Bệnh gout (hay còn gọi là thống phong) là một dạng viêm khớp do sự tích tụ quá nhiều axit uric trong máu. Axit uric là một chất thải tự nhiên được tạo ra khi cơ thể phân hủy purin, một chất có trong nhiều loại thực phẩm. Bình thường, axit uric sẽ được hòa tan trong máu và đào thải qua thận vào nước tiểu. Tuy nhiên, khi cơ thể sản xuất quá nhiều axit uric hoặc thận không thể đào thải đủ, nồng độ axit uric trong máu tăng cao, hình thành các tinh thể urat sắc nhọn. Các tinh thể này lắng đọng ở các khớp, gây viêm, đau nhức và sưng tấy.
Bên cạnh các phương pháp điều trị y khoa, nhiều người tìm đến các bài thuốc dân gian, trong đó có việc sử dụng lá tía tô. Ảnh minh họa
Các triệu chứng điển hình của bệnh gout bao gồm:
Đau khớp dữ dội: Cơn đau thường xuất hiện đột ngột, dữ dội, đặc biệt là ở ngón chân cái. Cơn đau có thể kéo dài vài giờ đến vài ngày.
Sưng tấy và đỏ: Vùng khớp bị ảnh hưởng trở nên sưng đỏ, nóng và rất nhạy cảm khi chạm vào.
Khó vận động: Khớp bị đau khiến việc vận động trở nên khó khăn, thậm chí không thể cử động.
Lá tía tô (Perilla frutescens) là một loại rau thơm quen thuộc trong ẩm thực Việt Nam và nhiều nước châu Á. Không chỉ là một loại gia vị, tía tô còn được biết đến với nhiều lợi ích cho sức khỏe nhờ chứa nhiều thành phần dinh dưỡng quý giá:
Chất xơ: Giúp cải thiện hệ tiêu hóa và hỗ trợ quá trình đào thải axit uric.
Vitamin và khoáng chất: Giàu vitamin A, C, canxi, sắt và các khoáng chất khác, giúp tăng cường sức đề kháng và sức khỏe tổng thể.
Chất chống oxy hóa: Các chất chống oxy hóa mạnh mẽ giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do gốc tự do.
Tinh dầu: Chứa nhiều hoạt chất có tác dụng kháng viêm, giảm đau.
Flavonoid: Có khả năng ức chế enzyme xanthine oxidase, một enzyme tham gia vào quá trình sản xuất axit uric.
Theo y học cổ truyền, tía tô được cho là có khả năng điều hòa khí huyết, giúp giảm đau và hỗ trợ điều trị các chứng bệnh liên quan đến khớp, trong đó có bệnh gout. Ảnh minh họa
Y học cổ truyền cho rằng tía tô có tính ấm, đi vào ba kinh Tâm, Phế và Tỳ. Chính nhờ đặc tính này, tía tô được cho là có khả năng điều hòa khí huyết, giúp giảm đau và hỗ trợ điều trị các chứng bệnh liên quan đến khớp, trong đó có bệnh gout. Quan trọng hơn, y học cổ truyền cũng ghi nhận khả năng của tía tô trong việc duy trì hàm lượng axit uric ở mức thấp, từ đó góp phần làm giảm các cơn đau do gout gây ra.
Các nghiên cứu y học hiện đại đã chứng minh tía tô chứa nhiều thành phần có lợi cho sức khỏe, đặc biệt là đối với người bệnh gout:
Các hoạt chất: Tía tô chứa nhiều hoạt chất quý như Axit Rosmarinic, Luteolin, Perilaldehyde, Apigenin. Đây là những chất có khả năng chống oxy hóa mạnh, giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương. Đồng thời, chúng còn có tác dụng hỗ trợ giãn mạch, tăng cường lưu thông máu, giảm viêm và giảm đau hiệu quả.
Khoáng chất và Vitamin: Tía tô cũng là nguồn cung cấp khoáng chất (Phốt pho, Magiê, Canxi, Sắt) và vitamin (A, B, C) dồi dào. Những dưỡng chất này đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường sức đề kháng, hỗ trợ quá trình trao đổi chất và phục hồi các tổn thương.
Ức chế enzyme Xanthine Oxidase: Một trong những cơ chế quan trọng giúp tía tô hỗ trợ điều trị gout là khả năng ức chế enzyme xanthine oxidase. Enzyme này có vai trò xúc tác quá trình chuyển hóa purin thành axit uric. Việc ức chế enzyme này giúp làm giảm lượng axit uric được sản sinh trong cơ thể, từ đó giảm nguy cơ hình thành các tinh thể urat gây đau khớp.
Hỗ trợ đào thải axit uric: Tía tô rất giàu chất xơ và có tính kiềm cao. Chất xơ giúp cải thiện chức năng tiêu hóa và hỗ trợ quá trình đào thải độc tố ra khỏi cơ thể. Tính kiềm cao giúp trung hòa axit uric trong máu và tạo điều kiện thuận lợi cho việc đào thải axit uric qua thận. Điều này giúp giảm nồng độ axit uric trong máu, một yếu tố quan trọng trong việc kiểm soát bệnh gout.
Có nhiều cách sử dụng tía tô để hỗ trợ điều trị gout:
Uống nước lá tía tô: Đun lá tía tô tươi hoặc khô với nước, để nguội và uống hàng ngày.
Ăn sống lá tía tô: Có thể ăn sống lá tía tô như một loại rau sống.
Ngâm chân bằng nước lá tía tô: Đun nước lá tía tô, pha với nước ấm và ngâm chân khoảng 15-20 phút.
Không lạm dụng: Sử dụng tía tô với lượng vừa phải, không nên lạm dụng để tránh tác dụng phụ.
Tham khảo ý kiến bác sĩ: Nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng tía tô, đặc biệt là đối với những người đang dùng thuốc điều trị gout.
Kết hợp với chế độ ăn uống và sinh hoạt hợp lý: Tía tô chỉ là một phần trong quá trình điều trị gout. Cần kết hợp với chế độ ăn uống khoa học (hạn chế thực phẩm giàu purin, tăng cường rau xanh và trái cây), tập luyện thể dục đều đặn và tuân thủ theo phác đồ điều trị của bác sĩ.
Không dùng cho phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú: Chưa có đủ nghiên cứu về tác dụng của tía tô đối với phụ nữ mang thai và cho con bú.