NSƯT Thanh Loan: Trong phim là bão giông, ngoài đời là dòng sông phẳng lặng

Hình ảnh ni cô Huyền Trang đã trở thành dấu ấn sâu đậm trong lòng khán giả một thời. Gương mặt trái xoan thanh tú, đôi mắt buồn sâu thẳm và ý chí quật cường của ni cô Huyền Trang đã mang đến cho NSƯT Thanh Loan tình yêu của khán giả, danh tiếng và cả những lời đồn ác ý.

Ni cô Huyền Trang, cái đỉnh không thể vượt qua

Mơ ước trở thành diễn viên đến với NSƯT Thanh Loan từ khi còn là một cô bé. Ngày ấy, bố mẹ thường xuyên đưa bà đến rạp Hồng Hà xem kịch và cô bé có đôi mắt to tròn đáng yêu bị say mê với những cảnh khóc cười của người nghệ sĩ trên sân khấu. Đó chính là lý do, dù gia đình không ai theo con đường nghệ thuật nhưng Thanh Loan lại thi tuyển Văn công Quân đội. “Bớt một người là bớt một miệng ăn” nên bố mẹ của bà đồng ý ngay. Hơn nữa, thời điểm ấy, chiến tranh đang diễn ra và lại được vào quân đội thì cả dòng họ đều tự hào, hãnh diện nên bà không hề bị cấm cản.

Nhớ lại lần định mệnh theo nghiệp diễn, NSƯT Thanh Loan kể, bạn cùng xóm là người đã rủ bà đi thi và chính nhà văn Chu Lai là người tuyển bà vào đoàn. “Lúc đó, nhà văn Chu Lai vì có công việc trong TP.HCM nên phải đi gấp, ông chỉ tuyển nhanh chóng còn đi công tác nên khi tôi với bạn vừa đến, ông đã vẫy tay bảo: Con bé kia, mày vào đây hát cho tao nghe một bài xem nào. Rồi tôi hát, ông bảo con bé này được, thế là tôi được vào đoàn kịch quân đội”, NSƯT Thanh Loan tâm sự.

Người đẹp phố cổ chính thức chạm ngõ điện ảnh với vai Riêng trong Người về đồng cói. Mặc dù lần đầu tiên xuất hiện trước máy quay nhưng Thanh Loan đã thể hiện xuất sắc vai diễn được giao. Đây cũng là vai diễn đặt nền móng vững chắc cho con đường dấn thân vào nghệ thuật của bà. Nghệ sĩ Thanh Loan góp mặt trong nhiều bộ phim đình đám của màn ảnh Việt như: Phương án ba bông hồng, Nơi tình yêu đã chết, Bí mật thành phố cấm, Bản đề án bị bỏ quên,... nhưng vai ni cô Huyền Trang trong Biệt động Sài Gòn mới chính là vai diễn "đo ni đóng giày" với người đẹp Hà thành. Cho đến tận bây giờ, bà vẫn thừa nhận “đây là đỉnh mà tôi chưa vượt qua được”.

Sau vai diễn để đời, chị rời khỏi màn ảnh trở thành một nữ Đại tá và cũng say mê với công việc của mình. Trước khi về hưu, bà giữ cương vị Phó Giám đốc của Điện ảnh Công an Nhân dân. Ngày ấy, do công việc không cho phép nên mặc dù nhớ màn ảnh lắm nhưng bà cũng đành phải từ chối. Nghệ sĩ Thanh Loan kể, điều tiếc nuối nhất với bà là không có cơ hội được tham gia 2 nhân vật là chị Nhung trong bộ phim cùng tên và cô The trong phim Không nơi ẩn nấp. Thực ra, bà đã quay thử và đạo diễn rất ưng, nhưng rồi vì công việc quá bận rộn nên đành bỏ lỡ.

Bất ngờ biến mất khỏi màn ảnh cũng chính là nguyên nhân khiến bà bị tin đồn bủa vây, trong số đó có những tin đồ vô cùng đáng sợ như bị đánh ghen, bị tạt a xít và ly hôn.

Đời trái ngược màn ảnh

Nếu như trên màn ảnh nghệ sĩ Thanh Loan thường vào vai những phụ nữ có kết cục buồn thì ngoài đời, cuộc sống của bà lại hoàn toàn ngược lại. Sở hữu nhan sắc hút hồn lại nổi tiếng hơn người nên chẳng thiếu đàn ông vây quanh, thế nhưng bà chọn cho mình cuộc sống bình dị. Năm 23 tuổi, nghệ sĩ Thanh Loan kết hôn với một tiến sĩ khoa học. Nói về chuyện gặp gỡ với người chồng tuyệt vời bà kể, họ đến với nhau nhờ mai mối. Chuyện rằng, một lần đi đóng phim, bà gặp thím ruột của chồng và được mai mối bằng một cuộc gặp gỡ. Ngay từ lần gặp đầu tiên, bà đã có thiện cảm với người đàn ông chỉn chu và chững chạc này. Sau một thời gian tìm hiểu, họ nên duyên vợ chồng và cũng không lâu sau, ông được cử đi nghiên cứu sinh ngành Toán - Tin ở CHLB Đức.

Bà tâm sự: "Thật ra, tôi thích người khác nghề hơn. Làm nghệ thuật đã lênh đênh, chân chẳng đến đất, đầu chẳng đến giời, nếu lấy nhau thì khó hạnh phúc. Người khác nghề sống với nhau có thể khám phá thêm nhiều điều thú vị khác".

Khi bà nổi đình nổi đám với những bộ phim kinh điển thì chồng vẫn ở nước ngoài, nhưng sự xa cách ấy chẳng thể khiến hạnh phúc của họ lung lay. Qua những bức thư, tình cảm của họ dường như còn nồng nàn hơn. Mặc dù không làm nghệ thuật nhưng chồng bà rất thông cảm và tin tưởng. Đó chính là lý do giúp nghệ sĩ Thanh Loan có thể gắn bó với nghệ thuật thứ bảy. Đương nhiên, để có được lòng tin ấy bà cũng phải sống đứng mực để chồng yên tâm.

Nói về chuyện có bao giờ “lệch tông” trong cuộc sống khi một người làm nghệ thuật kết hôn cùng một người làm khoa học, nghệ sĩ Thanh Loan cho biết: “Đâu phải khác nghề không hiểu nhau thì hay cãi nhau. Với tôi và nhiều bạn bè của tôi khi lấy chồng khác nghề lại khá bền vững. Bằng chứng là đến tận bây giờ, tóc đã bạc mà chúng tôi đâu có vấn đề gì. Chính những cặp vợ chồng nghệ sĩ, đôi khi tưởng cùng nghề thì hiểu nhau, thông cảm cho công việc của nhau lại dễ chia tay. Bởi, cái tôi của nghệ sĩ quá lớn, khi nóng giận, không kiềm chế được là hỏng hết”.

Bên cạnh người chồng yêu thương nhất mực, nghệ sĩ Thanh Loan còn là người phụ nữ may mắn khi có được mẹ chồng hết sức chu đáo và cảm thông với công việc của con dâu. Dù con dâu thường xuyên xa nhà, bà không một lời oán trách về trách nhiệm làm dâu, làm vợ, làm mẹ mà còn cảm thông và chăm nuôi các cháu chu đáo để con dâu an tâm đi đóng phim.

Đóng phim ngày ấy vô cùng khó khăn, phương tiện đi lại cũng không thuận tiện như bây giờ nhưng bất cứ khi nào có thời gian rảnh, bà đều tranh thủ về thăm con và cũng có khi đưa cả mẹ chồng cùng các con tới địa điểm quay phim. Nghệ sĩ Thanh Loan kể, mẹ chồng và các bác của bà còn vui vẻ tham gia vai người đi lễ chùa trong phim Biệt động Sài Gòn. Lúc phim ra mắt, mẹ chồng và các con là những khán giả đầu tiên xem và ủng hộ. Có lẽ, hiếm người phụ nữ nào may mắn như nghệ sĩ Thanh Loan khi vừa được chồng yêu thương vừa được mẹ chồng cảm thông, chăm sóc chu đáo.

Cuộc sống hiện tại của NSƯT Thanh Loan khá thoải mái, dù đã nghỉ hưu, có 2 con một trai một gái khá thành đạt nhưng bà vẫn làm việc, không phải vì tiền mà vì niềm vui. Với cương vị là Chi hội trưởng chi hội Điện ảnh truyền hình Công an, văn phòng của bà là nơi bạn bè tới chia sẻ về nghề.

Nghệ sĩ Thanh Loan tâm sự, tình yêu dành cho nghệ thuật chưa bao giờ nguôi ngoai, nhưng giờ đây khi đã ở cái tuổi gần 70, bà chẳng thể lăn lộn trên phim trường. “Giờ tôi không tham gia được, vì sức khoẻ, vì giờ làm phim nhanh lắm, không theo kịp, diễn viên không đọc kịch bản, không thuộc lời thoại, cứ đến cảnh quay có mình là diễn, có người nhắc thoại cho. Diễn chẳng có hồn. Trước kia, diễn viên không những thuộc thoại của mình còn phải thuộc cả thoại của bạn diễn nữa. Làm phim kiểu đó tôi không kham được. Mình có muốn chậm để đọc nghiên cứu kịch bản có khi cũng không có thời gian”, nghệ sĩ Thanh Loan tâm sự.

Cuộc đời Thanh Loan là dòng sông êm đềm và phẳng lặng. Vai ni cô Huyền Trang đã khuấy động phần nào, nhưng rồi lại trả bà về với thế giới của riêng mình, với yên bình và hạnh phúc ngọt ngào bên chồng và các con...

Bảo Nhi

Bài đăng trên ấn phẩm báo giấy Đời sống & Pháp luật số 128