Ngỡ chỉ rối loạn nội tiết, người mẹ trẻ đối mặt căn bệnh 'thầm lặng' nguy hiểm

 Đã có một bé trai 3 tuổi, chị H. (29 tuổi, Hà Nội) vẫn chưa hết lo lắng mỗi lần nhớ lại hành trình mang thai lần đầu. Ở tuần thai thứ 20, xét nghiệm máu cho thấy mỡ máu triglyceride của chị tăng lên khoảng 5 mmol/L. Khi ấy, bác sĩ sản khoa chỉ trấn an: “Có thể do rối loạn nội tiết thai kỳ, không đáng lo”, đồng thời hướng dẫn chị điều chỉnh chế độ ăn uống, bởi thuốc hạ mỡ máu bị chống chỉ định trong thai kỳ.

Nhờ kiêng khem kỹ, chị tăng 14kg, cuối cùng mẹ tròn con vuông, bé nặng 3kg khỏe mạnh chào đời. Chị thở phào, tưởng như mọi chuyện đã ổn.

Chỉ vài tháng sau sinh, trong lần kiểm tra sức khỏe định kỳ, chị H. bàng hoàng khi thấy chỉ số triglyceride (chỉ số mỡ máu - PV) tăng vọt lên 16 mmol/L (mức bình thường dưới 1,7 mmol/L), gấp nhiều lần mức bình thường. Điều khiến chị bất ngờ là cơ thể không hề có triệu chứng gì đặc biệt: không mệt mỏi, không chóng mặt, không đau bụng.

Khi con được 10 tháng, chị quyết định ngừng cho con bú để bắt đầu điều trị bằng thuốc theo chỉ định của bác sĩ. Nhưng trải nghiệm này để lại ám ảnh lớn: “Hôm trước uống thuốc, hôm sau sữa mất hẳn. Mình hoảng loạn, khóc suốt cả tuần”, chị H. nhớ lại.

Gần hai năm nay, chị H. duy trì uống thuốc đều đặn. Chỉ cần dừng thuốc vài tuần, triglyceride lại tăng nhanh, có lần lên tới 10–12 mmol/L. 

Khai thác tiền sử, được biết gia đình chị H có bố mẹ cũng bị mỡ máu, nhưng chỉ tăng nhẹ và dễ kiểm soát, còn chị thì nặng hơn hẳn. Khiến chị lo lắng không biết nguyên nhân thật sự do đâu và quan trọng hơn cả là liệu mình có thể sinh thêm em bé nữa hay không, khi phải uống thuốc thường xuyên như vậy?.

Bác sĩ Dương Minh Tuấn, Khoa Nội tiết, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, tăng triglyceride là một rối loạn chuyển hóa mỡ máu có thể do nhiều nguyên nhân: di truyền, cơ địa, chế độ ăn, nội tiết hoặc tác dụng phụ của một số bệnh lý khác. Điều đáng lo là bệnh thường không có triệu chứng điển hình nhưng tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm.

“Khi triglyceride vượt quá 10–11 mmol/L, nguy cơ viêm tụy cấp có thể xuất hiện bất cứ lúc nào. Với phụ nữ mang thai, nội tiết tố của nhau thai còn khiến triglyceride tăng nhanh hơn, nếu không kiểm soát, nguy cơ cho cả mẹ và thai nhi đều rất lớn.

Thuốc nhóm fibrate (như Lipanthyl) hiện là lựa chọn chuẩn để hạ triglyceride, nhưng lại chống chỉ định cho phụ nữ mang thai và cho con bú. Điều này khiến nhiều chị em, như chị H., rơi vào tình thế tiến thoái lưỡng nan khi vừa muốn điều trị, vừa mong sinh thêm con", BS Tuấn lý giải.

Không được chủ quan với mỡ máu cao

Vị chuyên gia khuyến cáo, phụ nữ bị tăng triglyceride vẫn có thể sinh thêm con nếu có kế hoạch và được theo dõi chặt chẽ.

Giai đoạn trước khi mang thai cần ngừng thuốc hạ mỡ máu trong một thời gian.Điều chỉnh chế độ ăn: hạn chế tinh bột đơn, đường, chất béo bão hòa, rượu bia. Duy trì tập thể dục đều đặn, giữ cân nặng hợp lý. Có thể bổ sung omega-3 hoặc dầu cá theo hướng dẫn của bác sĩ.

Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc .Khám thai định kỳ kết hợp theo dõi mỡ máu thường xuyên.Nếu triglyceride tăng quá cao, bác sĩ sẽ cân nhắc biện pháp đặc biệt tại các trung tâm sản khoa chuyên sâu.

Giai đoạn sau sinh, nếu còn cho con bú, không được dùng thuốc. Chỉ quay lại điều trị bằng thuốc sau khi đã cai sữa hoàn toàn.

"Trường hợp của chị H. là lời nhắc nhở quan trọng rằng tăng triglyceride nhiều khi không phải lỗi do ăn uống hay lối sống, mà còn do di truyền và cơ địa. Vì thế, phụ nữ chuẩn bị mang thai nên kiểm tra mỡ máu trước và trong thai kỳ. Có kế hoạch dinh dưỡng, vận động hợp lý. Tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa nội tiết và sản khoa trước khi quyết định có thai.

Không được chủ quan với mỡ máu cao. Nếu chuẩn bị từ sớm, theo dõi sát sao và đồng hành cùng bác sĩ, phụ nữ hoàn toàn có thể trải qua một thai kỳ khỏe mạnh và an toàn”, BS Tuấn nhấn mạnh.