Nhà máy ethanol Bình Phước: "Đắp chiếu" nằm im cũng lỗ 1.280 tỉ đồng

Theo Kiểm toán Nhà nước, tính đến cuối năm 2018, Nhà máy ethanol Bình Phước thua lỗ khoảng 1.280 tỉ đồng và Công ty OBF đã mất toàn bộ vốn chủ sở hữu khoảng 660 tỉ đồng.

Trong báo cáo kiểm toán dự án Nhà máy sản xuất ethanol Bình Phước, Kiểm toán Nhà nước đã kiến nghị làm rõ một số nội dung sai phạm như dấu hiệu bất thường trong thương thảo, ký hợp đồng EPC (thiết kế, cung cấp thiết bị, thi công) dự án.

Nhà máy ethanol Bình Phước có công suất khoảng 102 triệu lít ethanol/năm. Dự kiến, nhà máy sẽ sử dụng khoảng 244.000 tấn sắn lát mỗi năm để sản xuất ethanol, nhiên liệu E100, do PVOIL phối hợp với Tập đoàn ITOCHU (Nhật Bản) đầu tư.

Liên doanh đầu tư PVOIL và ITOCHU đã góp vốn lập Công ty TNHH nhiên liệu sinh học Phương Đông (Công ty OBF) để thực hiện dự án, trước khi PVOIL bán một phần vốn góp cho LICOGI 16.

Theo đó, PVOIL góp 29%, ITOCHU góp 45%, và Licogi 16 góp 22% vốn vào Công ty OBF. Nhưng đến nay 3 nhà đầu tư chỉ có PVOIL đã góp đủ vốn, LICOGI 16 và ITOCHU chưa góp đủ vốn.

Đây là công trình công nghiệp nhóm A, tổng vốn đầu tư ban đầu được Công ty OBF phê duyệt khoảng 80,6 triệu USD (khoảng 1.500 tỉ đồng), sau điều chỉnh tăng lên 84,5 triệu USD (khoảng 1.600 tỉ đồng).

Nhà máy ethanol Bình Phước được vận hành chạy thử vào cuối năm 2012, nhưng từ năm 2013 đến nay, nhà máy phải dừng hoạt động vì càng sản xuất càng lỗ khi giá nguyên liệu sắn đầu vào tăng cao, giá thành sản xuất ethanol, nhiên liệu E100 cao gấp đôi giá nhập khẩu trên thị trường.

Tháng 6/2017, theo chỉ đạo của Chính phủ, PVOIL đã cố gắng vận hành lại nhà máy nhưng với giá sắn khoảng 6.100 đồng/kg trong khi giá nhiên liệu E100 khoảng 15.000 đồng/lít, Công ty OBF lỗ nặng khi sản xuất ethanol.

Trong thực tế, giá nhập khẩu nhiên liệu E100 tại TP.HCM khoảng 12.800 đồng/lít, giá thành sản xuất nhiên liệu E100 của Nhà máy ethanol Bình Phước khoảng 32.000 đồng/lít. Càng sản xuất càng lỗ nên Công ty OBF buộc phải dừng vận hành nhà máy không thời hạn.

Theo kế hoạch, Nhà máy ethanol Bình Phước sẽ trả hết nợ gốc và lãi vay vào năm 2020, sau 9 năm vận hành sản xuất. Nhưng việc dừng hoạt động nhà máy này từ năm 2013 đến nay khiến Công ty OBF thua lỗ nặng.

Ước tính mỗi năm Công ty OBF lỗ khoảng 262 tỉ đồng, trong đó lãi vay 120 tỉ đồng, 90 tỉ đồng khấu hao, và 52 tỉ chi phí duy trì nhà máy.

Tính đến cuối năm 2018, Nhà máy ethanol Bình Phước thua lỗ khoảng 1.280 tỉ đồng và Công ty OBF đã mất toàn bộ vốn chủ sở hữu khoảng 660 tỉ đồng, trong đó PVOIL mất 198 tỉ đồng, ITOCHU mất 339 tỉ đồng và LICOGI 16 mất 122 tỉ đồng.

Cũng theo Kiểm toán Nhà nước, đến nay Công ty OBF - chủ dự án Nhà máy ethanol Bình Phước - không có khả năng trả nợ gốc, lãi vay lên đến hơn 1.600 tỉ đồng.

Cũng theo Kiểm toán Nhà nước, có dấu hiệu bất thường trong quá trình thương thảo ký hợp đồng có thể làm thất thoát khoản tiền 4,12 triệu USD do phát sinh chi phí đầu tư hệ thống xử lý nước thải của Nhà máy ethanol Bình Phước.

Cơ quan kiểm toán cũng phát hiện hàng loạt tồn tại về chất lượng tại Nhà máy ethanol Bình Phước. Phần lớn thiết bị nhập ngoại do nhà thầu TTCL&PVE nhập về thi công không có chứng chỉ chất lượng của nhà sản xuất, không có chứng nhận về nguồn gốc, xuất xứ thiết bị.

“Việc nhà máy phải dừng hoạt động từ năm 2013 đến nay khiến cho dự án không đạt được các mục tiêu đầu tư như đã đề ra, toàn bộ phần vốn nhà nước đầu tư vào dự án chưa phát huy được hiệu quả, làm mất vốn nhà nước khoảng 207 tỉ đồng”, Kiểm toán Nhà nước cho biết.

Ngoài ra, nhà máy dừng hoạt động đồng nghĩa với việc gần 200 lao động địa phương bị mất việc làm, đời sống các hộ dân trồng sắn trong vùng bị ảnh hưởng.

Với nhiều điều kiện không thuận lợi, Hội đồng thành viên Công ty OBF cũng đã quyết định duy trì tình trạng nhà máy như hiện tại, tức là không thực hiện chạy lại.

Cự Giải (T/h)