Nga lộ động thái "chưa từng có", có thể sắp tấn công quy mô lớn vào Ukraine?

Hình ảnh vệ tinh được chụp vào lúc 08h15 ngày 11/3 (giờ địa phương) cho thấy có tới 10 máy bay ném bom Tu-95MS cùng với 35 máy bay ném bom Tu-22M3 tập trung tại căn cứ Olenya, nằm trên bán đảo Kola của Nga. Ngoài ra, còn có 5 máy bay vận tải An-12, 3 máy bay huấn luyện Tu-134UBL và 4 trực thăng Mi-8.

Việc có tới 45 máy bay ném bom cùng tập trung tại một căn cứ đã làm dấy lên câu hỏi về mục đích của Nga, đặc biệt là trong bối cảnh xung đột ở Ukraine và căn cứ Olenya này nằm gần biên giới NATO.

Căn cứ không quân Olenya, cách thành phố Murmansk khoảng 90 km về phía Nam, từ lâu đã là một cơ sở quan trọng cho lực lượng hàng không chiến lược của Nga. Tuy nhiên, quy mô triển khai lần này là bất thường và khiến người ta đặt câu hỏi về mục đích của Moscow, liệu đây là dấu hiệu cho một chiến dịch tấn công quy mô lớn, một động thái phòng thủ, hay một chiến dịch hậu cần?

Máy bay ném bom của Nga tập trung ở căn cứ Olenya ngày 11/3. Ảnh: X

Với đường băng dài 3.500 mét, dài nhất trên bán đảo Kola, căn cứ Olenya là nơi lý tưởng để vận hành các máy bay hạng nặng tầm xa. Nơi đây cũng từng là căn cứ tình báo của hải quân trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh và thậm chí là điểm dừng tiếp nhiên liệu cho các chuyến bay giữa Moscow và Havana vào những năm 1960 và 1970.

Kể từ khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine vào tháng 2/2022, Olenya đã đóng vai trò nổi bật trong việc tiến hành các cuộc tấn công tên lửa vào Ukraine. Các máy bay ném bom Tu-95MS và Tu-22M3 triển khai tại Olenya đóng vai trò quan trọng trong các chiến dịch như vậy.

Các máy bay này thường mang theo tên lửa hành trình được sử dụng để tấn công cơ sở hạ tầng Ukraine ở cách xa tiền tuyến. Tuy nhiên, việc tập trung số lượng lớn máy bay ném bom tại căn cứ xa xôi phía Bắc này không phải là động thái thường gặp.

Vào tháng 5/2023, hình ảnh vệ tinh cho thấy sự tập trung đáng kể máy bay chiến đấu tại Olenya, bao gồm 14 máy bay ném bom Tu-95MS, 2 máy bay Tu-160, 2 máy bay Tu-22M3, cùng với máy bay vận tải và trực thăng. Sau đó là một cuộc tấn công quy mô lớn của Nga vào các thành phố Ukraine. Do vậy, việc triển khai hiện nay ở Olenya có thể là dấu hiệu cho thấy Nga chuẩn bị đánh lớn vào Ukraine.

Michael Clarke, một nhà phân tích quốc phòng và cựu giám đốc Viện Dịch vụ Thống nhất Hoàng gia tại London, nhận định Nga có thể đang củng cố nguồn lực không quân để tiến hành một cuộc tấn công phối hợp, có thể là nhằm khai thác điểm yếu trong hệ thống phòng không của Ukraine khi mùa xuân đang đến gần.

Ông cho rằng, sự hiện diện của 35 máy bay ném bom Tu-22M3, một con số vượt xa các đợt triển khai trước đó, có thể chỉ ra một kế hoạch áp đảo các mục tiêu của Ukraine.

Trong khi đó, Katarzyna Zysk, giáo sư tại Viện Nghiên cứu Quốc phòng Na Uy, chỉ ra vai trò của Olenya đã thay đổi kể từ khi xung đột bắt đầu và việc triển khai quy mô lớn này  có thể chỉ phản ánh hoạt động bảo trì thường xuyên hoặc tái bố trí lực lượng.