Phát hiện chất độc Novichok được sản xuất ở Cộng hòa Czech

Cộng hòa Czech thừa nhận đã sản xuất và thử nghiệm Novichok - chất độc dùng trong vụ đầu độc cựu điệp viên Nga tại Anh.

Báo cáo từ tình báo quân đội Czech cung cấp cho biết, chất độc thần kinh A230 được sản xuất bởi Viện Nghiên cứu Czech ở thành phố Brno, thực chất là Novichok.

"Bởi vì thông tin của SBI (cơ quan an ninh thông tin, phản gián) không mang tính bí mật nên tôi có thể nói. Từ tháng 11/2017, chất độc A-230 đã được thử nghiệm tại Viện Nghiên cứu của Bộ Quốc phòng ở Brno", Tổng thống Czech Milos Zeman nói với giới truyền thông.

“Kết quả điều tra nói rằng đất nước chúng tôi đã sản xuất và thử nghiệm Novichok, mặc dù chất này được sản xuất chỉ với số lượng nhỏ và sau đó đã bị tiêu hủy. Sẽ là đạo đức giả nếu giả vờ như không phải vậy”, vị tổng thống nhấn mạnh.

Tuy nhiên, một báo cáo khác của cơ quan an ninh Czech cho biết, chất độc thần kinh được sản xuất và thử nghiệm ở Brno không phải là Novichok mà là một loại khác.

Nhưng cuối cùng, sau khi xem xét, Tổng thống Zeman vẫn quyết định đồng ý với báo cáo của tình báo quân sự.

Vào tháng 3, ông Zeman đã ra lệnh tìm hiểu liệu Novichok có thực sự được sản xuất tại Cộng hòa Czech hay không nhưng chính phủ Czech, trong đó có Thủ tướng Andrej Babis cùng với các bộ trưởng ngoại giao và quốc phòng đã kịch liệt bác bỏ đề xuất này.

Chính quyền Anh kết luận chất độc thần kinh Novichok được sử dụng trong vụ đầu độc cựu điệp viên hai mang Nga Sergei Skripal và con gái Yulia tại thành phố Salisbury, Anh hôm 4/3. London sau đó cáo buộc Moskva đứng sau vụ tấn công, châm ngòi cho căng thẳng trong quan hệ ngoại giao giữa Nga và phương Tây.

28 quốc gia đã trục xuất các quan chức ngoại giao Nga để ủng hộ Anh, trong khi Moskva phản ứng bằng cách trục xuất các nhà ngoại giao 24 nước phương Tây. Chính phủ Nga bác bỏ cáo buộc của Anh, đồng thời tiết lộ chất độc Novichok có thể được lấy từ nhiều quốc gia, gồm cả Czech.

Ngoại trưởng Nga hôm 3/5 khẳng định lại rằng Moscow sẵn sàng hợp tác với Anh để điều tra vụ án, đồng thời kêu gọi London “chân thành” hợp tác để làm rõ vụ việc.

Novichok là tên chung cho một nhóm các chất độc hóa học, và sự tồn tại của chúng chỉ được phanh phui vào thời điểm Liên Xô sụp đổ năm 1991. Lúc đó, nhà khoa học Vil Mirzayanov của Viện Nghiên cứu Khoa học về Công nghệ Hóa-Sinh học đào tẩu sang phương Tây, mang theo thông tin Moscow đã nghiên cứu một loại chất độc thần kinh có thể gieo rắc sự chết chóc còn ghê gớm hơn bất kỳ loại chất độc nào khác vào thời điểm đó.

Dù thông tin chi tiết và đầy đủ về thành phần hóa học của Novichok đến nay vẫn còn là bí ẩn, chất độc Novichok một khi xâm nhập sẽ “làm chậm nhịp tim, hạn chế đường hô hấp và khiến nạn nhân chết vì ngạt thở”, theo Reuters dẫn lời giáo sư Gary Stephens của Đại học Reading (Anh).

“Được biết độc tố Novichok gây nên thương tổn vĩnh viễn, nghiêm trọng” hơn bất kỳ loại chất độc thần kinh nào khác, dù sau đó nạn nhân lập tức được điều trị bằng thuốc giải độc, theo các chuyên gia Anh.

Thậm chí một số chất độc thuộc nhóm Novichok còn được điều chế đặc biệt để vô hiệu hóa thuốc giải độc.

NGUYỄN QUỲNH (T/h)