Những chính sách BHXH, BHYT thay đổi từ năm 2020

Ảnh minh họa

Điều kiện nghỉ hưu trước tuổi năm 2020 của người lao động

Theo quy định tại Điểm a Khoản 1 Điều 55 Luật BHXH năm 2014 thì từ năm 2020, lao động nam đủ 55 tuổi và lao động nữ đủ 50 tuổi mới đủ điều kiện hưởng lương hưu khi suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên.

Đối với người lao động bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên và nam đủ 50 tuổi, nữ đủ 45 tuổi.

Trường hợp bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên và có đủ 15 năm trở lên làm nghề hoặc công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc Danh mục do Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, Bộ Y tế ban hành.

Riêng lực lượng vũ trang (sĩ quan, hạ sĩ quan… quân đội, công an) sẽ được nghỉ hưu khi có đủ 20 năm đóng BHXH, bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên và thuộc một trong các trường hợp:

- Nam đủ 50 tuổi, nữ đủ 45 tuổi

- Có đủ 15 năm trở lên làm nghề hoặc công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc Danh mục do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Y tế ban hành.

Như vậy, nếu muốn nghỉ hưu trước tuổi vào năm 2020, mọi lao động đều phải đảm bảo đủ 20 năm đóng BHXH và bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên.

Điều kiện và mức tính hưởng lương hưu đối với lao động nam

Theo quy định tại Điểm a Khoản 2 Điều 56 Luật BHXH năm 2014, lao động nam nghỉ hưu trong năm 2020 phải có đủ 18 năm đóng BHXH mới được hưởng lương hưu bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.

Đối với lao động nữ được tính là 15 năm là được hưởng lương hưu bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.

Sau đó cứ thêm mỗi năm được tính thêm 2% đến mức tối đa bằng 75%.

Trường hợp nghỉ hưu trước tuổi thì cứ mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi giảm 2%. Nếu tuổi nghỉ hưu có thời gian lẻ đến đủ 06 tháng thì mức giảm là 1%, từ trên 6 tháng thì không giảm tỷ lệ phần trăm do nghỉ hưu trước tuổi.

Một số quyền lợi về BHYT được điều chỉnh

Tại Nghị quyết số 86/2019/QH14 ngày 12/11/2019 của Quốc hội về dự toán ngân sách nhà nước năm 2020 quy định từ ngày 1/7/2020 mức lương cơ sở sẽ được điều chỉnh tăng từ 1,49 triệu đồng/tháng lên 1,6 triệu đồng/tháng. Theo đó, một số quyền lợi về BHYT của người tham gia BHYT nói chung và người lao động nói riêng sẽ được điều chỉnh thay đổi theo.

Cụ thể, mức hưởng BHYT theo quy định tại Khoản 1 Điều 14 Nghị định số 146/2018/NĐ-CP ngày 17/10/2018 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn biện pháp thi hành một số điều của Luật BHYT như sau:

- Người tham gia BHYT được hưởng 100% chi phí khám chữa bệnh BHYT đối với trường hợp chi phí một lần khám chữa bệnh thấp hơn 15% mức lương cơ sở tương đương 240.000 đồng.

- Người tham gia BHYT được hưởng 100% chi phí khám chữa bệnh BHYT khi có thời gian tham gia BHYT 5 năm liên tục trở lên và có số tiền cùng chi trả chi phí khám chữa bệnh BHYT trong năm lớn hơn 6 tháng lương cơ sở tương đương với 9,6 triệu đồng, trừ trường hợp tự đi khám chữa bệnh không đúng tuyến.

Xác định mức thanh toán trực tiếp theo quy định tại Điều 30 Nghị định số 146/2018/NĐ-CP:

- 0,15 lần mức lương cơ sở tương đương với 240.000 đồng

- 0,15 lần mức lương cơ sở tương đương với 800.000 đồng

- 1,0 lần mức lương cơ sở tương đương với 1,6 triệu đồng

- 2,5 lần mức lương cơ sở tương đương với 4 triệu đồng.

Mức thanh toán chi phí vật tư y tế theo quy định tại Điểm b Khoản 2 Điều 3 Thông tư số 04/2017/TT-BYT ngày 14/4/2017 của Bộ Y tế ban hành Danh mục và tỷ lệ, điều kiện thanh toán đối với vật tư y tế thuộc phạm vi được hưởng của người tham gia BHYT không vượt quá 45 tháng lương cơ sở tương đương với 72 triệu đồng.

Hàng loạt lợi thế đối với người nghỉ hưu vào năm 2020

Từ 1/1/2021, Bộ luật Lao động 2019 có hiệu lực thi hành với nhiều quy định mới liên quan đến việc nghỉ hưu của người lao động. Đối chiếu với quy định hiện hành, người nghỉ hưu vào năm 2020 có khá nhiều lợi thế hơn.

Đối với người nghỉ hưu khi đủ tuổi, Điều 54 Luật bảo hiểm xã hội 2014 quy định, người lao động có đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội và đủ 60 tuổi với nam, 55 tuổi với nữ… thì sẽ được nghỉ hưu và hưởng lương hưu.

Song, điểm a Khoản 1 Điều 219 BLLĐ 2019 đã sửa đổi Điều 54 của Luật Bảo hiểm xã hội. Theo đó, điều kiện hưởng lương hưu của người lao động từ năm 2021 được siết chặt hơn như phải có đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội; Nam đủ 60 tuổi 3 tháng; nữ đủ 55 tuổi 4 tháng (sau đó mỗi năm tăng thêm 03 tháng với nam; 4 tháng với nữ để đến năm 2028, nam nghỉ hưu khi đủ 62 tuổi và năm 2035, nữ nghỉ hưu khi đủ 60 tuổi)…

Theo quy định trên, năm 2020 là cuối cùng áp dụng tuổi nghỉ hưu 60 với nam, 55 với nữ. Bắt đầu sang năm 2021, tuổi nghỉ hưu của người lao động sẽ tăng lên.

Trường hợp người lao động có đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội, nhưng đến năm 2021, lao động nam mới đủ 60 tuổi, nữ mới đủ 55 tuổi thì chưa được hưởng lương hưu luôn, mà phải bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội, đợi đến đủ 55 tuổi 4 tháng với nữ, 63 tuổi 3 tháng mới được hưởng lương hưu.

Với người nghỉ hưu trước tuổi, điều kiện để hưởng lương hưu với người lao động nghỉ hưu trước tuổi từ năm 2021 cũng được quy định mới theo BLLĐ 2019.

Theo Điều 55 của Luật Bảo hiểm xã hội hiện hành, năm 2020, người lao động có đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội và thuộc một trong các trường hợp: Nam đủ 55 tuổi, nữ đủ 50 tuổi bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên; Nam đủ 50 tuổi, nữ đủ 45 tuổi; bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên thì được hưởng lương hưu (với mức thấp hơn).

Song theo khoản 1 Điều 219 BLLĐ 2019, năm 2021, người nghỉ hưu trước tuổi chỉ được hưởng lương hưu nếu:

Có tuổi thấp hơn tối đa 5 tuổi so với tuổi nghỉ hưu: Nam phải đủ 55 tuổi 3 tháng và nữ phải đủ 50 tuổi 4 tháng; bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên;

Có tuổi thấp hơn 10 tuổi so với tuổi nghỉ hưu: Nam phải đủ 50 tuổi 3 tháng và nữ phải đủ 45 tuổi 4 tháng; bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên..

Như vậy, điều kiện về tuổi đối với trường hợp nghỉ hưu trước tuổi năm 2021 cũng chặt chẽ và cao so với năm 2020, nghĩa là người nghỉ hưu trước tuổi vào năm 2020 sẽ có lợi thế hơn so với người nghỉ hưu trước tuổi vào năm 2021.

Mức hưởng Bảo hiểm y tế 2020

Một trong những thông tin quan trọng trong các chính sách thay đổi của BHYT là mức hưởng BHYT năm 2020.

1. Đối với BHYT đúng tuyến

Mức hưởng BHYT đối với những người khám, chữa bệnh đúng tuyến được quy định tại Khoản 1, Điều 24 của Luật BHYT sửa đổi, bổ sung ban hành năm 2014, cụ thể mức hưởng là:

Toàn bộ chi phí khám chữa bệnh nếu người tham gia BHYT là công an, bộ đội, người có công với cách mạng, cựu chiến binh, trẻ em dưới 6 tuổi, người thuộc diện hộ nghèo hoặc có thời gian đóng BHYT đủ 5 năm liên tục. Số tiền BHYT được hưởng phải lớn hơn 6 tháng lương cơ sở.

95% của chi phí khám, chữa bệnh đối với những người tham gia BHYT là người đang hưởng lương hưu hàng tháng, trợ cấp mất sức lao động hoặc thuộc diện cận nghèo.

Các đối tượng tham gia BHYT còn lại được hưởng 80% chi phí khám, chữa bệnh.

2. Đối với BHYT trái tuyến

Cũng theo Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi, bổ sung năm 2014, người tham gia Bảo hiểm y tế 2020 khi đi khám, chữa bệnh trái tuyến sẽ được hưởng mức:

40% chi phí nếu đối tượng điều trị nội trú tại các bệnh viện tuyến trung ương.

60% chi phí nếu đối tượng tham gia BHYT khám tại bệnh viện tuyến tỉnh và áp dụng đến 31/12/2020.

100% chi phí nếu đối tượng tham gia khám tại bệnh viện tuyến huyện.

PV