Phát hiện hố đen 'vô hình' bên ngoài dải Ngân hà

Một lỗ đen không hoạt động có khối lượng gấp 9 lần Mặt trời đã được tìm thấy lần đầu tiên bên ngoài dải Ngân hà. Các nhà nghiên cứu đã gọi đây là một phát hiện 'rất thú vị'. 

Mặc dù nó không phải là hiện tượng đầu tiên được quan sát ngoài dải Ngân hà, nhưng một nhà nghiên cứu từ Đại học Sheffield cho biết đây là 'hố đen đầu tiên được phát hiện rõ ràng bên ngoài thiên hà của chúng ta'. 

Các nhà nghiên cứu cho biết họ đã tìm kiếm hệ thống nhị phân hố đen trong hơn hai năm trước khi phát hiện VFTS243.

Ông Paul Crowther, giáo sư vật lý thiên văn tại trường đại học, gọi đây là một "khám phá rất thú vị" đến sau khi "một số hố đen không hoạt động khác được tìm thấy".

Ảnh mô phỏng hệ thống sao nhị phân VFTS243 - chứa một lỗ đen và một ngôi sao phát sáng lớn quay quanh nhau. Ảnh: Reuters 

Các hố đen được hình thành khi các ngôi sao lớn đến cuối vòng đời và sụp đổ dưới lực hấp dẫn của chính chúng. Trong một hệ thống gồm 2 ngôi sao quay quanh nhau, quá trình này để lại một lỗ đen trên quỹ đạo với một ngôi sao đồng hành phát sáng.

Hố đen mới được phát hiện có khối lượng ít nhất gấp 9 lần Mặt trời của Trái đất và quay quanh một ngôi sao màu xanh nặng gấp 25 lần Mặt trời.

Phát hiện này đã được quan sát trong một thiên hà lân cận bởi một nhóm các nhà khoa học quốc tế. Nghiên cứu của họ - được công bố trên Nature Astronomy - cho thấy ngôi sao tạo ra hố đen VFTS243 đã biến mất mà không có bất kỳ dấu hiệu nào về một vụ nổ siêu tân tinh liên quan.

Là một phần của nhóm nghiên cứu quốc tế, ông Crowther đã làm việc với ông Tomer Shenar từ Viện Vật lý và Thiên văn học, người bắt đầu nghiên cứu tại KU Leuven ở Bỉ và hiện là thành viên Marie-Curie tại Đại học Amsterdam ở Hà Lan.

Một hố đen được coi là không hoạt động nếu nó không phát ra mức bức xạ tia X cao, như những hố đen thường được phát hiện. Các nhà khoa học cho biết rất khó để phát hiện các hố đen không hoạt động vì chúng không tương tác nhiều với môi trường xung quanh, do đó hố đen này cũng được gọi là hố đen 'vô hình'. 

VFTS 243 đã được tìm thấy sau 6 năm quan sát Tinh vân Tarantula bằng thiết bị quang phổ đa nguyên tố trên Kính viễn vọng Rất lớn của Đài quan sát Nam Âu.

Ông Shenar nói rằng phát hiện mới đã xác nhận "kịch bản sụp đổ trực tiếp", tức là sụp đổ mà không có vụ nổ và tin rằng điều này có "ý nghĩa to lớn đối với nguồn gốc của sự hợp nhất hố đen trong vũ trụ".

Minh Hạnh (Theo The Guardian)