Nhân dân tệ - đồng tiền đặc biệt nhất thế giới được kiểm soát thế nào?

Đồng nhân dân tệ đang bị cuốn vào cơn bão chiến tranh thương mại Mỹ - Trung. Tuy nhiên, ít người biết đến việc Trung Quốc kiểm soát đồng tiền của họ theo cách khác biệt và chặt chẽ như thế nào.

Đồng tiền của Trung Quốc đã giảm khoảng 9% so với đô la Mỹ kể từ tháng 4 và chạm mức giao dịch thấp nhất trong hơn một năm qua, theo CNN.

Sự sụt giá nhanh chóng này đã thu hút sự chú ý của Tổng thống Mỹ Donald Trump - người trước đây từng cáo buộc Trung Quốc giữ giá trị đồng tiền ở mức thấp nhằm thúc đẩy ngành công nghiệp xuất khẩu khổng lồ của quốc gia này. Nhân dân tệ (NDT) đang "rơi như một tảng đá", ông Trump nói hồi tháng trước.

Vậy Bắc Kinh thực sự kiểm soát đồng tiền của mình như thế nào?

Nhận dân tệ - Một loại tiền tệ đặc biệt

Nhân dân tệ không được phép giao dịch tự do như đồng đô la hay đồng bảng Anh. Mỗi buổi sáng, ngân hàng trung ương của Trung Quốc sẽ thiết lập một "băng tần" trong đó giá trị của đồng NDT chỉ được phép di chuyển lên hoặc xuống 2%.

Aidan Yao, một nhà kinh tế cấp cao của cơ quan quản lý tiền đầu tư AXA, cho biết Trung Quốc có lý do để giữ giá tiền tệ của mình một cách chặt chẽ.

Khi Trung Quốc lần đầu tiên mở cửa nền kinh tế trong thập niên 1970 và 1980, lợi ích của việc giữ giá đồng NDT thấp đã giúp ngành công nghiệp xuất khẩu của nước này tăng tính cạnh tranh so với các đối thủ châu Á, ông nói.

Một lý do khác là sự ổn định. Trung Quốc đã thoát khỏi cuộc khủng hoảng tài chính châu Á tồi tệ nhất vào cuối những năm 1990, phá vỡ đồng tiền của những nước lân cận bởi tính khép kín và không phụ thuộc vào các nhà đầu tư nước ngoài.

Sự khác biệt từ Ngân hàng Trung ương Trung Quốc

Tương tự như Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ, ngân hàng trung ương Trung Quốc đặt ra các mức lãi suất để giúp định hướng nền kinh tế. Điều này cũng có thể ảnh hưởng đến giá trị của đồng NDT.

Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) cũng sử dụng các công cụ khác để quyết định số tiền mặt các ngân hàng Trung Quốc phải dự trữ.

Nhưng PBOC hoạt động khác biệt. Đơn vị này không tách biệt với Đảng cầm quyền, do đó, đây chính là nơi tiếp nhận và phổ biến những mệnh lệnh mới về chính sách tiền tệ từ các nhà lãnh đạo hàng đầu Trung Quốc.

Ngân hàng trung ương có quyền can thiệp vào thị trường, thông qua các ngân hàng nhà nước hoặc khai thác sâu vào cuộc chiến ngoại tệ rộng lớn nhằm chống đỡ cho đồng nhân dân tệ.

Đôi khi, ngân hàng này cũng gây ra một cú sốc lớn như khi quyết định phá giá đồng NDT vào năm 2015.

"PBOC vẫn là một đối thủ lớn trong thị trường ngoại hối", Yao nói. "Những đơn vị như Cục Dự trữ Liên bang, Ngân hàng Trung ương châu Âu hoặc Ngân hàng Nhật Bản không bao giờ áp dụng cách quản lý như vậy".

Bất chấp sự thật rằng khả năng giao dịch của Trung Quốc sẽ giảm theo giá đồng NDT, các nhà phân tích vẫn nghi ngờ đây là một chiến thuật đối phó trong chiến tranh thương mại, nhằm phá giá đồng đô la và các đồng tiền khác.

Cuộc chiến thương mại leo thang với Mỹ và những lo ngại về suy thoái trong nền kinh tế Trung Quốc đã đẩy đồng nhân dân tệ xuống thấp hơn vào thời điểm Cục Dự trữ Liên bang tăng lãi suất đều đặn. Chính sách đó khiến nhiều nhà đầu tư giữ lại đồng đô la Mỹ và bán các loại tiền tệ khác.

Những thay đổi trong tương lai

Mặc dù một đồng NDT yếu sẽ khiến sản phẩm xuất khẩu của Trung Quốc rẻ hơn, bù thiệt hại từ thuế quan của Mỹ, các nhà phân tích cũng cho rằng Bắc Kinh nên quan tâm nhiều hơn đến việc hỗ trợ đồng NDT vào lúc này. Họ cũng nêu ra một số biện pháp gần đây của các nhà chức trách Trung Quốc giúp giữ giá tiền tề.

Động thái này là một "tín hiệu về ý định" của chính phủ Trung Quốc muốn có một đồng tiền ổn định, Viraj Patel, một nhà chiến lược ngoại hối tại ngân hàng đầu tư ING cho biết.

Mặc dù đồng NDT đã giảm mạnh trong vài tháng qua, PBOC khẳng định đang tìm cách giữ cho đồng nhân dân tệ ổn định. Cuối cùng, Trung Quốc mong muốn thị trường là phía giữ vai trò quyết định trong việc xác định giá trị tiền tệ. Đó là một quá trình lâu dài.

Trong thập kỷ qua, nhiều thị trường đã phát triển cho các nhà đầu tư mua và bán, cũng như giao dịch NDT tự do hơn ở các trung tâm tài chính bên ngoài Trung Quốc đại lục như Hong Kong, London và New York nhưng giá trị của nó vẫn liên quan chặt chẽ đến các động thái từ Bắc Kinh.

Các sáng kiến ​​khác trong những năm gần đây, chẳng hạn như các liên kết giao dịch chứng khoán và trái phiếu với Hong Kong, đã giúp các nhà đầu tư nước ngoài dễ dàng mua và bán tài sản có giá trị bằng đồng NDT.

"Trung Quốc muốn nâng cao ảnh hưởng trong hệ thống tài chính toàn cầu", Yao kết luận.

Thu Phương (Theo CNN)