nếu nhìn kỹ, bạn vẫn sẽ thấy thiếu một số thứ và không thể tinh xảo bằng.