Khi mua CCMN, khách hàng luôn được chủ đầu tư cam kết sẽ làm sổ đỏ như các chung cư ở các khu đô thị theo Nghị định 71 Thông tư 16. Để lấy lòng tin của khách hàng, chủ đầu tư sẵn sàng cho khách hàng giữ lại 10 - 20 triệu đồng cho đến khi làm được sổ đỏ. Nhiều gia đình đã chuyển về ở CCMN 4 năm nhưng vẫn chưa được tách sổ, nếu hỏi thì được giải thích “đang chờ cơ quan chức năng xem xét”. Anh Hoàng Văn Dũng, chủ căn hộ CCMN ở phường Nhân Chính (Thanh Xuân) cho biết: “Tôi mua nhà năm 2012, lúc làm hợp đồng mua bán, chủ đầu tư cam kết sẽ hoàn thành thủ tục cấp sổ đỏ xong trong năm 2012. Tuy nhiên, sau gần 4 năm chờ đợi, đến nay gia đình tôi chưa nhìn thấy sổ đỏ đâu. Sau nhiều lần hỏi, chúng tôi được chủ đầu tư cho biết, họ đang làm thủ tục hợp pháp hóa 2 tầng xây vượt giấy phép nên chưa thể làm thủ tục tách sổ đỏ theo cam kết…”.
Cũng có khách hàng lường trước được rủi ro nhưng vẫn chấp thuận, bởi những hấp dẫn về giá và vị trí địa lý CCMN mang lại. Chị Minh Anh, chủ căn hộ CCMN ở phường Bồ Đề (Long Biên) giải thích lý do lựa chọn CCMN: “Trước khi mua căn hộ CCMN, tôi lên mạng tìm hiểu và được biết sẽ có những khó khăn khi làm sổ đỏ. Tuy nhiên, với 680 triệu đồng không đủ để mua căn hộ rộng, lại dễ dàng đi sang trung tâm nên cứ ở tạm rồi tính tiếp…”.
Cầm dao đằng lưỡi
Trao đổi với PV Tiền Phong, đại diện Sở TN&MT Hà Nội cho biết, Nghị định số 71/2010/NĐ-CP ngày 27/6/2010 của Chính phủ có đề cập việc cấp sổ đỏ đối với CCMN. Để được cấp sổ đỏ và chia tách sổ đỏ, chủ đầu tư CCMN phải đảm bảo đầy đủ các quy định chặt chẽ về pháp lý như: Bản sao chứng thực GPXD (kèm theo bản vẽ được duyệt); Bản vẽ mặt bằng xây dựng ngôi nhà chung cư phù hợp với hiện trạng sử dụng đất; Bản vẽ mặt bằng của tầng có căn hộ; Những quy định về nộp sổ đỏ gốc, biên lai đã hoàn thành nghĩa vụ tài chính… Tuy nhiên, khi đối chiếu theo quy định thì hầu hết CCMN trên địa bàn Hà Nội không đảm bảo các điều kiện để được làm, hoặc chia tách sổ đỏ.
Vị đại diện này cho biết, vì chạy theo lợi nhuận, chủ đầu tư CCMN đã không xây dựng đúng GPXD, xây vượt số tầng, vượt mật độ, không đảm bảo các tiêu chuẩn phòng cháy, chữa cháy. Nhiều CCMN xây dựng trên lô đất xen kẹt, đất nông nghiệp chưa được chuyển đổi mục đích sử dụng. Cá biệt, nhiều chủ CCMN còn lách nghĩa vụ tài chính trong xây dựng CCMN. Với những trường hợp vi phạm phổ biến như trên, các CCMN chỉ có đủ điều kiện cấp một sổ đỏ chung, không thể chia tách sổ đỏ với từng căn hộ.
Đại diện Sở TN&MT Hà Nội khẳng định, nếu chủ đầu tư CCMN vi phạm GPXD, xây sai mật độ, sai chiều cao sẽ không đủ điều kiện cấp sổ đỏ cho khách hàng theo Nghị định 71 và Thông tư 16.
Luật sư Lê Văn Thiệp (Trưởng Văn phòng luật sư Toàn Cầu) phân tích: “CCMN là loại hình nhà ở đã được công nhận hợp pháp. Tuy nhiên, chủ đầu tư các CCMN trên địa bàn Hà Nội phần lớn lại không tuân thủ đúng GPXD nên sẽ rất khó để được cấp sổ đỏ. Nếu xảy ra tranh chấp, phần rủi ro sẽ thuộc về khách hàng. Cả toà CCMN chỉ có một sổ đỏ cấp cho chủ đầu tư, việc chủ đầu tư quản lý sổ đỏ thế nào khách hàng rất khó kiểm soát…”.