Những thương hiệu Việt về tay nước ngoài (Kỳ 3): Nguyễn Kim – siêu thị điện máy tiên phong “vang bóng một thời”

Nơi đầu tiên ở TP.HCM kinh doanh sản phẩm điện tử, điện máy chính hãng theo mô hình bán lẻ hiện đại là một cửa hàng nằm trên đường Trần Hưng Đạo, quận 1 (TP.HCM), được mở vào năm 1996. Đây cũng chính là cửa hàng đầu tiên của Nguyễn Kim - tên tuổi đứng đầu Việt Nam một thời ở mảng mua sắm điện máy khi xuất hiện sớm nhất thị trường.

Hệ thống siêu thị điện máy Nguyễn Kim về tay tập đoàn Thái Lan.

Gần 20 năm sau, Nguyễn Kim tiếp tục giữ vững vị thế tiên phong trên thị trường điện máy. Công ty liên tục mở rộng quy mô với nhiều trung tâm mua sắm mới. Đồng thời, Nguyễn Kim cũng đi đầu trong mảng bán hàng online khi lập ra website bán lẻ điện máy đầu tiên ở Việt Nam. Cuối năm 2007, Nguyễn Kim mở cửa hàng đầu tiên tại Hà Nội.

Thời điểm 2010, theo khảo sát của đơn vị nghiên cứu thị trường Nielsen, 99% người tiêu dùng bình chọn Nguyễn Kim là nhà bán lẻ hàng điện máy tiêu dùng số 1 tại Việt Nam.

Năm 2013, doanh thu của Nguyễn Kim đạt 8.400 tỷ đồng và tăng lên 9.000 tỷ vào 2014.

Hồi đầu năm 2015, thông tin Nguyễn Kim "bán mình" cho doanh nghiệp Thái Lan lần đầu được hé lộ khi Công ty Chứng khoán Bualuang của Thái Lan phát hành báo cáo phân tích về công ty Robinson Department Store, một đơn vị thành viên của Tập đoàn bán lẻ Central Group của Thái Lan. Theo bản báo cáo này, Power Buy, đơn vị do Robinson Department Store nắm 40% cổ phần và là hệ thống điện máy lớn nhất Thái Lan – đã mua lại 49% cổ phần CTCP Đầu tư Phát triển Công nghệ và Giải pháp mới NKT.

Công ty NKT là đơn vị sở hữu, vận hành chuỗi siêu thị điện máy Nguyễn Kim. Cũng trong năm này, Central Group bắt đầu cử người tham gia điều hành Nguyễn Kim.

Công ty NKT được thành lập ngày 8/10/2014 với vốn điều lệ 800 tỷ đồng, bằng đúng vốn điều lệ của Thương mại Nguyễn Kim. Cơ cấu sở hữu ban đầu của công ty này bao gồm: ông Nguyễn Văn Kim sở hữu 31% cổ phần, bà Nguyễn Thị Hương sở hữu 57,29% cổ phần, bà Nguyễn Thị Ánh Tuyết sở hữu 11,11% cổ phần và bà Nguyễn Thị Tuyết Minh sở hữu 0,6% cổ phần.

Tại thời điểm bán 49% cổ phần cho đại gia Thái Lan, Nguyễn Kim có 21 siêu thị điện máy trên cả nước và vẫn dẫn đầu thị trường về thị phần. Thời điểm đó, Nguyễn Kim chiếm 12% thị phần điện máy chính hãng tại Việt Nam, xếp trên Điện máy Xanh (8%) và Điện Máy Chợ Lớn (7,5%).

Cũng trong năm 2015, CTCP Thương mại Nguyễn Kim đã chính thức về tay người Thái khi thay đổi đăng ký kinh doanh do thay đổi Tổng giám đốc đồng thời là người đại diện theo pháp luật. Tổng giám đốc mới là bà Jariya Chirathivat, có bằng MBA tại đại học Clark, Mỹ. Bà là thành viên của gia tộc Chirathivat - gia tộc sáng lập và đang quản lý Central Group.

Được biết, Central Group là một trong những tập đoàn tư nhân lớn nhất Thái Lan, hoạt động trên rất nhiều lĩnh vực như bất động sản, khách sạn, bán lẻ...Năm 2014, tạp chí Forbes xếp gia đình Chirathivat trở thành gia tộc giàu có nhất Thái Lan, với khối tài sản trị giá 12,7 tỷ USD.

Một vài năm đầu sau khi về tay người Thái, Nguyễn Kim vẫn duy trì tốt hoạt động kinh doanh. Giai đoạn 2015-2016, doanh thu của công ty ổn định ở mức 9.500 tỷ đồng.

Là đơn vị tiên phong trên thị trường điện máy nhưng Nguyễn Kim lại hụt hơi khi Thế Giới Di Động nhanh chóng mở rộng hoạt động kinh doanh điện máy với thương hiệu mới Điện máy Xanh được chuyển đổi từ Dienmay.com.

Năm 2016, Điện máy Xanh tăng tốc độ mở cửa hàng và có 250 siêu thị, vươn lên dẫn đầu thị trường bán lẻ điện máy chính hãng với 16% thị phần. Năm 2017, thị phần của Điện máy Xanh tiếp tục tăng mạnh lên 30% trong khi tổng thị phần bán lẻ của các chuỗi khác cũng là 30%.

Với kênh bán hàng online, Nguyễn Kim cũng tỏ ra lép vế khi có số lượt truy cập website trung bình mỗi tháng đạt hơn 3 triệu, theo báo cáo của iPrice. Trong khi đó, đối thủ cạnh tranh có lượng truy cập website ổn định 9-10 triệu lượt/tháng.

Năm 2019, Nguyễn Kim hợp tác với FPTShop để khai thác thêm kênh bán hàng thương mại điện tử nhưng đã dừng việc thử nghiệm sau vài tháng.

Vào tháng 6/2019, các công ty liên quan tập đoàn bán lẻ Thái Lan đã mua lại toàn bộ 51% cổ phần còn lại của Công ty NKT. Sau thương vụ, tỷ lệ sở hữu của Central Retail tại công ty NKT tăng từ 40% lên 81,5%.

Giá trị thương vụ này theo Central Retail là 2.600 tỷ đồng bao gồm 2.250 tỷ đồng tiền mặt và 350 tỷ đồng được hạch toán vào khoản nợ dài hạn của doanh nghiệp.

Thương vụ được các nhà phân tích đánh giá là khôn ngoan của gia đình ông Kim, sau khi chứng kiến lĩnh vực kinh doanh chuỗi siêu thị điện máy đã đến giai đoạn bão hoà, trong khi sức ép cạnh tranh đang vô cùng khốc liệt với sự hiện diện của Điện Máy Xanh.

Ngay sau khi hoàn thành thương vụ, NKT đem về hơn 3.300 tỷ đồng doanh thu và 42 tỷ đồng lợi nhuận tính từ ngày 7/6 đến hết tháng 9/2019. CRC bắt đầu hợp nhất kết quả kinh doanh của Nguyễn Kim vào kết quả toàn tập đoàn từ quý III/2019.

Nếu hợp nhất kết quả từ đầu năm 2019, công ty NKT đem về khoảng 5.252 tỷ đồng doanh thu nhưng lợi nhuận sẽ giảm 120 tỷ đồng.

Theo như bản công bố thông tin đăng ký doanh nghiệp cập nhật vào đầu tháng 6/2019, Power Buy đã nắm gần như toàn bộ cổ phần NKT với tỷ lệ sở hữu 96%. Đây là một công ty trong hệ sinh thái của Central Group.

Từ sau khi thương vụ giữa Nguyễn Kim và Power Buy diễn ra, việc triển khai, mở rộng hệ thống siêu thị của Nguyễn Kim dường như không khiến bất kỳ ai có ấn tượng. Trong khi đó, các đối thủ của Nguyễn Kim liên tiếp mở rộng để đón đầu tăng trưởng như vũ bão của ngành điện máy.

Vân Anh (T/h)