Thủ tướng Crimea nhờ Nga gìn giữ hòa bình

Trong một bài phát biểu ngày 1/3 được phát sóng đầy đủ trên Truyền hình quốc gia Nga, tân Thủ tướng Crimea Sergiy Aksyonov nói: "Cân nhắc trách nhiệm của cá nhân tôi đối với sự sống và an ninh của các công dân, tôi đã đề nghị Tổng thống Nga Vladimir Putin giúp đảm bảo hòa bình và sự yên tĩnh trên lãnh thổ Crimea".

Thủ tướng Aksyonov cũng nói rằng tất cả các lực lượng an ninh ở Crimea -- vốn có quy chế cộng hòa tự trị thuộc Ukraine -- giờ đây đều thuộc quyền chỉ đạo của ông. "Với tư cách thủ tướng Crimea, tôi đã quyết định trực tiếp đặt các đơn vị an ninh của bộ nội vụ, cơ quan an ninh, quân đội, hải quân, thuế quan và biên phòng dưới quyền chỉ đạo của tôi. Tôi ra lệnh cho tất cả các vị tư lệnh chỉ được tuân theo các chỉ thị của tôi mà thôi. Những người không nhất trí thì tôi đề nghị rời nhiệm sở”.

Ngày 1/3, một phát ngôn viên của Thủ tướng mới được bổ nhiệm của CH tự trị Crimea Sergiy Aksyonov thông báo ngày 30/3 đã được chọn là thời điểm để tiến hành cuộc trưng cầu dân ý nhằm quyết định liệu cư dân bán đảo này có muốn quyền tự trị lớn hơn hay không. Thời điểm ban đầu được chọn lựa trước đó là ngày 25/5, trùng ngày với cuộc bầu cử tổng thống Ukraine do quốc hội nước này ấn định, sau khi Tổng thống Viktor Yanukovich bị phế truất.

Trong diễn biến liên quan cùng ngày, hơn 10.000 người mang cờ Nga đã xuống đường biểu tình tại Donetsk, thành phố miền Đông Ukraine vốn là thành trì của ông Yanukovich. Những người biểu tình tuyên bố họ ủng hộ "khát vọng tái nhập Nga của Crimea".

Cùng ngày, Duma quốc gia Nga đã yêu cầu Tổng thống Vladimir Putin thực thi các biện pháp nhằm ổn định tình hình trên bán đảo Crimea và sử dụng "mọi khả năng" để bảo vệ người dân địa phương. Trong một tuyên bố được đọc trên đài truyền hình quốc gia, Chủ tịch Hạ viện Nga Sergei Naryshkin nhấn mạnh: "Duma quốc gia Nga đề nghị ngài Tổng thống thực thi các biện pháp nhằm ổn định tình hình trên bán đảo Crimea thuộc Ukraine và sử dụng mọi khả năng để bảo vệ người dân địa phương khỏi các hành động bạo lực và vô pháp luật".

Về phần mình, Điện Kremlin ngày 1/3 cho biết Nga sẽ không phớt lờ đề nghị của Thủ tướng Cộng hoà tự trị Crimea yêu cầu Tổng thống Vladimir Putin giúp khôi phục sự yên bình cho bán đảo này. "Nước Nga sẽ không bỏ mặc đề xuất này," một nguồn tin từ Kremlin được các hãng thông tấn lớn của Nga dẫn lời nói như vậy, sau khi có lời cầu khẩn của thủ tướng mới được bầu Sergiy Aksyonov.

Cùng ngày, tập đoàn khí đốt khổng lồ Gapzrom của Nga đã cảnh báo Ukraine về khoản nợ 1,55 tỷ USD chưa thanh toán. Trả lời hãng thông tấn RIA Novosti, phát ngôn viên của Gazprom Sergei Kupriyanov tuyên bố: "Chúng tôi có quan hệ tốt với Ukraine... nhưng họ cần trả tiền số khí đốt đó. Khoản nợ là 1,549 tỷ USD, rất lớn. Rõ ràng, với khoản nợ này, Ukraine có thể sẽ không còn được ưu đãi giảm giá (so với giá thị trường) với số khí đốt này".
Hãng thông tấn Interfax của Nga dẫn một nguồn tin quân sự Ukraine ngày 1/3 cho biết các lực lượng thân Nga đã giành quyền kiểm soát một sân bay quân sự ở khu vực phía Đông bán đảo Crimea. Sân bay trên nằm ở thị trấn Kirovskoye, chủ yếu được sử dụng cho các máy bay vận tải quân sự. Các tay súng cũng đã giành quyền kiểm soát sân bay quân sự Belbek gần thành phố Sevastopol.

Trong khi đó, sân bay quốc tế ở thủ phủ Simferopol của Crimea đã tuyên bố đóng cửa do "sự hạn chế trong việc sử dụng không phận". Trước đó, vào ngày 28/2, sân bay này cũng đã bị các tay súng không rõ nhân thân kiểm soát.

Interfax cũng dẫn lời Thủ tướng CH tự trị Crimea, ông Sergiy Aksyonov, cho biết các quân nhân thuộc Hạm đội Biển Đen của Nga đang canh gác các tòa nhà quan trọng tại khu vực bán đảo này.

Văn Linh (tổng hợp)