Những ca song sinh dính liền được phẫu thuật tách rời ở Việt Nam

Từ 32 năm trước, Việt Nam đã thực hiện ca phẫu thuật tách rời cặp song sinh dính liền đầu tiên. Thành công đó đã mở đầu cho những ca tách rời liên tiếp sau này.

Cuộc phẫu thuật tách rời 2 bé Trúc Nhi - Diệu Nhi mới đây đã thu hút được sự chú ý của nhiều người. Sau hơn 12 tiếng phẫu thuật, mọi người đều vỡ òa trong hạnh phúc khi hay tin cặp Song Nhi đã được tách rời thành công và tình trạng sức khỏe đang ổn định.

32 năm trước, khi điều kiện y tế nước nhà còn khó khăn, thiếu thốn, Việt Nam đã được sách kỉ lục Guiness ghi nhận sau khi tách rời thành công cặp song sinh dính liền đầu tiên. Rồi sau đó, liên tiếp nhiều cặp song sinh khách được tác rời, vinh danh nền y học Việt Nam.

Hãy cùng điểm lại những ca mổ tách song sinh dính liền nổi tiếng ở Việt Nam:

Cặp song sinh Việt - Đức

Hai bé Nguyễn Việt và Nguyễn Đức chào đời tại Kon Tum vào năm 1981. Tuy nhiên, do bị ảnh hưởng bởi chất độc màu da cam nên khi sinh ra hai bé đã bị dính liền phần ngực, bụng, bộ phận sinh dục, hậu môn, có hai chân và một chân cụt.

Sau đó, gia đình đưa hai bé đến Bệnh viện Hữu nghị Việt – Đức (Hà Nội) để phẫu thuật. Tới năm 1988, sau một thời gian theo dõi, các chuyên gia tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức quyết định phẫu thuật tách rời 2 bé. Đây cũng là phẫu thuật tách rời cho cặp song sinh dính liền đầu tiên tại Việt Nam.

Ngày 4/10/1988, dưới sự chỉ huy, điều phối của giáo sư, bác sĩ Trần Đông A, cùng 62 y, bác sĩ đầu ngành tại Việt Nam, Nhật Bản và một số quốc gia khác, ca phẫu thuật diễn ra trong 15 giờ căng thẳng và cuối cùng đã thành công, tạo nên tiếng vang của ngành y học Việt Nam, ghi danh vào sách kỷ lục Guinness thế giới.

Sau mổ, Việt rơi vào tình trạng sống thực vật, phải sống bằng hậu môn nhân tạo, thông tiểu bằng ống do hi sinh phần nhiều cơ thể cho em, nhường lại cho Đức tất cả bộ phận có chung và qua đời 19 năm sau đó. May mắn hơn Việt, Đức đã dần hồi phục, hiện đã lập gia đình và có 2 con.

Cặp song sinh Nghĩa - Đàn

Ngày 30/8/2002, cặp song sinh Ngô Bá Nghĩa - Ngô Bá Đàn 7 tháng tuổi trú tại thị xã Thái Hòa, Nghệ An đã được các bác sĩ tại Bệnh viện Nhi Trung ương tiến hành mổ tách rời. Các bác sĩ cho biết, ca mổ diễn ra phức tạp hơn dự kiến vì hai bé có quá nhiều phần nội tạng chung hoặc dính vào nhau mà trước đó không phát hiện ra được.

Cụ thể, hai bé có chung cơ hoành, tá tràng, ống mật chủ, tụy, cuống gan và một đoạn ruột dài 60 cm; bị dính ở màng tim, màng phổi, xương ức và nhiều đoạn ruột. Sau 8 giờ phẫu thuật căng thẳng, cặp song sinh đã được tách rời thành công.

Tuy nhiên, một tuần sau đó, Đàn phải tiếp tục thực hiện một ca mổ nữa để tái tạo lại đường mật do mật của cậu bé không chạy xuống ruột non. Sau ca phẫu thuật, mật dẫn lưu không tốt, bé Đàn bị nhiễm trùng đường mật, suy gan và tử vong ngày 24/10/2002, tức gần 2 tháng sau khi mổ tách. May mắn thay, bé Nghĩa tình trạng sức khỏe rất tốt và hiện đang phát triển khỏe mạnh.

Cặp song sinh Cúc - An

Hai bé song sinh Lê Thu Cúc và Lê Thúy An chào đời 6/12/2002 tại Thanh Hóa với nhiều bộ phận bị dính nhau, bao gồm bụng, ức, gan, khoang màng tim, tá tràng, ruột non. Ngoài ra, bé An còn bị dị tật tim bẩm sinh.

Tiên lượng nếu cứu cả 2 em thì cơ hội thành công chỉ khoảng 50-60%, nếu cứu chỉ 1 em thì tỷ lệ là 70%. Sau một thời gian theo dõi và cân nhắc, các bác sĩ quyết định mổ tách rời cứu cả hai bé vào năm 2003 tại Bệnh viện Nhi trung ương, lúc đó hai bé mới được 10 tháng tuổi.

Ngày 17/1/2003, 50 y bác sĩ Bệnh viện Nhi Trung ương và chuyên gia đến từ Mỹ đã thực hiện thành công ca mổ tách rời cặp song sinh Cúc - An. Hiện 2 bé gái vẫn khỏe mạnh như bạn bè cùng trang lứa, thậm chí còn có chiều cao rất lý tưởng (1m65 & 1m68).

Cặp song sinh thứ 4

Ca phẫu thuật được thực hiện vào tháng 11/2005. Đây là ca phẫu thuật tách rời đầu tiên của Việt Nam thực hiện đúng tiêu chuẩn quốc tế. Bác sĩ Trần Đông A tiếp tục mổ chính. Hai bé gái song sinh dính liền 1/3 ngực dưới tới rốn, ở Bình Thạnh, TP HCM, được mổ tách thành công sau 8 giờ tại Bệnh viện Nhi đồng 2.

Hai cháu đã được phẫu thuật bằng dao mổ siêu âm đời mới nhất và dao mổ điện có sử dụng cầm máu bằng tia argon. Êkíp 23 bác sĩ phẫu thuật tách rời toàn bộ bề dày của gan dính nhau, tách rời cơ hoành và xương ức, sau đó tách màng bao tim (do hai tim nằm chung một màng bao), tách màng phổi.

Trước phẫu thuật, hai bé nặng 23 kg và đã đứng được nhưng sinh hoạt khó khăn. Sau mổ nhiều năm, hai chị em đã có cuộc sống riêng, độc lập.

Cặp song sinh Cu – Cò

Chào đời ngày 2/12/2008 tại huyện Quỳnh Lưu, Nghệ An với nhiều phần bụng dính nhau, nhưng may mắn thay hai bé Cu - Cò đều có các bộ phận bên trong còn nguyên vẹn, không bị dính liền. Vì vậy, sau 15 ngày kể từ khi chào đời, hai bé trai đã được chuyển tới Bệnh viện Nhi trung ương để tiến hành phẫu thuật tách rời.

Trong quá trình phẫu thuật, các bác sĩ đã thông đường tiêu hóa cho bé Cò và phẫu thuật chuyển lại động mạch cho bé Cu. Ca mổ diễn ra thành công với sự tham gia của hơn 20 y bác sĩ và hiện 2 bé vẫn đang có cuộc sống khỏe mạnh bên gia đình.

Cặp song sinh thứ 6

Năm 2010, Bệnh viện Nhi đồng 1 TP.HCM đã phẫu thuật thành công cho 2 bé trai song sinh ở Bến Tre bị dính liền ở phần bụng, xương ức và gan. Ngoài ra, hai bé trai này còn mắc bệnh tim bẩm sinh, hai hệ tĩnh mạch cửa có nhánh thông nhau.

Do tình trạng sức khỏe của các bé có diễn biến phức tạp nên các bác sĩ quyết định mổ tách rời hai em chỉ sau 16 ngày sinh. Ca phẫu thuật diễn ra hơn 3 giờ đồng hồ với sự tham gia của 20 người. Các bác sĩ đã thành công tách rời phần gan bị dính và khống chế các mạch máu, tái tạo phần bụng, cơ cho 2 bé.

Cặp song sinh thứ 7

Ca phẫu thuật thực hiện năm 2012 với hai bé gái sinh đôi, quê Hà Giang. Các bé dính nhau phần ngực, bụng, có chung một bộ phận sinh dục nhập Bệnh viện Nhi Trung ương điều trị. Các em được giáo sư Nguyễn Thanh Liêm, giám đốc bệnh viện, trực tiếp mổ tách rời.

Hai bé có các phần dính liền phức tạp, phải nhịn ăn hoàn toàn và chỉ nuôi dưỡng qua đường tĩnh mạch song dạ dày của các em ngày càng phình to, nguy cơ vỡ rất cao nên bác sĩ phải mổ sớm lúc bệnh nhi mới 4 ngày tuổi.

Cặp song sinh thứ 8

Ngày 19/12/2012, hai bé gái song sinh dính nhau, quê Hà Tĩnh, được các bác sĩ Bệnh viện Nhi đồng 2 và Viện Tim TP HCM phẫu thuật tách rời. Ca phẫu thuật kéo dài 10 giờ.

Hai bé gái có đầu, tay chân riêng biệt, một cột sống nhưng một bé bị vẹo cột sống do tư thế dính nhau gây nên. Hai bé dính nhau phức tạp ở gan và tim, mạch máu lớn gần tim tách biệt. Sau ca phẫu thuật tách, sức khỏe của hai bé ổn định.

Cặp song sinh Long - Phụng

Khi chào đời, hai bé Phi Long - Phi Phụng ở Ninh Thuận đã bị dính liền cả tim và gan. Vào ngày 26/11/2013, khi hai bé được 14 tháng tuổi, hai bé đã được các bác sĩ tại Bệnh viện Nhi đồng 2 (TP.HCM) phẫu thuật tách rời.

Trong quá trình phẫu thuật, bé Phụng vì không có phần xương ức và mất rất nhiều da nên bác sĩ đã tạo phần xương nhân tạo và kéo da cho bé. Bé Long có sức khỏe tốt hơn nên quá trình phẫu thuật diễn ra rất suôn sẻ.

Ca phẫu thuật thành công kéo dài suốt 12 tiếng liên tục. Tuy nhiên, 3 tháng sau đó, bé Phụng chuyển biến nặng và tử vong.

Cặp song sinh thứ 10

Ngày 24/7/2016, hai bé gái sinh đôi chào đời tại tỉnh Bình Phước nhưng bị dính liền phần mông. Cụ thể, hai bé gái bị dính nhau đoạn xương cụt dài khoảng 15cm. Sự tương dính rất phức tạp, nguy cơ tử vong và tàn tật cao.

Ca mổ phải dời đi dời lại trong nhiều tháng liền, do việc đặt túi giãn da, giúp da nới rộng thất bại liên tục. Ngày 23/8/2017, hơn 20 bác sĩ đưa hai bé vào phòng mổ. Các bác sĩ dùng kính vi phẫu, mở màng cứng và tách tủy, tách các sợi thần kinh dính liền giữa 2 bé. 18h30 cùng ngày, ca mổ thành công. Vết thương hở ngay sát ống tủy được che bởi các vạt da tự thân, không để lộ các mô xương, màng tủy...

Hai bé hiện tại vẫn sống mạnh khỏe cùng cha mẹ ở Bình Phước.

Cặp song sinh thứ 11

Chào đời vào tháng 8/2019, hai bé gái sinh đôi ở tỉnh Quảng Nam bị dính liền mặt trước từ ức tới bụng. Tuy các bộ phận trong hệ tiêu hóa của hai bé gần như độc lập nhưng hai bé lại bị dính phần gan trái. Đây chính là điểm khó khăn nhất của cuộc mổ.

Tới tháng 10/2019, hai bé được phẫu thuật tách rời tại Bệnh viện Nhi đồng 1 TP.HCM. Trong ca phẫu thuật, các bác sĩ đã chọn và ghép da bụng, ngực cho cả hai bé. Ca phẫu thuật diễn ra thành công, kéo dài suốt 6 tiếng và được thực hiện bởi 20 chuyên gia, bác sĩ.

Ca thứ 12 vừa diễn ra hôm qua, ngày 15/7. Hai chị em Hoàng Trúc Nhi và Hoàng Diệu Nhi, 13 tháng tuổi, ở TP HCM bị dính liền vùng bụng chậu phức tạp, sống cộng sinh vì chung nhiều nội tạng.

Êkíp phẫu thuật đông nhất Việt Nam, gần 100 người, đấu trí hơn 13 tiếng mới tách rời và tái tạo cơ thể khiếm khuyết cho các em. Các chuyên gia tiên lượng khả năng sống của cả hai bé hậu phẫu là trên 74%. Tiến sĩ, bác sĩ Trương Quang Định, người dẫn dắt, phẫu thuật chính cuộc mổ này. Giáo sư Trần Đông A, 79 tuổi, tham vấn chính.

Minh Khôi (T/h)