Thống kê tai nạn máy bay thương mại của Boeing và 5 nguyên nhân chủ yếu

Vụ rơi máy bay MU5735 của hãng hàng không China Eastern Airlines đang nhận được sự quan tâm của dư luận quốc tế, công tác cứu hộ đang được tiến hành khẩn trương.

Theo The Paper, vào năm 2021, Boeing từng công bố một báo cáo thống kê về sự cố máy bay thương mại xảy ra trên toàn thế giới.

Báo cáo cho thấy từ năm 2011 đến năm 2020, chỉ có 13% các vụ tai nạn thương mại chết người trên toàn cầu xảy ra trong giai đoạn hành trình và hơn 50% các vụ tai nạn chết người xảy ra trong giai đoạn tiếp cận hoặc hạ cánh cuối cùng.

Một số chuyên gia về an toàn hàng không đã phân tích và chỉ ra rằng trong 5 nguyên nhân phổ biến gây ra tai nạn thì tỷ lệ "lỗi vận hành phi công" chiếm hơn một nửa.

Tỷ lệ "lỗi vận hành phi công" chiếm phần lớn nguyên nhân gây tai nạn máy bay thương mại. Ảnh minh họa

13% số vụ tai nạn chết người xảy ra trong hành trình

Tháng 9/2021, Boeing đã phát hành ấn bản thứ 52 của báo cáo Tai nạn Máy bay Thương mại (Hoạt động Toàn cầu 1959-2020). Báo cáo được xuất bản hàng năm kể từ năm 1969.

"An toàn hàng không là một quá trình cải tiến liên tục. Công việc của chúng tôi không bao giờ kết thúc khi nói đến sự an toàn", Elisabeth Martin, Phó chủ tịch phụ trách sản phẩm và dịch vụ của Boeing, cho biết trong báo cáo.

Số liệu báo cáo cho thấy trong năm 2020, trên thế giới có tổng cộng 17 vụ tai nạn máy bay thương mại xảy ra, trong đó 5 vụ máy bay bị rơi là máy bay chở khách thuộc mẫu 737-800, có độ tuổi từ 7 đến 21 tuổi.

Một sự cố đã xảy ra vào ngày 5/2/ 2020. Chuyến bay số hiệu 2193 của hãng hàng không Pegasus bay từ Izmir đến Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ), khi hạ cánh đã lao khỏi đường băng và vỡ thành 3 mảnh. 3 trong số 183 người trên máy bay thiệt mạng và 179 người bị thương.

Một sự cố khác xảy ra vào ngày 7/8/2020, chuyến bay Indian Express 1344 từ sân bay Quốc tế Dubai (UAE) đến sân bay Quốc tế Kozhikode Calicut (Ấn Độ), gặp tai nạn khi hạ cánh, máy bay tràn đường băng và bị hỏng.

Chiếc máy bay là Boeing 737-800. Có 190 người trên tàu, bao gồm 184 hành khách và 6 thành viên phi hành đoàn. 21 người thiệt mạng trong vụ tai nạn và 75 hành khách bị thương nặng.

Theo báo cáo, 638 trong số 2.082 vụ tai nạn xảy ra từ năm 1959-2020 là tai nạn chết người theo phân loại thương tích và tổn thất.

Từ năm 2011-2020, có tổng cộng 320 vụ tai nạn xảy ra, trong đó có 39 vụ tai nạn chết người.

Báo cáo cũng chỉ ra rằng từ năm 1959-2020, tỷ lệ tai nạn máy bay thương mại toàn cầu và số người chết trên máy bay giảm mạnh, trong khi số lượng chuyến bay tiếp tục tăng.

Nhìn vào tỷ lệ tai nạn theo loại máy bay, đã có 1.025 vụ tai nạn liên quan tới máy bay phản lực thương mại trên toàn thế giới từ năm 1959 - 2020, trong đó 518 vụ tai nạn chết người.

Xét về tỷ lệ tai nạn trên một triệu lần khởi hành, ngoài những mẫu không hoạt động, chiếc máy bay phản lực thương mại đầu tiên của Douglas, DC-8, đã xảy ra 75 vụ tai nạn, trong đó có 51 vụ tai nạn chết người.

Riêng mẫu Boeing 737MAX (lưu ý: số lần cất cánh tích lũy của mẫu này là dưới 1 triệu), đã có 2 sự cố va chạm, cả hai đều dẫn đến các tình huống chết người.

Trong khi đó, mẫu 737-100 và 737-200 xảy ra 105 vụ tai nạn và 53 người chết; các mẫu 737 (-300 / -400 / -500) tổng cộng 58 sự cố khiến 19 người chết; các mẫu 737 (-600 / -700 / -800 / -900) có 21 vụ và 10 người chết.

Ngoài ra, theo tỷ lệ tai nạn chết người và tử vong chia cho giai đoạn bay của máy bay, từ năm 2011 đến năm 2020, chỉ có 13% tai nạn chết người trên toàn thế giới xảy ra trong giai đoạn hành trình, trong khi 28% tai nạn chết người xảy ra trong giai đoạn tiếp cận cuối cùng, 26% xảy ra trong giai đoạn hạ cánh.

5 nguyên nhân phổ biến gây ra tai nạn

Năm 2015, Simon Ashley Bennett, chuyên gia an toàn hàng không người Anh kiêm giám đốc Đơn vị An ninh và An toàn Dân dụng tại Đại học Leicester, đã viết một bài báo liệt kê 5 nguyên nhân phổ biến gây ra các vụ rơi máy bay. Đó là lỗi phi công, lỗi cơ học, thời tiết, sự cố cố ý và các sai sót khác của con người.

Theo ông Bennett, trong khoảng 50% số vụ tai nạn chết người, lỗi của phi công là nguyên nhân chính gây ra vụ tai nạn. Một phân tích dựa trên 1.104 vụ tai nạn từ năm 1960 đến năm 2015 của trang web thống kê tai nạn hàng không planecrashinfo.com cho thấy tỷ lệ này là 58%.

Một nghiên cứu năm 2008 về các vụ tai nạn chuyến bay từ năm 1983-2002 được công bố trên tạp chí Y học Môi trường Không gian Hàng không cho thấy lỗi phổ biến nhất là "sự bất cẩn của phi công", như việc bỏ qua kiểm tra thủy lực của thiết bị hạ cánh và cánh tà trước khi hạ cánh chiếm khoảng 26,3% các vụ tai nạn.

Trong khi, khoảng 23,3% phi công đưa ra "quyết định không phù hợp", 21,2% dữ liệu chuyến bay liên quan được tính toán không chính xác và 11,4% thành viên phi hành đoàn gây ra tai nạn do tương tác kém.

Ngoài ra, 7,2% số vụ tai nạn là do xử lý sai hướng gió hoặc điều kiện đường băng.

Số liệu thống kê ông Bennett cũng cho thấy khoảng 20% ​​các vụ tai nạn chủ yếu là do lỗi thiết bị máy bay, so với 17%, theo planecrashinfo.com.

Cục Hàng không Liên bang Hoa Kỳ (FAA) đã chỉ ra rằng tình huống rất có thể là sự cố tiềm ẩn của thành phần "hệ thống chỉ báo lượng nhiên liệu điện tử" trong bình nhiên liệu hoặc một lỗi như đoản mạch bên ngoài bình nhiên liệu. "Tình huống này có thể dẫn đến một hồ quang năng lượng cao trong bình nhiên liệu, khiến khí dễ cháy có thể bốc cháy".

Sự cố máy bay cũng có thể trở nên trầm trọng hơn do lỗi của phi công. Năm 1989, một trong những động cơ của một chiếc máy bay Anh bị hỏng nhưng phi hành đoàn đã tắt động cơ còn lại vì nhầm tưởng rằng nó cũng bị hỏng. Máy bay bất ngờ mất điện ở khoảng cách 4,44 km so với đường băng đích và rơi xuống khiến toàn bộ 47 hành khách thiệt mạng.

Ngoài ra, Bennett tin rằng các sự cố do thời tiết khắc nghiệt, cố ý phá hoại hoặc nguyên nhân khác từ con người chiếm khoảng 10%. Số liệu thống kê tương ứng từ planecrashinfo.com lần lượt chiếm 6%, 9% và 10%.

Hoa Vũ (Theo The Paper)