Thượng viện và Hạ viện Mỹ: Cơ quan nào có nhiều quyền lực hơn?

Khi quyền lực của Quốc hội Mỹ bị phân chia, gần như ngay lập tức, rất nhiều người đã bắt đầu tìm kiếm đáp án cho câu hỏi Hạ viện hay Thượng viện có nhiều quyền lực hơn.

Tối 6/11 (giờ Mỹ), kết quả cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ của Mỹ quyết định đảng Cộng hòa tiếp tục kiểm soát Thượng viện, trong khi đảng Dân chủ giành lại quyền kiểm soát Hạ viện sau 8 năm. Vậy thực chất, Hạ viện và Thượng viện kiểm soát những gì? Sự khác nhau giữa Hạ viện và Thượng viện Mỹ là gì?

Hạ viện Mỹ

Hạ viện Mỹ gồm tổng cộng 435 nghị sĩ và được bầu lại 2 năm một lần. Số nghị sĩ đại diện mỗi bang tương xứng với dân số của bang đó. Hiện California có số đại biểu đông nhất trong Hạ viện với 53 người.

Giống như Thượng viện, Hạ viện Mỹ có quyền đề xuất các dự luật mới hay các sửa đổi luật. Thành viên ở hai viện này đều được bổ nhiệm vào các ủy ban phụ trách các lĩnh vực khác nhau như ngân sách và tư pháp.

Hạ viện Mỹ có quyền khởi xướng các thủ tục tố tụng với quan chức chính phủ, đưa ra các đạo luật về thu nhập, có ảnh hưởng rất lớn đến kinh phí của các cơ quan trong bộ máy nhà nước.

Nói về chiến thắng của đảng Dân chủ vừa qua, ông Ross Baker, giáo sư chính trị tại Đại học Rutgers cho biết: “Đây là một thành công rất lớn đối với đảng Dân chủ".

Thượng viện Mỹ

Thượng viện Mỹ thường được coi là có một cơ quan có uy tín hơn, một phần là bởi số thượng nghị sĩ ít hơn nhiều so với số hạ nghị sĩ ở Hạ viện nhưng phần nhiều là vì Hiến pháp Mỹ cũng trao cho Thượng viện những thẩm hạn đặc biệt. Thượng viện có tổng cộng 100 thượng nghị sĩ, mỗi bang có 2 thượng nghị sĩ đại diện với nhiệm kỳ 6 năm.

Cố Tổng thống Mỹ George Washington được cho là từng giải thích về mục đích của Thượng viện thiên về thảo luận hơn là Hạ viện do Thượng viện quy mô nhỏ hơn và thành viên của Thượng viện phục vụ nhiệm kỳ lâu hơn nên bầu không khí tại Thượng viện ít đảng phái hơn và hợp tác hơn Hạ viện.

Hiến pháp Mỹ trao cho Thượng viện nước này quyền phê duyệt các đề cử Tổng thống, bao gồm cả thẩm phán Tòa án tối cao. Các thượng nghị sĩ cũng được giao nhiệm vụ phê chuẩn hiệp ước hợp tác với nước ngoài.

Thượng viện Mỹ cũng có vai trò đặc biệt trong các cuộc điều tra cấp liên bang. Ví dụ, một ủy ban của Thượng viện đã điều tra bê bối Watergate vào những năm 1970, hay điều tra các cáo buộc quấy rối tình dục chống lại Thẩm phán Clarence Thomas vào những năm 1990.

Mặc dù các thủ tục tố tụng luận tội bắt đầu từ Hạ viện nhưng các vấn đề này sau đó sẽ được gửi đến Thượng viện Mỹ. Trong lịch sử nước Mỹ hiện đại, vụ việc liên quan đến vấn đề này phải kể đến vụ luận tội cựu Tổng thống Bill Clinton vào năm 1999. Để luận tội và phế truất Tổng thống, cần có sự ủng hộ của ít nhất 2/3 thượng nghị sĩ.

Thượng viện hay Hạ viện Mỹ có nhiều quyền lực hơn?

Mặc dù Thượng viện và Hạ viện Mỹ có vai trò giống nhau là giám sát hoạt động của chính phủ, nhưng những nhà lập pháp ở Mỹ cũng trao cho họ những thẩm quyền riêng, Ross Baker, giáo sư về chính trị Mỹ tại Đại học Rutgers cho biết. “Họ có những vai trò riêng biệt. Ở Thượng viện, đó là về việc bổ nhiệm và về các hiệp ước, còn ở Hạ viện là về thuế và chi tiêu ngân sách”, ông Baker nói.

Giành được quyền kiểm soát Hạ viện, đảng Dân chủ đang chuẩn bị tiến hành một loạt các hành động nhằm vào các phiên xử, trát đòi hầu tòa và điều tra nhằm vào tất cả các khía cạnh liên quan của chính quyền Tổng thống Donald Trump, New York Times nhận định. Từ trước cuộc bầu cử, Ủy ban Tư pháp đã từng hứa sẽ mở một cuộc điều tra về các cáo buộc hành vi tình dục sai trái và khai man nếu đảng Dân chủ giành chiến thắng.

Tuy nhiên, vấn đề lớn nhất là kế hoạch luận tội Tổng thống đương nhiệm dường như sẽ không thể thực hiện được vì đảng Cộng hòa cầm quyền vẫn đang nắm quyền kiểm soát Thượng viện.

PHƯƠNG PHƯƠNG (Theo New York Times)