Nỗ lực lật lại hồ sơ, tìm mùa xuân cho bị cáo vị thành niên

Vụ cướp giật của nhóm "thanh niên choai"

Trong quá trình hành nghề, luật sư Vũ Quang Bá - Giám đốc công ty Luật TNHH AB & Partners, đoàn Luật sư TP.Hà Nội đặc biệt ấn tượng vụ án cướp giật tài sản bởi đã giúp thân chủ hưởng án treo.

Chia sẻ với PV ĐS&PL, luật sư Bá cho hay: "Ấn tượng sâu sắc có lẽ không chỉ dừng lại ở việc vụ án liên quan tới các bị cáo đều là người chưa thành niên, mà chính là hoàn cảnh gia đình của các bị cáo. Đặc biệt là Nguyễn Văn Trường (SN 2002), thân chủ của tôi".

Theo hồ sơ vụ án, tháng 11/2019, Công an huyện Sóc Sơn (TP.Hà Nội) nhận được đơn trình báo của cháu Hoàng Văn Thái (SN 2006) về việc cháu bị một số đối tượng đi xe máy chặn đầu và cướp giật một dây chuyền đeo cổ.

Sau khi tiếp nhận đơn trình báo, Công an huyện Sóc Sơn đã xác minh và làm rõ được 6 đối tượng đều là người chưa thành niên đã thực hiện nhiều vụ cướp giật tài sản với thủ đoạn tương tự trên địa bàn. Trong đó, Nguyễn Văn Trường có tham gia cùng với Hoàng Đức Đông thực hiện hành vi cướp giật dây chuyền đeo cổ của cháu Thái vào ngày 13/11/2019.

Theo đó, vào khoảng 12h15 ngày 13/11/2019, Trường được Đông điều khiển xe gắn máy chở đi đến gần trường trung học cơ sở Việt Long, thuộc địa phận xã Việt Long, huyện Sóc Sơn. Tại đây, cả hai phát hiện cháu Hoàng Văn Thái đi xe đạp điện, trên cổ có đeo dây chuyền bạc.

Đông sau đó điều khiển xe máy áp sát xe Thái. Khi ép được Thái dừng xe lại, thì Trường dùng tay phải giật đứt chiếc dây chuyền trên cổ cháu Thái rồi cả hai phóng xe bỏ chạy.

Theo kết luận định giá tài sản, chiếc dây chuyền mà Trường và Đông đã cướp giật được của cháu Thái là dây chuyện bằng bạc, có giá trị là 150.000 đồng. Sau khi sự việc được xác minh, mẹ bị cáo Trường đã tự nguyện giao nộp chiếc dây chuyền bạc mà Trường cất giấu ở nhà cho cơ quan điều tra.

Dù giá trị tài sản không lớn, nhưng hành vi các bị cáo đã cấu thành tội Cướp giật tài sản được quy định tại điểm g, khoản 2, Điều 171, Bộ luật hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017). Sau đó, vụ án được TAND huyện Sóc Sơn đưa vụ án ra xét xử.

Tại bản án hình sự sơ thẩm số 132/2020/HS-ST ngày 22/9/2020 đã xử phạt các bị cáo về tội Cướp giật tài sản với tổng mức hình phạt hơn 18 năm tù cho 7 bị cáo. Đáng nói, bị cáo Trường bị tuyên mức án khá nặng là 2 năm 3 tháng tù mặc dù bị cáo có nhiều tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự (TNHS) và có đủ điều kiện được xem xét hưởng án treo.

Sau khi vụ án được xét xử sơ thẩm, Trường cùng người mẹ khắc khổ đến tìm gặp luật sư Vũ Quang Bá với hy vọng con mình có cơ hội được giảm án, làm lại cuộc đời.

"Ấn tượng ban đầu của tôi có lẽ là mẹ của Trường, người phụ nữ chưa đến 50 tuổi nhưng khuôn mặt lam lũ như người đã ngoài 60. Sau khi nghe hai mẹ con Trường trình bày, tôi đồng ý nhận lời bào chữa cho Trường ở cấp xét xử phúc thẩm, với hy vọng Trường sẽ được Tòa án chấp nhận cho hưởng án treo để có thể cải tạo tại địa phương", vị luật sư nhớ lại cơ duyên bào chữa cho thân chủ.

Luật sư Vũ Quang Bá.

Hành trình tìm lại mùa xuân cho thân chủ

Giám đốc công ty Luật TNHH AB & Partners cho hay, về hành vi phạm tội của Trường đã rõ, nên khi nghiên cứu hồ sơ luật sư chỉ tập trung khai thác sâu về nhân thân, tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội và các tình tiết giảm nhẹ TNHS của Trường.

"Càng tìm hiểu thì tôi càng củng cố thêm niềm tin rằng Trường hoàn toàn đủ điều kiện được hưởng án treo, việc Tòa án cấp sơ thẩm tuyên phạt án tù có thời hạn là quá nghiêm khắc", luật sư Bá nhấn mạnh.

Về nhân thân, theo hồ sơ vụ án thể hiện Trường có nhân thân tốt chưa có tiền án, tiền sự. Sau khi bị cáo bị Tòa án cấp sơ thẩm xét xử, luật sư đã đến nhà của Trường và trao đổi với người dân địa phương về trường hợp của Trường. Điều đáng mừng tại địa phương có nhiều người dân đã đồng ý cùng làm đơn xin cho Trường được giảm mức hình phạt, tạo điều kiện cho Trường được tự cải tạo tại địa phương.

Điều này cho thấy người dân địa phương nơi Trường sinh sống hoàn toàn không những không xem việc Trường được cải tạo tại địa phương ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội, mà còn sẵn sàng giúp đỡ Trường cải tạo tại địa phương khi được Tòa án chấp thuận.

Đáng nói, ngay chính bản thân bị hại qua trao đổi với luật sư Bá cũng chấp thuận làm đơn xin giảm nhẹ hình phạt cho Trường để chàng trai trẻ có cơ hội sửa sai, cơ hội làm lại cuộc đời.

Qua xác minh, luật sư Vũ Quang Bá được biết gia đình Trường còn thuộc hộ cận nghèo nhiều năm liền. Hiện nay, bố của Trường là là người khuyết tật, không còn khả năng lao động. Mọi sinh hoạt thường ngày đều phải nhờ vợ và hai anh em Trường giúp đỡ. Trước đây, khi Trường còn đi học cả gia đình Trường chỉ có duy nhất nguồn thu nhập từ việc làm nông nghiệp của mẹ. Tuy nhiên, những năm gần đây mẹ của Trường sức khỏe kém đi, nên kinh tế gia đình càng khó khăn. Hiện, Trường đang là lao động chính trong gia đình.

Ngoài việc chăm sóc bố mẹ, thì hiện Trường cũng phải thay mẹ chăm sóc, nuôi dạy em gái sinh năm 2007 hiện đang đi học. Nếu Trường buộc phải chấp hành án phạt tù có thời hạn thì vô hình chung gia đình Trường sẽ mất đi một trụ cột trong gia đình, kinh tế gia đình càng khó khăn hơn. Mẹ của Trường sức khỏe yếu, sẽ không thể vừa đi làm có thu nhập, vừa chăm sóc cho chồng, nuôi con ăn học.

Tại thời điểm Trường thực hiện hành vi phạm tội Trường đang là người chưa thành niên, suy nghĩ còn thiếu chín chắn, chưa nhận thức đầy đủ quy định pháp luật.

Vị luật sư phân tích, bản thân Trường có đủ điều kiện để được áp dụng biện pháp miễn chấp hành hình phạt tù có điều kiện theo quy định tại Điều 65, Bộ luật Hình sự 2015, Nghị quyết số 02/2018/NQ-HĐTP, mà vẫn đảm bảo việc Trường tự cải tạo và việc cho Trường hưởng án treo không gây nguy hiểm cho xã hội; không ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội.

Bên cạnh đó, theo kết luận định giá tài sản thì trị giá dây chuyền mà Trường chiếm đoạt là 150.000 đồng. Trước khi bị khởi tố, Trường đã tự nguyện giao lại cho cơ quan điều tra để trả lại bị hại. Hậu quả hành vi phạm tội của Trường đã được khắc phục.

Tại phiên tòa phúc thẩm, luật sư Vũ Quang Bá đề nghị HĐXX xem xét áp dụng thêm điểm h khoản 1, Điều 51, Bộ luật Hình sự cho Trường được hưởng tình tiết giảm nhẹ "gây thiệt hại không lớn".

Việc áp dụng tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự này cho Trường, phù hợp với Công văn 994/VKSTC-V3 ngày 9/4/2012 của VKSND Tối cao về việc áp dụng tình tiết giảm nhẹ trong Bộ luật Hình sự, phù hợp với nhận định về quan điểm, đường lối xét xử của TAND Tối cao tại Quyết định giám đốc thẩm 40/2014/HS-GĐT ngày 19/8/2014 về vụ án cướp giật tài sản ở Hải Phòng. Đây là một tình tiết giảm nhẹ TNHS mới của Trường mà cấp xét xử sơ thẩm chưa xem xét áp dụng cho Trường.

Sau khi nghe phần bào chữa của luật sư Vũ Quang Bá, HĐXX cũng đã chấp nhận quan điểm của luật sư khi không những giảm mức hình phạt cho Trường từ 2 năm 3 tháng xuống 1 năm 6 tháng mà còn đồng ý cho Trường được hưởng án treo.

Điều đáng mừng hơn cả, ngoài Trường thì 6 bị cáo còn lại cũng được HĐXX giảm mức hình phạt và cho hưởng án treo.

Luật sư Bá chia sẻ thêm, một thời gian sau, Trường gọi điện báo đã được nhận vào làm việc tại một công ty về cơ khí gần nhà, dù mức thu nhập dù chưa cao nhưng cũng phần nào lo được cuộc sống cho bố, mẹ và lo cho em gái được tiếp tục đi học. Trường nói sẽ nỗ lực và cố gắng nhiều hơn nữa để bố, mẹ và em gái sẽ có được cuộc sống tốt hơn.

Vị luật sư hạnh phúc khi đã góp một phần nhỏ giúp thân chủ cùng các bị cáo là người thành niên có cơ hội sửa chữa sai lầm. Hành trình vì công lý của vị luật sư trẻ lại tiếp tục, mang thêm mùa xuân, truyền bao ước mơ, hi vọng về tương lai cuộc đời mới.

Phương Quế

Bài đăng trên ấn phẩm Đời sống & Pháp luật báo Tết Nhâm Dần số đặc biệt